Województwo poznańskie (II Rzeczpospolita)
| |||||||||||
1919–1939 | |||||||||||
| |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data powstania |
12 sierpnia 1919 | ||||||||||
Siedziba wojewody i sejmiku | |||||||||||
Wojewoda | |||||||||||
Powierzchnia |
(1931) 26 564 km² | ||||||||||
Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||||||||||
• gęstość |
79,3 os./km² | ||||||||||
Tablice rejestracyjne |
PZ | ||||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Gołębia 1Poznań | |||||||||||
Podział administracyjny | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie II Rzeczypospolitej![]() | |||||||||||
Portal ![]() |

Województwo poznańskie, województwo II Rzeczypospolitej istniejące w latach 1919–1939 ze stolicą w Poznaniu.
Główne miasta: Poznań, Bydgoszcz (do 1938), Kalisz (od 1938), Gniezno, Inowrocław, Jarocin, Krotoszyn, Leszno, Międzychód, Ostrów Wielkopolski, Rawicz.
Jedno z dwóch województw (obok województwa pomorskiego), w których istniał samorząd stopnia wojewódzkiego. Działał on na podstawie pozostawionych przepisów pruskich. Organami tego samorządu były: sejmik wojewódzki (Sejmik Krajowy Poznański), wydział wojewódzki oraz starosta krajowy.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Powierzchnia powiatów według stanu na 1939 r., w przypadku wcześniejszego zniesienia lub zmiany przynależności wojewódzkiej powiatu na ostatni rok istnienia w ramach danego województwa. Liczba ludności na podstawie spisu powszechnego z 1931 r., w przypadku powiatów zniesionych lub przeniesionych przed tą datą, dane ze spisu powszechnego z 1921 r.
Powiat | Pow.km2 | Mieszk. | Miasto powiatowe | Mieszk. | |
---|---|---|---|---|---|
Województwo poznańskie | |||||
bydgoski (do 1938) 3 | 1334 | 58.100 | ![]() |
Bydgoszcz | 117.200 |
Bydgoszcz miasto (do 1938) 3 | 75 | 117.200 | ![]() |
Bydgoszcz | 117.200 |
chodzieski | 893 | 44.500 | ![]() |
Chodzież | 7.511 |
czarnkowski | 919 | 43.300 | ![]() |
Czarnków | 4.737 |
Gniezno miasto (od 1925) 1 | 18 | 30.700 | ![]() |
Gniezno | 30.700 |
gnieźnieński 1 11 | 1126 | 57.300 | ![]() |
Gniezno 1 | 30.700 |
gostyński | 701 | 55.900 | ![]() |
Gostyń | 6.815 |
grodziski (do 1932) 4 | 430 | 35.672 | ![]() |
Grodzisk | 5.604 |
Inowrocław miasto (od 1925 do 1938) 1 3 | 37 | 34.400 | ![]() |
Inowrocław | 34.400 |
inowrocławski (do 1938) 1 3 | 994 | 48.600 | ![]() |
Inowrocław 1 | 34.400 |
jarociński 8 | 1124 | 87.500 | ![]() |
Jarocin | 8.688 |
kaliski (od 1938) 2 | 1478 | 196.700 | ![]() |
Kalisz | 68.300 |
kępiński 7 | 1179 | 86.800 | ![]() |
Kępno | 7.182 |
kolski (od 1938) 2 | 1097 | 109.800 | ![]() |
Koło | 13.771 |
koniński (od 1938) 2 | 2152 | 188.000 | ![]() |
Konin | 10.300 |
kościański 9 | 1057 | 78.900 | ![]() |
Kościan | 10.200 |
koźmiński (do 1932) 5 | 453 | 34.496 | ![]() |
Koźmin | 4.999 |
krotoszyński 5 | 915 | 75.500 | ![]() |
Krotoszyn | 12.969 |
leszczyński | 827 | 61.200 | ![]() |
Leszno | 19.400 |
międzychodzki | 755 | 31.000 | ![]() |
Międzychód | 5.126 |
mogileński 3 10 | 1059 | 70.300 | ![]() |
Mogilno | 5.200 |
nowotomyski 4 | 1276 | 87.300 | ![]() |
Nowy Tomyśl | 2.550 |
obornicki | 966 | 50.400 | ![]() |
Oborniki | 5.244 |
odolanowski (do 1932) 6 | 629 | 43.217 | ![]() |
Odolanów | 2.437 |
ostrowski 6 | 1194 | 104.100 | ![]() |
Ostrów Wielkopolski | 24.400 |
ostrzeszowski (do 1932) 7 | 572 | 40.082 | ![]() |
Ostrzeszów | 5.413 |
pleszewski (do 1932) 8 | 483 | 38.234 | ![]() |
Pleszew | 7.638 |
Poznań miasto 13 | 77 | 246.500 | ![]() |
Poznań | 246.500 |
poznański (od 1925) 12 | 1227 | 91.200 | ![]() |
Poznań | 246.500 |
poznański wschodni (do 1924) 12 | 664 | 51.530 | ![]() |
Poznań | 169.793 |
poznański zachodni (do 1924) 12 | 638 | 45.337 | ![]() |
Poznań | 169.793 |
rawicki | 523 | 49.900 | ![]() |
Rawicz | 10.827 |
strzelneński (lub strzeliński) (do 1932) 10 | 615 | 39.913 | ![]() |
Strzelno | 4.927 |
szamotulski | 1076 | 67.700 | ![]() |
Szamotuły | 8.307 |
szubiński (do 1938) 3 | 917 | 47.800 | ![]() |
Szubin | 3.271 |
śmigielski (do 1932) 9 | 554 | 37.955 | ![]() |
Śmigiel | 3.754 |
średzki | 800 | 49.900 | ![]() |
Środa | 8.087 |
śremski | 921 | 57.300 | ![]() |
Śrem | 7.652 |
turecki (od 1938) 2 | 1591 | 130.500 | ![]() |
