Pieriestrojka

"Ojciec pieriestrojki" – I-szy sekretarz KPZR Michaił Gorbaczow w roku jej ogłoszenia (1985)

Pieriestrojka (ros. перестройка – przebudowa) – potoczna nazwa procesu przekształceń systemu socjalistycznego w ZSRR w latach 1985-1991. Początkowo pierestrojka wraz z hasłami głasnost (ros. jawności) i uskorienia (ros. przyspieszenia) stanowiły symbol nowego kursu politycznego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR). Został on zapoczątkowany w 1985 przez Michaiła Gorbaczowa po objęciu przezeń stanowiska sekretarza generalnego Komitetu Centralnego KPZR i jego doradcę Aleksandra N. Jakowlewa. Podstawowe zasady pierestrojki Gorbaczow określił w książce pt.: Przebudowa i nowe myślenie dla naszego kraju i dla całego świata, opublikowanej w 1988.

Jej istotą była modernizacja gospodarki, częściowe jej urynkowienie, zwiększanie swobód obywatelskich i ocieplenie stosunków z państwami zachodnimi. Pieriestrojka stała się katalizatorem świadomości narodowej w republikach radzieckich, w pierwszym rzędzie bałtyckich i zakaukaskich, doprowadzając do rozpadu ZSRR razem z systemem innych socjalistycznych państw satelickich ZSRR w Eurazji (tzw. blok wschodni) (głównie poza ChRL), wojskowym Układem Warszawskim oraz systemem gospodarczym RWPG.

Wprowadzenie pieriestrojki miało dalekosiężne skutki dla globalnego bezpieczeństwa w bipolarnym podziale powojennego świata. Stało się niezamierzonym powodem osłabienia, a następnie całkowitej destrukcji zarówno samego ZSRR jak i całego bloku wschodniego, działając na korzyść interesów politycznych USA i europejskich państw zachodnich. W wyniku zniszczenia konkurenta gospodarczo-wojskowego państw euroatlantyckich USA pozostało jedynym supermocarstwem.

Pieriestrojka na znaczkach poczty ZSRR z 1988 roku

• 

  "Pieriestrojka–kontynuacją dzieła "Października". "Uskorienie", demokratyzacja, "głasnost'"

• 

  "Pieriestrojka– to opoka dla kreatywnej działalności mas"