Szop
| Procyon | |||
| Storr, 1780[1] | |||
 Szop pracz (P. lotor) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
szop | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Ursus lotor Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Szop[9] (Procyon) – rodzaj ssaków z rodziny szopowatych (Procyonidae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w stanie naturalnym w Ameryce[10][11][12].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 35–76 cm, długość ogona 19–38 cm; masa ciała 2,7–10,4 kg (samce są z reguły większe i cięższe od samic)[11][13]. Mają kciuk, który umożliwia im otwieranie drzwi i kubłów na śmieci. Są inteligentnymi wszystkożercami.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1780 roku lekarz, chemik i przyrodnik Gottlieb Conrad Christian Storr w publikacji swojego autorstwa poświęconej systematyce ssaków[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) szop pracz (P. lotor).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Procyon: gr. προ pro „przed, blisko”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”[14].
- Campsiurus: gr. καμψιουρος kampsiouros ‘ze zgiętym ogonem’, od καμψις kampsis ‘zginanie’; ουρα oura ‘ogon’[15]. Gatunek typowy: Link wymienił trzy gatunki – Lemur flavus von Schreber, 1774, Ursus lotor Linnaeus, 1758 i Campsiurus cancrivorus Link, 1795 (= Viverra cancrivora Brongniart, 1792) – nie wskazując gatunku typowego.
- Lotor: średniowiecznołac. lotor, lotoris ‘pracz’, od łac. lavare ‘myć, prać’[16]. Gatunek typowy: „Raton” (= Ursus lotor Linnaeus, 1758).
- Euprocyon: gr. ευ eu ‘dobry, typowy’; rodzaj Procyon Storr, 1780[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Ursus cancrivorus G. Cuvier, 1798.
- Mixophagus (Myxophagus): gr. μιξις mixis ‘mieszanina’; -φαγος -phagos ‘-jedzący’, od φαγειν phagein ‘jeść’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mixophagus spelaeus Cope, 1869 (= Ursus lotor Linnaeus, 1758).
- Mamprocyonus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku, polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[19].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[20][13][10]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[9] | Podgatunki[11][10][13] | Rozmieszczenie geograficzne[11][10][13] | Podstawowe wymiary[11][13][c] | Status IUCN[21] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Procyon cancrivorus | (Brongniart, 1792) | szop krabożerny | 4 podgatunki | południowa Kostaryka, Panama, Kolumbia, Ekwador Wenezuela Trynidad i Tobago (Trynidad) i region Gujana przez Amazonię do północnej Argentyny i północny Urugwaj; zakres wysokości: 0–2350 m n.p.m. | DC: 54–76 cm DO: 25–38 cm MC: 3,1–7,7 kg |
LC |
 |
Procyon pygmaeus | C.H. Merriam, 1901 | szop karłowaty | gatunek monotypowy | endemit Meksyku: wyspa Cozumel; zakres wysokości: 0–20 m n.p.m. | DC: 34–43 cm DO: 22–25 cm MC: około 3,5 kg |
CR |
.jpg) |
Procyon lotor | (Linnaeus, 1758) | szop pracz | 20 podgatunków | od Central Plains w południowej Kanadzie przez Stany Zjednoczone (nieobecny w części Gór Skalistych) i Ameryka Środkowa do Panamy | DC: 44–62 cm DO: 19–36 cm MC: 2,7–10,4 kg |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, CR – gatunek krytycznie zagrożony.
Opisano również gatunki wymarłe z Ameryki Północnej[22]:
- Procyon gipsoni Emmert & Short, 2018[23] (pliocen–plejstocen)
- Procyon megalokolos Emmert & Short, 2018[24] (pliocen–plejstocen)
- Procyon nebraskensis Lim & L.D. Martin, 2002[25] (miocen)
- Procyon rexroadensis Hibbard, 1941[26] (pliocen)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nomen nudum.
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Mixophagus Cope, 1869.
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b G.C.Ch. Storr: Prodromus methodi mammalium. Tubingae: Litteris Reissianis, 1780, s. 35. (łac.).
- ↑ J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Cz. 2. Rostock: K.C. Stiller, 1795, s. 87. (niem.).
- ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier. Mammalogie. Mémoire sur une nouvelle division des Mammifères, et sur les principcs qui doivent servir de base dans cette sorte de travail, lu á la societe d’Histoire naturelle, le premier florèal de l’an troisième. „Magasin Encyclopédique”. 2, s. 187, 1795. (fr.).
- ↑ J.E. Gray. A Revision of the Genera and Species of Ursine Animals (Ursidae), founded on the Collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 705, 1864. (ang.).
- ↑ E.D. Cope. Some remarks on a new series of fossils, from the lime stone caves in the Southern States. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 21, s. 3, 1869. (ang.).
- ↑ E.D. Cope. Synopsis of the extinct Mammalia of the cave formations in the United States, with observations on some Myriapoda found in and near the same, and on some extinct mammals of the caves of Anguilla, W. I., and of other localities. „Proceedings of the American Philosophical Society held at Philadelphia for promoting useful knowledge”. 11 (81), s. 176, 1869. (ang.).
- ↑ J.M. Leidy. On the extinct Mammalia of Dakota and Nebraska, including an account of some allied forms from other localities. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. Second series. 7, s. 445, 1869. (ang.).
- ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 18. (hiszp.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 164–165. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 464. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e R. Kays: Family Procyonidae (Raccoons). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 529–530. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Procyon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 693. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 568.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 156.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 385.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 278.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 429.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
- ↑ N.S. Upham, C.J. Burgin, J. Widness, M.A. Becker, H. Handika, J.S. Zijlstra & D.G. Huckaby: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.2) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-07-10]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Procyon – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-07-10]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Procyon Storr, 1780, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ Emmert i Short 2018 ↓, s. 159.
- ↑ Emmert i Short 2018 ↓, s. 163.
- ↑ J.-D. Lim & L.D. Martin. A new procyonid from Nebraska, USA Carnivora, Miocene. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie. Monatshefte”. 2, s. 107–112, 2002. DOI: 10.1127/njgpm/2002/2002/107. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. New mammals from the Rexroad Fauna, Upper Pliocene of Kansas. „The American midland naturalist”. 26 (2), s. 339, 1941. DOI: 10.2307/2420965. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- L.G. Emmert & R.A. Short. Three new procyonids (Mammalia, Carnivora) from the Blancan of Florida. „Bulletin of the Florida Museum of Natural History”. 55 (8), s. 157–173, 2018. (ang.).