Uromastyx
| Uromastyx | |||
| Merrem, 1820[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – biczogon egipski (U. aegyptia) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Uromastyx | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Stellio spinipes Daudin, 1802 (= Lacerta aegyptia Forsskål, 1775) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Uromastyx – rodzaj jaszczurek z podrodziny Uromastycinae w obrębie rodziny agamowatych (Agamidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące od północnej Afryki (Egipt, Libia, Tunezja, Algieria, Maroko, Sahara Zachodnia, Mauretania, Mali, Niger, Czad, Sudan, Erytrea, Dżibuti, Somalia i Etiopia) do południowo-zachodniej Azji (Syria, Izrael, Jordania, Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Katar, Kuwejt, Irak i Iran)[5][6].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Obejmuje kilkanaście gatunków, największy biczogon egipski (U. aegyptia) przekracza 70 cm długości ciała. Są roślinożerne, zamieszkują tereny pustynne i półpustynne. Żyją w norach nawet 3 metrowej długości, które wygrzebują w suchym i twardym gruncie. Umożliwia im to ochronę przed drapieżnikami oraz wahaniami temperatury. Potrafią długie miesiące obywać się bez picia, wykorzystując wodę powstającą w metabolizmie tłuszczów zawartych głównie w ogonie.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Uromastyx (Uromastix): gr. ουρα oura „ogon”[7]; μαστιξ mastix, μαστιγος mastigos „bicz, bat”[8].
- Mastigura: gr. μαστιξ mastix, μαστιγος mastigos „bicz, bat”[8]; ουρα oura „ogon”[7]. Gatunek typowy: Stellio spinipes Daudin, 1802 (= Lacerta aegyptia Forsskål, 1775).
- Aporoscelis: gr. przedrostek negatywny α- a- „bez”[9]; πορος poros „pory, kanaliki”[10]; σκελος skelos, σκελεος skeleos „noga”[11]. Gatunek typowy: Uromastix princeps O’Shaughnessy, 1880.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[5]:
- Uromastyx acanthinura Bell, 1825 – biczogon afrykański[12]
- Uromastyx aegyptia (Forsskål, 1775) – biczogon egipski[13]
- Uromastyx alfredschmidti Wilms & Böhme, 2001
- Uromastyx benti (Anderson, 1894)
- Uromastyx dispar Heyden, 1827
- Uromastyx geyri Müller, 1922
- Uromastyx macfadyeni Parker, 1932
- Uromastyx nigriventris Rothschild & Hartert, 1912
- Uromastyx occidentalis Mateo, Geniez, Lopez-Jurado & Bons, 1999
- Uromastyx ocellata Lichtenstein, 1823 – biczogon plamisty[12]
- Uromastyx ornata Heyden, 1827
- Uromastyx princeps (O’Shaughnessy, 1880)
- Uromastyx shobraki Wilms & Schmitz, 2007
- Uromastyx thomasi Parker, 1930
- Uromastyx yemenensis Wilms & Schmitz, 2007
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wariant pisowni Uromastyx Merrem, 1820.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Merrem 1820 ↓, s. 56.
- ↑ Merrem 1820 ↓, s. 12.
- ↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 277. (ang.).
- ↑ G.A. Boulenger: Catalogue of the Specimens of lizards in the collection of the British museum. Wyd. 2. Cz. 1: Geckonidæ, Eublephaeidæ, Uroplatidæ, Pygopodidæ, Agamida. London: Taylor & Francis, 1885, s. 410. (ang.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Uromastyx. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard: Uromastyx. RepFocus. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 247.
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 132.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 3.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 182.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 205.
- ↑ a b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 376. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 29, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- B. Merrem: Versuch eines Systems der Amphibien. Marburg: J.C. Kreiger, 1820, s. 1–191. (niem.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).