Uskorienije

Uskorienije (ros. ускорение, „przyspieszenie”) – nazwa reform w gospodarce Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przeprowadzonych w latach 1985–1987. Uskorienije wraz z pieriestrojką (przebudową) i głasnostią (jawnością) były programami zmian w polityce gospodarczo-społecznej ZSRR, przeprowadzanymi przez Sekretarza Generalnego KC KPZR Michaiła Gorbaczowa.

Cele

Uskorienije miało na celu uzdrowienie systemu komunistycznego w ZSRR poprzez nadanie ustroju socjalistycznemu nowoczesnej formy w sferze życia społecznego, utrzymanie pozycji supermocarstwa i wyjścia z kryzysu gospodarczego^[1]^[2]. Osiągnięcie tych założeń miało być możliwe za sprawą wzmocnienia dyscypliny i kontroli procesów wytwórczych, ograniczenie biurokracji i poprawę organizacji w zakładach produkcyjnych. Według Gorbaczowa zniesienie ograniczeń miało uwolnić „pełny potencjał socjalizmu”^[3].

Przebieg zmian w gospodarce ZSRR

Uskorienije realizowano w latach 1985–1987^[4]. Początkowo stanowiło jedyną zasadniczą strategię, która miała umożliwić Związkowi Radzieckiemu dogonienie Zachodu, podczas gdy pieriestrojka i głasnost były strategiami pomocniczymi, umożliwiającymi szybsze wdrożenie uskorienija^[5].

Uskorienije kładło nacisk na zwiększenie wzrostu gospodarczego ZSRR. Było to konieczne ze względu na postępującą degradację gospodarki. Zgodnie z programem przyspieszenia między innymi zmniejszono inwestycje w przemyśle zbrojeniowym na odnowienie parku maszynowego w ZSRR. Warunkiem sukcesu było osiągnięcie kompromisu ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie rozbrojenia (zakończona sukcesem) oraz znalezienie źródeł finansowania reformy (zakończona niepowodzeniem). Możliwość pozyskania przez ZSRR środków finansowych ograniczył spadek światowych cen surowców energetycznych w 1986 roku^[4].

Skutki

Uskorienije nie przyniosło zamierzonych efektów między innymi w wyniku niedostosowania się urzędników do nowych zaleceń^[1]. Trzy reformy Gorbaczowa, choć nie dotyczyły bezpośrednio polityki narodowościowej Związku Radzieckiego, miały wpływ na ujawnienie się konfliktów etnicznych (między innymi w Górskim Karabachu)^[6].

W innych krajach bloku wschodniego wdrażano reformy wzorowane na uskorieniju, pieriestrojce i głasnosti^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b Wojciech Stankiewicz: Konsekwencje zmian polityczno-ekonomicznychw Rosji po upadku komunizmu. Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski. s. 103. [dostęp 2020-08-15].
↑ ^a ^b Konrad Białecki: Dlaczego zgasło „Słońce Karpat”, czyli rumuńska droga od socjalizmu. IPN Poznań, 2009. [dostęp 2020-08-15].
↑ Rafał Czachor: Rosyjski ruch dysydencki i protopartie polityczne w okresie pierestrojki i głasnosti. cejsh.icm.edu.pl, 2013. [dostęp 2020-08-15].
↑ ^a ^b Adam Bartnicki. Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa. „Miscellanea Historico-Iuridica”. VII, s. 196-197. Uniwersytet w Białymstoku.
↑ Rozmowa z dr Konradem Świdrem o Pokojowej Nagrodzie Nobla z 1990 r.. otokoclub.pl, 2010-01-09. [dostęp 2020-08-15].
↑ Natalia Magdalena Konarzewska: Geneza, przebieg i konsekwencje konfliktu w Górskim Karabachu. Uniwersytet Warszawski, 2010. s. 28. [dostęp 2020-08-15].

[Stankiewicz-1] Wojciech Stankiewicz: Konsekwencje zmian polityczno-ekonomicznychw Rosji po upadku komunizmu. Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski. s. 103. [dostęp 2020-08-15].

[Bialecki-2] Konrad Białecki: Dlaczego zgasło „Słońce Karpat”, czyli rumuńska droga od socjalizmu. IPN Poznań, 2009. [dostęp 2020-08-15].

[Czachor-3] Rafał Czachor: Rosyjski ruch dysydencki i protopartie polityczne w okresie pierestrojki i głasnosti. cejsh.icm.edu.pl, 2013. [dostęp 2020-08-15].

[Bartnicki-4] Adam Bartnicki. Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa. „Miscellanea Historico-Iuridica”. VII, s. 196-197. Uniwersytet w Białymstoku.

[Swider-5] Rozmowa z dr Konradem Świdrem o Pokojowej Nagrodzie Nobla z 1990 r.. otokoclub.pl, 2010-01-09. [dostęp 2020-08-15].

[Konarzewska-6] Natalia Magdalena Konarzewska: Geneza, przebieg i konsekwencje konfliktu w Górskim Karabachu. Uniwersytet Warszawski, 2010. s. 28. [dostęp 2020-08-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]