Tytuł profesora

Tytuł profesora – nadawany w Polsce przez prezydenta Polski osobie, która uzyskała już stopień naukowy doktora habilitowanego i przez to jest samodzielnym pracownikiem nauki, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie (postępowaniu) habilitacyjnym oraz posiada znaczące osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej. Prezydent nadaje tytuł profesora na wniosek Rady Doskonałości Naukowej (do końca 2020 istnieje Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów).

Tytuł profesora potocznie od 1989 bywa określany jako „profesura belwederska”, z uwagi na dawną siedzibę Prezydenta RP, w której odbywały się uroczystości wręczenia postanowień o nadaniu tytułu profesora. Inne potoczne określenie dla tytułu naukowego to „profesor tytularny”.

Historia

W stanie prawnym do 1990 r. istniały tytuły naukowe profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego nadawane przez Radę Państwa. Tytuł profesora zwyczajnego organ ten mógł nadać osobie posiadającej tytuł profesora nadzwyczajnego, która powiększyła swój dorobek naukowy lub naukowo-dydaktyczny. Po ustanowieniu urzędu Prezydenta PRL i zniesieniu Rady Państwa prawo nadawania tytułu uzyskał prezydent. Zniesiono też podział na tytuł profesora zwyczajnego i nadzwyczajnego: w to miejsce wprowadzono też jeden tytuł naukowy profesora. Po tych zmianach profesorowie nadzwyczajni uzyskali automatycznie tytuły naukowe profesora. Tytułu naukowego profesora nie należy mylić ze stanowiskami profesora nadzwyczajnego (od 2018 r. profesora uczelni lub profesora instytutu) i profesora zwyczajnego (od 2018 r. profesora).

Podstawa prawna

W Polsce zasady nadawania tytułu naukowego profesora są określone w obowiązującej od 1 października 2018 ustawie z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Według tej ustawy w Polsce istnieją obecnie tytuł profesora oraz odpowiadający mu tytuł w zakresie sztuki – profesor sztuki.

Tytuł profesora a stopnie naukowe i tytuły zawodowe

Tytułu profesora nie należy mylić z tytułami zawodowymi ani stopniami naukowymi.

Tytuły zawodowe, stopnie naukowe i tytuł profesora w Polsce

Poziom	Tytuł	Stopień	Wymagania	Instytucja nadająca
tytuł zawodowy	technik, technik fizjoterapii		(1) ukończyć szkołę, która uczy danego zawodu (technikum, szkoła policealna lub kwalifikacyjny kurs zawodowy); (2) posiadać wykształcenie średnie zawodowe i ogólne (matura nie jest obowiązkowa); (3) zdać egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe;	Okręgowa Komisja Egzaminacyjna
	licencjat, licencjat pielęgniarstwa, licencjat położnictwa, inżynier, inżynier architekt, inżynier pożarnictwa		studia I stopnia	uczelnia posiadająca odpowiednie uprawnienia
	magister, magister inżynier, magister farmacji, magister inżynier architekt, magister inżynier pożarnictwa, magister położnictwa, magister pielęgniarstwa, lekarz, lekarz dentysta, lekarz weterynarii		studia II stopnia lub jednolite studia magisterskie	uczelnia posiadająca odpowiednie uprawnienia
stopień naukowy		doktor	Wymagania obowiązujące od 2018 r.: (1) posiadanie tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera albo równorzędny, lub posiadanie równorzędnego dyplomu zagranicznego; (2) uzyskanie efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomie 8 PRK, w tym dyplom lub certyfikat poświadczający znajomość języka obcego na poziomie min. B2; (3) posiadanie w dorobku co najmniej: 1 artykułu naukowego opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowej, ujętych w wykazach ministerialnych; lub posiadanie w dorobku co najmniej 1 monografii naukowej (lub rozdziału w takiej monografii), wydanej przez wydawnictwo ujęte w wykazie ministerialnym; lub posiadanie w dorobku co najmniej dzieła artystycznego o istotnym znaczeniu; (4) przedstawienie i obronienie rozprawy doktorskiej; (5) spełnienie innych wymagań określonych przez podmiot doktoryzujący.	uczelnia, placówka naukowa, instytut, jednostka badawczo-rozwojowa posiadające odpowiednie uprawnienia na podstawie własnej decyzji
		doktor habilitowany	Wymagania obowiązujące od 2018 r.: (1) stopień naukowy doktora; (2) osiągnięcia naukowe albo artystyczne, stanowiące znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny, w tym co najmniej 1 monografię naukową wydaną przez wydawnictwo ujęte w wykazie ministerialnym lub 1 cykl powiązanych tematycznie artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach naukowych lub w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowych ujętych w wykazie ministerialnym, 1 zrealizowane oryginalne osiągnięcie projektowe, konstrukcyjne, technologiczne lub artystyczne; (3) wykazuje się istotną aktywnością naukową albo artystyczną realizowaną w więcej niż jednej uczelni, instytucji naukowej lub instytucji kultury, w szczególności zagranicznej.	uczelnia, placówka naukowa, instytut, jednostka badawczo-rozwojowa posiadające odpowiednie uprawnienia na podstawie własnej decyzji
tytuł naukowy	profesor		Wymagania obowiązujące od 2018 r.: (1) stopień naukowy doktora habilitowanego i wybitne osiągnięcia naukowe oraz: (i) uczestnictwo w pracach zespołów badawczych realizujących projekty finansowane w drodze konkursów lub (ii) odbycie staży naukowych w instytucjach naukowych lub (iii) prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych w uczelniach lub instytucjach naukowych; lub (2) stopień doktora habilitowanego w zakresie sztuki oraz wybitne osiągnięcia artystyczne. W wyjątkowych przypadkach tytuł profesora może zostać nadany osobie posiadającej stopień doktora, jeżeli będzie to uzasadnione najwyższą jakością osiągnięć naukowych albo artystycznych. W takiej sytuacji należy jednak odpowiednio stosować pozostałe wymogi dotyczące dorobku, o których wspomniano powyżej. Osiągnięcia stanowiące podstawę do nadania tytułu mogą także przyjąć formę zrealizowanych oryginalnych osiągnięć projektowych, konstrukcyjnych, technologicznych lub artystycznych.	Prezydent RP na wniosek macierzystej instytucji po akceptacji Rady Doskonałości Naukowej

Zobacz też

Profesor (stanowisko)

• profesor uczelniany
• profesor nadzwyczajny
• profesor zwyczajny
• profesor wizytujący
• profesor emeritus

Szkolnictwo wyższe

• pracownicy uczelni
• wykształcenie wyższe
• nostryfikacja

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668)
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodzie doktorskim, w postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora
• Centralna Komisja do spraw Stopni i Tytułów