Tomasz Szadek
| Data i miejsce urodzenia |
prawd. 1550 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
1612 |
| Gatunki | |
| Zawód |
Tomasz Szadek (ur. prawd. w 1550, zm. 1612 w Krakowie)[1] – polski kompozytor epoki renesansu, duchowny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studia muzyczne odbył w Krakowie. Od 25 czerwca 1569 do 1574 był śpiewakiem kapeli królewskiej. W tym czasie był niekiedy aktywny w kapeli rorantystów jako substytut[1]. Musiał więc być już w tym czasie co najmniej klerykiem. W latach 1575–1578 był stałym śpiewakiem kapeli Rorantystów na Wawelu. Resztę życia spędził na skromnym stanowisku wikariusza i spowiednika katedry wawelskiej. W ostatnich latach jego życia zgromadzenie wikariuszy katedralnych wytoczyło mu dochodzenia z powodu niedbałego wypełniania obowiązków administracyjnych i jakoby nieobyczajnego życia[2].
Jest autorem wielu kompozycji kościelnych pisanych dla kapeli rorantystów, utrzymanych w stylu późnej polifonii niderlandzkiej, m.in. dwie msze[1], w których cantus firmus jest rytmizowany, a jego melodią przepojone są wszystkie głosy. Zachowana twórczość kompozytora świadczy o jego sporych umiejętnościach, pomysłowości, talencie w zakresie kontrapunktu, techniki wariacyjnej, harmoniki. Znaczenie jego twórczości jest doniosłe, są to najstarsze zachowane i kompletne utwory napisane specjalnie dla kapeli rorantystów.
Zachowane kompozycje[edytuj | edytuj kod]
- msza Officium Dies est laetitiae (1578), oparta na melodii łacińskiej pieśni bożonarodzeniowej (opracował ją również Wacław z Szamotuł Pieśń o narodzeniu Pańskim i stąd hipotezy o parodiowaniu przez Szadka Wacława z Szamotuł[3])
- msza Officium In melodiam motetae Pisneme (1580), parodia mszy Crecquillona, oparta na temacie francuskiej pieśni Puis ne me peult venir
- introit Vultum tuum (niekompletny)
Dawniej (za Adolfem Chybińskim) błędnie przypisywano Szadkowi dwie inne kompozycje (graduał Haec dies oraz communio Pascha nostra), które w źródłach roranckich są utworami anonimowymi. Brak jest dowodów pozwalających na ich przypisanie Szadkowi[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 870–871. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- ↑ Słownik muzyków dawnej Polski, A. Chybiński, Kraków 1948/49
- ↑ Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce renesansu, P. Poźniak, Kraków 1999
- ↑ Piotr Poźniak, Tomasz z Szadka: dwie msze i motet, Kraków: Musica Iagellonica, 2016, ISBN 978-83-7099-212-5.
Źródła/Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Muzyka polska w rozwoju historycznym, Z. Jachimecki, tom I, Kraków 1948
- Słownik muzyków dawnej Polski, A. Chybiński, Kraków 1948/49
- Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce renesansu, P. Poźniak, Kraków 1999
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Nuty Missa in melodiam moteti Pisneme (wyd. 1936) w bibliotece Polona