Wilk (rodzaj ssaka)
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| Canis[1] | |
| Linnaeus, 1758[2] | |
 Przedstawiciel rodzaju – kojot preriowy (C. latrans) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
wilk |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Canis familiaris Linnaeus, 1758 | |
| Synonimy | |
| |
| Gatunki | |
|
zobacz opis w tekście | |
Wilk[17] (Canis) – rodzaj ssaka z rodziny psowatych (Canidae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Ameryce Północnej, Afryce i Australii[18][19][20].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała samic 74–120 cm, samców 74–130 cm, długość ogona samic 20–50cm, samców 20–52 cm; masa ciała samic 6,5–50 kg, samców 7,6–62 kg[19].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Canis: łac. canis „pies”[21].
- Alopsis: gr. αλωπός alōpos „jak lis”, od αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos „lis”; οψις opsis „wygląd”[22]. Nomen nudum.
- Thos: gr. θώς thōs, θωός thōos „zwierzę drapieżne rodzaju wilka, prawdopodobnie szakal”[23].
- Lupus: łac. lupus „wilk”[24].
- Vulpicanis: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Vulpes Frisch, 1775 (lis) oraz Canis Linnaeus, 1758 (wilk)[25]. Gatunek typowy: Canis aureus Linnaeus, 1758.
- Sacalius: Sacalius „szakal”[26].
- Lyciscus: zdrobnienie gr. λυκος lýkos „wilk”[27].
- Oxygous: gr. όξύγοος oksygoos „przeraźliwy płacz”; aluzja do charakterystycznego długiego wycia szakala złocistego brzmiącego jak lament lub płacz[28]. Gatunek typowy: Oxygous indicus Hodgson, 1841 (= Canis aureus indicus Hodgson, 1833).
- Lupulus: zdrobnienie łac. lupus „wilk”[29].
- Neocyon: gr. νεος neos „nowy”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”[30]. Gatunek typowy: Canis latrans Say, 1823.
- Simenia: lokalna nazwa kaberu używana w Etiopii[31]. Gatunek typowy: Canis simensis Rüppell, 1840.
- Dieba: Dieb, lokalna nazwa dla C. anthus używana w Afryce Północnej[32]. Gatunek typowy: Canis anthus F. Cuvier, 1820 (= Canis lupaster Hemprich & Ehrenberg, 1833).
- Mamcanisus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[33].
- Alopedon: gr. αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos „lis” [34]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb” [35]. Gatunek typowy: Canis thooides Hilzheimer, 1906 (= Canis lupaster Hemprich & Ehrenberg, 1833).
- Oreocyon: gr. ορος oros, ορεος oreos „góra”[36]; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”[37].
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące żyjące współcześnie gatunki[18][17]:
- Canis simensis Rüppell, 1840 – kaberu etiopski
- Canis aureus Linnaeus, 1758 – szakal złocisty
- Canis lupaster Hemprich & Ehrenberg, 1833 – wilk egipski
- Canis lupus Linnaeus, 1758 – wilk szary
- Canis familiaris Linnaeus, 1758 – pies domowy – gatunek udomowiony
- Canis lycaon Schreber, 1775 – wilk algonkiński
- Canis rufus Audubon & Bachman, 1851 – wilk rudy
- Canis latrans Say, 1823 – kojot preriowy
oraz gatunki wymarłe:
- Canis cedazoensis Mooser & Dalquest, 1975
- Canis armbrusteri J.W. Gidley, 1913
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Canis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 38. (łac.)
- ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la Nature ou tableau de l'univers et des corps organisés. Palermo: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 59. (fr.)
- ↑ a b L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. 1816, s. 1039. (niem.)
- ↑ H. M. D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l'Inde. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde Série. 8, s. 279, 1837 (fr.).
- ↑ Smith 1839 ↓, s. 129.
- ↑ Smith 1839 ↓, s. 206.
- ↑ Smith 1839 ↓, s. 160.
- ↑ B. H. Hodgson. Classified Catalogue of Mammals of Nepal, corrected to end of 1840, first printed in 1832. „Calcutta Journal of Natural History, and Miscellany of the Arts and Sciences in India”. 2 (6), s. 213, 1841 (ang.).
- ↑ P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères avec l'indication de leurs moeurs et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l'agriculture. Paryż: L. Curmer, 1855, s. 60. (fr.)
- ↑ Gray 1868 ↓, s. 506.
- ↑ Gray 1868 ↓, s. 494.
- ↑ J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous and edentate Mammalia in the British Museum. Londyn: 1869, s. 180. (ang.)
- ↑ A. L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan'a de Foment, 1899, s. 29. (hiszp.)
- ↑ M. Hilzheimer. Die geographische Verbreitung der afrikanischen Grau-Schakale. „Der Zoologische Garten”. 47, s. 365, 1906 (niem.).
- ↑ I. Krumbiegel. „Naturwissenschaftliche Wochenschrift”. 49, s. 591, 1949 (niem.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 147–148. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 432–434. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
- ↑ a b C. Sillero-Zubiri: Family Canidae (Dogs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 413–420. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Canis (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-18].
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 157.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 89.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 676.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 387.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 708.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 614.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 388.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 491.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 386.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 452.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 632.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 231.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 12.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 66.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- C.H. Smith: Dogs. Cz. 1. Edynburg: W.H. Lizars, 1839, s. 17-266. (ang.)
J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Species of Dogs, Wolves, and Foxes (Canidae) in the Collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 492-525, 1868 (ang.). [dostęp 2017-01-12].- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904 (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.)
