William Martin Conway

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
William Martin Conway
Ilustracja
Martin Conway w 1895
Data i miejsce urodzenia

12 kwietnia 1856
Rochester (Kent)

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1937
Londyn

Zawód, zajęcie

krytyk sztuki, polityk, kartograf

Alma Mater

Kolegium Trójcy Świętej w Cambridge

Partia

Partia Konserwatywna (Wielka Brytania)

Partnerka

Katerina

Dzieci

Agnes

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

William Martin Conway, pierwszy baron Conway of Allington, Kt, FSA, FRGS (ur. 12 kwietnia 1856, zm. 19 kwietnia 1937), w latach 1895-1931 znany jako Sir Martin Conway – angielski krytyk sztuki, polityk, kartograf i alpinista. Zajmował kilka stanowisk uniwersyteckich. Od 1918 do 1931 był przedstawicielem Połączonych Uniwersytetów Angielskich jako konserwatywny członek Izby Gmin. Od 1872 interesował się wspinaczką górską. Uczestniczył w wyprawach eksploracyjnych w Karakorum w 1892, na Spitsbergen w latach 1896-1897 oraz w Andach boliwijskich w 1898. Jest autorem książek o sztuce, m.in. Art Treasures of Soviet Russia (1925) i Giorgione as a Landscape Painter (1929) oraz podróżniczych, do których należą m.in. Mountain Memories (1920) i Aconcagua and Tierra del Fuego (1902)[1].

Pochodzenie i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 12 kwietnia 1856 roku w Rochester w Anglii jako syn pastora Williama Conwaya, późniejszego rektora kościoła św. Małgorzaty w Westminster[2][3], i najmłodszy z trojga rodzeństwa. Miał dwie starsze siostry: Elizabeth Ann (1852-1916) i Marthę (1854-1938)[4]. Był uczniem prywatnej szkoły w Repton, następnie studiował matematykę w Trinity College w Cambridge[5]. Tam zaprzyjaźnił się z Karlem Pearsonem[6], poznał Henry'ego Bradshawa, badacza starodruków i bibliotekarza, i Johna Ruskina, którzy rozbudził jego zainteresowanie sztuką i Alpami[7]. Studia nad drzeworytami, rytownictwem i starodrukami zaowocowały opublikowaniem w 1884 History of the Woodcutters of the Netherlands in the Fifteenth Century[8].

Alpinizm i wyprawy wysokogórskie[edytuj | edytuj kod]

W 1892 w trakcie wyprawy eksploracyjnej i alpinistycznej, podjętej pod auspicjami Towarzystwa Królewskiego, Królewskiego Towarzystwa Geograficznego i British Science Association, dokonał wejścia na boczny szczyt Baltoro Kangri. Osiągając wysokość 7010 m, ustanowił światowy rekord wysokości, który jednak późniejsze pomiary skorygowały na 6804 m[9].

W latach 1896–97, wspólnie m.in. z geologiem i glacjologiem J.W. Gregorym, badał Spitsbergen podczas pierwszej wyprawy, która przemierzyła całą wyspę[10][11]. W następnym roku prowadził eksplorację i pomiary Andów Środkowych w Boliwii. Jego zespół wspinaczkowy wycofał się spod szczytu Ancohuma (6427 m), wszedł natomiast na Illimani (6438 m). Podjęto też próbę wejścia na wierzchołek Aconcaguy (6959 m), zatrzymując się jednak 15 m poniżej szczytu. W drugiej części tej samej wyprawy zbadał Ziemię Ognistą, podjęto też próbę wejścia na szczyt Monte Sarmiento[12]. W 1900 podczas wystawy światowej w Paryżu otrzymał złoty medal za osiągnięcia w eksploracji obszarów górskich[13], a w 1905 otrzymał Founder's Medal przyznawany przez Królewskie Towarzystwo Geograficzne za eksplorację Spitsbergenu[14].

Był członkiem Alpine Club i jego prezesem w latach od 1902 do 1904[15]. W 1908 został pierwszym prezesem Alpine Ski Club podczas spotkania założycielskiego tego klubu[16] i pełnił te obowiązki do 1911. Jego imieniem nazwano Wyspę Conway, leżącą na zachód od Ziemi Grahama na Antarktydzie[17].

Po przestudiowaniu dostępnych materiałów dotyczących brytyjskiej wyprawy na Mount Everest w 1924 był zdania, że George Mallory i Andrew Irvine weszli na szczyt[18].

Kariera naukowa[edytuj | edytuj kod]

Mapa Karakorum sporządzona przez Conwaya, przedstawiająca okolice lodowca Hispar, na podstawie jego badań z 1892

Od 1884 do 1887 był profesorem historii sztuki na University College w Liverpoolu. W latach od 1901 do 1904 miał profesurę z tytułem Slade Professor of Fine Art na Uniwersytecie Cambridge[5]. W 1895 roku otrzymał tytuł szlachecki za prace w 1892 związane ze skartowaniem 5180 km² obszaru Karakorum.