Turek | 9.421 |
wągrowiecki | 1037 | 54.300 | ![]() |
Wągrowiec | 7.555 |
witkowski (do 1927) 11 | 588 | 30.248 | ![]() |
Witkowo | 1.605 |
wolsztyński | 754 | 47.900 | ![]() |
Wolsztyn | 4.580 |
wrzesiński 11 | 608 | 43.700 | ![]() |
Września | 8.148 |
wyrzyski (do 1938) 3 | 1163 | 66.900 | ![]() |
Wyrzysk | 1.642 |
żniński | 739 | 41.500 | ![]() |
Żnin | 5.090 |
1 1 lipca 1925 r. utworzono powiaty miejskie w Gnieźnie i Inowrocławiu (Dz.U. z 1925 r. nr 59, poz. 416, Dz.U. z 1925 r. nr 59, poz. 417). | |||||
2 1 kwietnia 1938 roku do woj. poznańskiego przeniesiono powiaty kaliski, kolski, koniński i turecki z woj. łódzkiego (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350). | |||||
3 1 kwietnia 1938 roku z woj. poznańskiego wyłączono powiaty wyrzyski, szubiński, bydgoski i inowrocławski, powiaty miejskie Bydgoszcz i Inowrocław oraz części powiatu mogileńskiego (miasto Kruszwica i gminy Kruszwica i Chełmce, które przyłączono do powiatu inowrocławskiego – Dz.U. z 1938 r. nr 19, poz. 154) i włączono je do woj. pomorskiego (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350). | |||||
4 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat grodziski, a jego terytorium włączono do powiatu nowotomyskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
5 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat koźmiński, a jego terytorium włączono do powiatu krotoszyńskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
6 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat odolanowski, a jego terytorium włączono do powiatu ostrowskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
7 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat ostrzeszowski, a jego terytorium włączono do powiatu kępińskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
8 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat pleszewski, a jego terytorium włączono do powiatu jarocińskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
9 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat śmigielski, a jego terytorium włączono do powiatu kościańskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
10 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat strzelneński, a jego terytorium włączono do powiatu mogileńskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35). | |||||
11 1 kwietnia 1927 r. zniesiono powiat witkowski, a jego terytorium włączono do powiatu gnieźnieńskiego i wrzesińskiego (Dz.U. z 1927 r. nr 17, poz. 130). | |||||
12 1 stycznia 1925 r. zniesiono powiaty poznański wschodni i poznański zachodni i utworzono z ich terytorium powiat poznański (Dz.U. z 1924 r. nr 117, poz. 1044). | |||||
13 29 stycznia 1925 r. zniesiono starostwo grodzkie w Poznaniu przekazując jego uprawnienia prezydentowi miasta (Dz.U. z 1925 r. nr 8, poz. 61) |
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Ludność województwa w 1921 roku wynosiła 1 967 865 osób[3].
Podział ludności ze względu na narodowość[3]:
Podział ludności ze względu na wyznanie[3]:
- rzymskokatolickie - 82,9%; 1 632 087
- ewangelickie - 16,3%; 321 564
- mojżeszowe - 0,5%; 10 397
Wojewodowie poznańscy w II Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]
- Witold Celichowski 16 października 1919 – 2 stycznia 1923
- Adolf Rafał Bniński 10 stycznia 1923 – 9 maja 1928
- Piotr Dunin Borkowski 9 maja 1928 – 11 października 1929
- Roger Adam Raczyński 11 października 1929 – 31 lipca 1934
- Stanisław Kaucki 1 sierpnia 1934 – 15 stycznia 1935 (p.o.)
- Artur Maruszewski 16 stycznia 1935 – 23 czerwca 1935
- Mikołaj Kwaśniewski 26 czerwca 1935 – 13 września 1935
- Tadeusz Walicki 19 września 1935 – 29 października 1935 (p.o.)
- Artur Maruszewski 29 października 1935 – 19 maja 1939
- Ludwik Bociański od 19 maja 1939 do 12 września 1939
- Wicewojewodowie
- Zygmunt Gronziewicz (1929-)[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
- ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1 .
- ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom X - Województwo Poznańskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
- ↑ Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 7, s. 92, 7 kwietnia 1929.