Szarota drobna

Szarota drobna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	szarota
Gatunek	szarota drobna
	Nazwa systematyczna
	Gnaphalium supinum
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szarota drobna (Gnaphalium supinum, według innych ujęć Omalotheca supina^[3]) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. W Polsce występuje wyłącznie w Sudetach (w Karkonoszach).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

W Europie występuje w wyższych pasmach górskich od Pirenejów przez Alpy, Apeniny, Karkonosze po Karpaty, ponadto w górach Półwyspu Bałkańskiego, Szkocji, Skandynawii i na Islandii. W Azji występuje w Turcji, na Kaukazie, w Pamirze, Tienszan, w rejonie jeziora Bajkał i w północnej Mongolii. Ponadto występuje w Ameryce Północnej i na Grenlandii. Jest to element geograficzny arktyczno-alpejski.

W Polsce występuje w najwyższych partiach Karkonoszy, Beskidu Żywieckiego (Pilsko), Babiej Góry, Policy, Gorców, Pasma Gubałowskiego i Tatr^[4].

W Karkonoszach występuje w kotłach polodowcowych oraz w najwyższych partiach gór – w kotle Małego Stawu i w Małym Śnieżnym Kotle, na Śnieżce. W czeskich Karkonoszach w Obřím dole, na Studniční hoře i Luční hoře oraz w Kotelních jámách i przy Wodospadzie Łaby. Najniżej położonym miejscem, gdzie notowano szarotę drobną jest dolina Białej Łaby na wysokości 1160 m n.p.m. W Karkonoszach jest uważana za relikt glacjalny.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kłącze: Z płożącego się kłącza wyrastają pędy kwitnące jak i płonne.

Łodyga: Prosta, wzniesiona, pojedyncza i pokryta białoszarym, wełnistym kutnerem, gęsto ulistniona, zwykle niższa niż 10 cm.

Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście wąsko lancetowate. Liście podsadkowe są nieco mniejsze od łodygowych. Listki są pokryte białym kutnerem. Liście różyczkowe jak i na łodydze są bez ogonków, wąsko lancetowate, długości od 1 do 2 cm i szerokości 0,5-2 (3) mm, o zaostrzonym końcu. Mają wyraźnie widoczny 1 nerw, co jest istotna cechą przy rozróżnianiu od podobnych gatunków.

Kwiaty: Kwiatostan złożony: niewielkie koszyczki tworzące kłos na szczycie pędów. Koszyczki krótkoszypułkowe zebrane po kilka w niby-grono albo pojedyncze na szczycie łodygi (rzadko), długości 5-6 mm i 6-8 mm. Listki okrywy ułożone w dwóch, rzadziej trzech szeregach, mają jasnobrązowe obrzeżenie. Zewnętrzne łuski podługowato-jajowate są nieco dłuższe niż połowa koszyczka i wełnisto owłosione u nasady. Łuski wewnętrzne są wyraźnie węższe i dłuższe, lancetowate. Po przekwitnięciu łuski rozpościerają się gwiaździście. Dno koszyczka jest nagie. Kwiaty barwy żółto-brązowej, w środku rurkowate, obupłciowe, kwiaty zewnętrzne nitkowate, żeńskie.

Owoc: Owocki podługowate, do 1,5 mm, są owłosione krótkimi i szczeciniastymi włoskami.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Wieloletnia bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września.

Siedlisko: zasiedla siedliska o charakterze inicjalnym, pozbawionych okrywy roślinnej. Występuje na subalpejskich i alpejskich łąkach, wyleżyskach, kotłach polodowcowych, na rumowiskach skalnych (gołoborzach), w szczelinach skalnych, przy źródłach. Preferuje gleby kwaśne, ubogie, oligotroficzne. Wymaga dobrego nasłonecznienia. Jest odporna na mróz; na obszarach arktycznych występuje na granicy tundry wraz z porostami; w Azji rośnie do wysokości 4000 m n.p.m.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Botanický ústav AV ČR – rozšíření protěže nízké v ČR

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001, ISBN 83-915161-1-3

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14439-4
Marek Krukowski: Rzadkie gatunki roślin naczyniowych Karkonoszy 1. Szarota drobna "Gnaphalium supinum" L., Przyroda Sudetów Zachodnich, t. 5, Jelenia Góra 2002, s. 17-22, ISSN 1508-6135

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).

[3] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[4] Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001, ISBN 83-915161-1-3

[1]

[2]

[3]

[4]