W 1889 opublikował książkę prezentującą wyniki swoich studiów nad twórczością Albrechta Dürera. Jego asystentką w tych badaniach była Lina Eckenstein, siostra jego kolegi wspinacza i znanego alpinisty Oscara Eckensteina[19].

Na początku XX wieku działał w Society of Antiquaries of London (SAL), brytyjskim towarzystwie naukowym zajmującym się materialnymi śladami przeszłości. Wygłaszał liczne prelekcje na zebraniach towarzystwa i był przez wiele kadencji członkiem rady SAL. Dwukrotnie, w 1916–17 i ponownie w 1918–22, pełnił obowiązki wiceprezesa towarzystwa[20][21].

W latach 20. i 30. XX wieku przewodniczył działalności archeologiczno-historycznego towarzystwa naukowego Kent Archeological Society. Został jego prezesem w 1923[22]. W 1930 ogłosił chęć ustąpienia ze stanowiska, powołując się na pogarszający się stan zdrowia, lecz na prośbę rady towarzystwa pozostał prezesem[23]. Ostatecznie zapowiedział odejście i ustąpił z tego stanowiska w 1936, godząc się jednak nadal pełnić funkcję wiceprezesa[24].

Od 1887 był wspólnie z żoną Katriną zapalonym kolekcjonerem fotografii dzieł sztuki, obiektów architektonicznych i dekoracyjnych, a także dokumentujących wydarzenia[25]. Był pierwszym dyrektorem generalnym Imperial War Museum i od 1922 do 1937 członkiem zarządu National Portrait Gallery[26]. Zebrana przez niego kolekcja fotografii stała się podstawą Conway Library[27] w Courtauld Institute of Art w Londynie[28]. W 1905 Conwayowie zakupili ruiny zamku w Allington i zainwestowali w jego restaurację[29].

Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]

Przez pewien czas angażał się w życie polityczne, współpracując z obiema głównymi partiami, rzekomo w dążeniu do uzyskania tytułów rycerza i barona; otrzymał oba. W pierwszej dekadzie XX wieku rozważano jego kandydaturę z ramienia liberałów z Wolverhampton South, którą jednak sam wycofał. W 1902 roku wszedł w układ z prezydentem Boliwii José Manuelem Pando dotyczący obszaru w regionie Acre, bogatego w kauczuk. Otrzymana koncesja, zwana koncesją Caupolicán, przewidywała udział Conwaya i amerykańskich inwestorów[30]. W 1907 został dyrektorem firmy Inambari Para-Rubber Estates, która eksportowała produkty lateksowe znad rzeki Inambari w Peru. Z ramienia Połączonych Uniwersytetów Angielskich został w 1918 wybrany na posła do Izby Gmin, pełniąc tę funkcję do 1931, kiedy to otrzymał godność para jako «baron Conway of Allington, w Allington w hrabstwie Kent»[31][32].

Zmarł w Londynie 19 kwietnia 1937 w wieku 81 lat[33]. Tytuł barona Conway of Allington wymarł wraz z jego śmiercią[34].

Dzieła[edytuj | edytuj kod]

Prace naukowe[edytuj | edytuj kod]

History of the Woodcutters of the Netherlands in the Fifteenth Century, 1884

Early Flemish Artists, 1887

The Literary Remains of Albrecht Dürer, 1889

The Dawn of Art in the Ancient World, 1891, dotyczące Chaldean(inne języki), Assyrian i sztuki egipskiej

Early Tuscan Art, 1902

The Crowd in Peace and War, 1915

Art Treasures of Soviet Russia, 1925

Giorgione as a Landscape Painter, 1929

Strona tytułowa książki o wyprawie do Ameryki Płd., wyd. 1902

Utwory podróżnicze[edytuj | edytuj kod]

Climbing and Exploration in the Karakoram-Himalayas, 1894

The Alps from End to End, 1895 i 1900 (wydana także jako The Alps, 1904 i 1910)

The First Crossing of Spitsbergen, 1897

The Bolivian Andes, 1901

Aconcagua and Tierra Del Fuego: A Book of Climbing, Travel and Exploration, 1902

Early Dutch and English Voyages to Spitsbergen in the Seventeenth Century, 1904

No Man's Land, a History of Spitsbergen from its discovery in 1596 to the beginning of the Scientific Exploration of the Country, 1906

Mountain Memories, 1920

Palestine and Morocco, 1923

Autobiografie[edytuj | edytuj kod]

