Uciechowice
50°00′13″N 17°52′40″E/50,003611 17,877778| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-140[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OGL |
| SIMC |
0491914 |
Położenie na mapie gminy Branice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego  | |
| 50°00′13″N 17°52′40″E/50,003611 17,877778[1]
| |
Uciechowice (cz. Utěchovice, niem. Auchwitz[3]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Branice, przy granicy z Czechami.
Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Uciechowice w roku 1285 zanotowano w łacińskim dokumencie jako Uchechowitz, a w 1377 r. w słowiańskiej formie Uczichowicz. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod obecną, polską nazwą Uciechowice oraz nazwą zgermanizowaną Auchwitz[5].
Spis geograficzno-topograficzny miejscowości leżących w Prusach z 1835 roku, którego autorem jest J.E. Muller notuje obecnie używaną, polską nazwę miejscowości Uciechowice oraz niemiecką Auchwitz [6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnej diecezji ołomunieckiej. Po raz pierwszy wzmiankowane zostały w 1285 roku jako Uchechowitz, kiedy należało do czeskiego księstwa opawskiego w 1269 wydzielonego z Margrabstwa Moraw, jednak od końca XV wieku było już uważane za część Górnego Śląska.
Najprawdopodobniej były dobrem kameralnym księcia opawskiego, a w roku 1365 księcia karniowskiego. Liechtensteinowie rozpoczęli tam panowanie w 1622 roku. Grunty sprzedane zostały w roku 1640 przez księcia Karola Euzebiusza Liechtensteina tamtejszym mieszkańcom. Pańszczyzna na rzecz księcia jednak pozostała. Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus i powiatu głubczyckiego.
W ręce barona de Brix Uciechowice przeszły w roku 1770, dwadzieścia lat później (1790 r.) wdowa po baronie sprzedała je hrabiemu Siedlnickiemu. Następnym właścicielem (w roku 1839) był hrabia Oppersdorf, którego żoną została córka hrabiego Siedlnickiego i w wianie wniosła majątek. Grunty gminy obejmowały 265 ha. W 1783 r. było tam 9 chłopów, 6 małorolnych i 27 chałupnych, a ogólna liczba mieszkańców wynosiła 122 osoby. W roku 1855 było ich już 313, a po włączeniu do Uciechowic „Dworu Stosz” z Gródczan (1865 r.) znowu ich przybyło i dodatkowo powstało 8 gospodarstw małorolnych.
Wieś należała do parafii Pilszcz. Nie było w niej kościoła, a jedynie od 1777 roku, usytuowana w środku, kaplica z dzwonnicą, w której nabożeństwa księża odprawiali tylko kilka razy w roku.
W Uciechowicach początkowo także nie było szkoły. Uczniowie uczęszczali do Turkowa. Wybudowano ją dopiero w roku 1860, a w następnych latach rozbudowywano i wydzierżawiono 0,25 ha gruntu na boisko szkolne oraz 1,23 ha „do dyspozycji nauczyciela”. Wspomagano też ubogie dzieci, środki na ten cel pochodziły z oprocentowanej fundacji 150 marek proboszcza i radcy Ullricha z Pilszcza.
Była zamieszkała przez tzw. Morawców. W 1910 88% mieszkańców posługiwało się czeskimi gwarami laskimi[3]. Do głosowania podczas plebiscytu na Górnym Śląsku uprawnione były w Uciechowicach 203 osoby, z czego 161, ok. 79,3%, stanowili mieszkańcy (w tym 157, ok. 77,3% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 199 głosów (ok. 98,0% uprawnionych), w tym 198 (ok. 99,5%) ważnych i za Niemcami, a za Polską 0 osób[7].
W granicach Polski od końca II wojny światowej. Po drugiej wojnie światowej Morawców uznano za ludność polską i pozwolono im pozostać. Po 1956 nastąpiła fala emigracji do Niemiec[3]. W latach 1975–1998 miejscowość należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142454
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1323 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115-131, 2016.
- ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 14.
- ↑ Muller 1835 ↓, s. 89.
- ↑ Odpis urzędowego dziennika Komisji Międzysojuszniczej Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku w Opolu „Journal Officiel de Haute-Silésie” Nr. 21 z dnia 7-go maja 1921 r., zawierającego wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku.. Katowice: Biuro Sejmu Śląskiego, 1932-10-10, s. 15. [dostęp 2015-02-12]. (fr. • pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- J.E. Muller: Vollstandiges geographish, statistisch, topographisches Worterbuch preusischen Staates. Erfurt: J.E. Muller'sche Buchhandlung, 1835.
- Siedziba gminy: Branice
