Wilk (rodzaj ssaka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy rodzaju ssaka z rodziny psowatych. Zobacz też: wilk szary (nazywany potocznie „wilkiem”) oraz inne znaczenia tego słowa.
Wilk
Canis[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kojot preriowy (C. latrans)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Rząd drapieżne
Podrząd psokształtne
Rodzina psowate
Rodzaj wilk
Typ nomenklatoryczny

Canis familiaris Linnaeus, 1758 (= Canis lupus Linnaeus, 1758)

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Wilk[19] (Canis) – rodzaj ssaka z rodziny psowatych (Canidae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Ameryce Północnej, Afryce i Australii[20].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 65–120 cm, samców 65,5–130 cm, długość ogona samic 20–50cm, samców 20–52 cm; masa ciała 5,9–62 kg[21].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Canis: łac. canis „pies”[22].
  • Alopsis: gr. αλωπός alōpos „jak lis”, od αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos „lis”; οψις opsis „wygląd”[23]. Nomen nudum.
  • Thos: gr. θώς thōs, θωός thōos „zwierzę drapieżne rodzaju wilka, prawdopodobnie szakal”[24].
  • Lupus: łac. lupus „wilk”[25].
  • Vulpicanis: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Vulpes Frisch, 1775, (lis) oraz Canis Linnaeus, 1758[26]. Gatunek typowy: Canis aureus Linnaeus, 1758.
  • Sacalius: Sacalius „szakal”[27].
  • Lyciscus: zdrobnienie gr. λυκος lýkos „wilk”[28].
  • Oxygous: gr. όξύγοος oksygoos „przeraźliwy płacz”; aluzja do charakterystycznego długiego wycia szakala złocistego brzmiącego jak lament lub płacz[29]. Gatunek typowy: Oxygous indicus Hodgson, 1841 (= Canis aureus indicus Hodgson, 1833).
  • Lupulus: zdrobnienie łac. lupus „wilk”[30].
  • Neocyon: gr. νεος neos „nowy”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”[31]. Gatunek typowy: Canis latrans Say, 1823.
  • Simenia: lokalna nazwa kaberu używana w Etiopii[32]. Gatunek typowy: Canis simensis Rüppell, 1840.
  • Dieba: Dieb, lokalna nazwa dla C. anthus używana w Afryce Północnej[33]. Gatunek typowy: Canis anthus Cuvier, 1820.
  • Mamcanisus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[34].
  • Alopedon: gr. αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos „lis” [35]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb” [36]. Gatunek typowy: Canis thooides Hilzheimer, 1906 (= Canis lupaster Hemprich & Ehrenberg, 1833).
  • Lupulella: zdrobnienie łac. lupus „wilk”[16]. Gatunek typowy: Canis mesomelas Schreber, 1775.
  • Schaeffia: Dr. Schäff[17]. Gatunek typowy: Canis adustus Sundevall, 1847.
  • Oreocyon: gr. ορος oros, ορεος oreos „góra”[37]; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”[38].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące żyjące współcześnie gatunki[21][19][20]:

oraz wymarłe:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Canis, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ C. Linneaus: Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 38. (łac.)
  3. ↑ C. S. Rafinesque: Analyse de la Nature ou tableau de l'univers et des corps organisés. Palermo: Aux dépens de l'auteur, 1815, s. 59. (fr.)
  4. ↑ a b L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. 1816, s. 1039. (niem.)
  5. ↑ H. M. D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l'Inde. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde Série. 8, s. 279, 1837 (fr.). 
  6. ↑ Smith 1839 ↓, s. 129.
  7. ↑ Smith 1839 ↓, s. 206.
  8. ↑ Smith 1839 ↓, s. 160.
  9. ↑ B. H. Hodgson. Classified Catalogue of Mammals of Nepal, corrected to end of 1840, first printed in 1832. „Calcutta Journal of Natural History, and Miscellany of the Arts and Sciences in India”. 2 (6), s. 213, 1841 (ang.). 
  10. ↑ P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères avec l'indication de leurs moeurs et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l'agriculture. Paryż: L. Curmer, 1855, s. 60. (fr.)
  11. ↑ Gray 1868 ↓, s. 506.
  12. ↑ Gray 1868 ↓, s. 494.
  13. ↑ J. E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous and edentate Mammalia in the British Museum. Londyn: 1869, s. 180. (ang.)
  14. ↑ A. L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan'a de Foment, 1899, s. 29. (hiszp.)
  15. ↑ Hilzheimer 1906 ↓, s. 365.
  16. ↑ a b Hilzheimer 1906 ↓, s. 363.
  17. ↑ a b Hilzheimer 1906 ↓, s. 364.
  18. ↑ I. Krumbiegel. „Naturwissenschaftliche Wochenschrift”. 49, s. 591, 1949 (niem.). 
  19. ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 147–148. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
  20. ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Canis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-07-10]
  21. ↑ a b C. Sillero-Zubiri: Family Canidae (Dogs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 413–420. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.)
  22. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 157.
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 89.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 676.
  25. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 387.
  26. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 708.
  27. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 614.
  28. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 388.
  29. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 491.
  30. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 386.
  31. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 452.
  32. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 632.
  33. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 231.
  34. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
  35. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 12.
  36. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
  37. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
  38. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 66.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  1. C.E.H. Smith: Dogs. Cz. 1. Edynburg: W.H. Lizars, 1839, s. 17-266. (ang.)
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Species of Dogs, Wolves, and Foxes (Canidae) in the Collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 492-525, 1868 (ang.). [dostęp 2017-01-12]. 
  3. M. Hilzheimer. Die geographische Verbreitung der afrikanischen Grau-Schakale. „Der Zoologische Garten”. 47, s. 363–373, 1906 (niem.). 
  4. E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wilk_(rodzaj_ssaka)&oldid=60539660”