Episodes in a Varied Life, 1932

The Sport of Collecting, 1914

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Conway of Allington, William Martin Conway, 1st Baron | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2024-01-15].
  2. ↑ Oxford Dictionary of National Bibliography, Oxford University Press, 2004, DOI: 10.1093/ref:odnb/32536 [zarchiwizowane].
  3. ↑ A. & C. Black (English publisher) (red.), Who's who: An Annual Biographical Dictionary, Harvard University, 1907, s. 59 [zarchiwizowane].
  4. ↑ Conway, (William) Martin, Baron Conway of Allington (1856–1937), art historian and mountaineer, Oxford Dictionary of National Biography, DOI: 10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-32536 [dostęp 2024-01-17] (ang.).
  5. ↑ a b Alumni Database, University of Cambridge [zarchiwizowane].
  6. ↑ Tijana Radeska, Sir William Martin Conway – Slade Professor of Fine Art at Cambridge University and the first mountaineer to climb Baltoro Kangri, [w:] The Vintage News, 2017, s. 2 [zarchiwizowane].
  7. ↑ Peter Stansky, Art, Industry, and the Aspirations of William Martin Conway, [w:] Victorian Studies, t. Vol. 19, No. 4, Indiana University Press, 1976, s. 465-484 [zarchiwizowane].
  8. ↑ Conway, Sir William Martin, t. Volume 7, 1911 Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-01-17].
  9. ↑ Jim Curran: K2: The Story of the Savage Mountain. Hodder & Stoughton, 1995, s. 50. ISBN 978-0-340-66007-2.
  10. ↑ John S. Flett. Prof. J. W. Gregory, F.R.S. „Nature”. 129 (3269), s. 930–931, 1932. DOI: 10.1038/129930a0. ISSN 1476-4687. (ang.). 
  11. ↑ Mary Katherine Jones, From explorer to expert: Sir William Martin Conway's ‘delightful sense of something accomplished’, [w:] Polar Record, t. Volume 50 , Issue 3, Cambridge University Press, 2014, s. 319 - 329, DOI: 10.1017/S0032247413000739.
  12. ↑ Walt Unsworth: Hold the Heights. Hodder & Stoughton, 1993, s. 197. ISBN 0-340-33913-6.
  13. ↑ Conway, Sir William Martin. W: Warner's Dictionary of Authors Ancient and Modern. Werner Company, 1910, s. 604. (ang.).
  14. ↑ Medals and Awards. Royal Geographical Society. [dostęp 2023-05-10].
  15. ↑ Conway, Sir William Martin, t. Volume 7, 1911 Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-01-17].
  16. ↑ C. A. Russel. One hundred years ago. „Alpine Journal”. 77, s. 215–218, 1972. 
  17. ↑ G. Hattersley-Smith. Mountaineers and Skiers in British Antarctic Territory Place-names. „Alpine Journal”. 93, s. 184–190, 1988. 
  18. ↑ Warwick and Warwickshire Advertiser, British Newspaper Archive, 26 czerwca 1924 [zarchiwizowane].
  19. ↑ Lina Eckenstein (1857-1931). W: Penelope D. Johnson: Women Medievalists and the Academy. The University of Wisconsin Press, 2005, s. 58. ISBN 0-299-20750-1. LCCN 2004025225.
  20. ↑ Arthur John Evans, Proceedings of the Society of Antiques of London, t. Second Series, Volume XXVIII, London: The Society of Antiques, 1917, s. 218 [zarchiwizowane].
  21. ↑ The Antiquaries Journal, t. Vol 1 Iss 3, Cambridge University Press, 1921, s. 269 [zarchiwizowane].
  22. ↑ Annual Report and Accounts for the Year 1936 | Kent Archaeological Society [online], kentarchaeology.org.uk [dostęp 2024-01-17].
  23. ↑ Kent Archaeological Society. Annual Report and Accounts for the Year 1930. „Archaeologia Cantiana”. 43, s. xli-li, 1931. 
  24. ↑ Annual Report and Accounts for the Year 1936 | Kent Archaeological Society [online], kentarchaeology.org.uk [dostęp 2024-01-17].
  25. ↑ Who made the Conway Library?. Digital Media, 2020-06-30. [dostęp 2023-05-11]. (ang.).
  26. ↑ (William) Martin Conway, 1st Baron Conway of Allington - National Portrait Gallery [online], www.npg.org.uk [dostęp 2024-01-17] (ang.).
  27. ↑ Super User, Conway Library [online], Courtauld [dostęp 2024-01-17] (ang.).
  28. ↑ Wayback Machine [online], web.archive.org [dostęp 2024-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-04].
  29. ↑ Allington Castle | Kent Archaeological Society [online], kentarchaeology.org.uk [dostęp 2024-01-17].
  30. ↑ The India Rubber World, 1902, s. 223-224 [zarchiwizowane].
  31. ↑ Page 7409 | Issue 33772, 17 November 1931 | London Gazette | The Gazette [online], www.thegazette.co.uk [dostęp 2024-01-17].
  32. ↑ Page 7905 | Issue 33778, 8 December 1931 | London Gazette | The Gazette [online], www.thegazette.co.uk [dostęp 2024-01-17].
  33. ↑ The Complete Peerage. T. XIII. London: The St. Catherine Press Ltd., 1940, s. 500.
  34. ↑ Chronological list 1901–1950. United Kingdom Peerage Creations. [dostęp 2023-04-29].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Martin_Conway&oldid=72608928”