Władysław Semkowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Semkowicz
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

9 maja 1878
Lwów

Data i miejsce śmierci

12 lutego 1949
Kraków

profesor
Specjalność: historia
Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Doktorat

16 sierpnia 1902

Habilitacja

25 października 1909

Profesura

1919

Uczelnia

Uniwersytet Lwowski
Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Komandor Orderu Świętego Sawy (Serbia)
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Aleksander Semkowicz (ur. 9 maja 1878 we Lwowie, zm. 12 lutego 1949 w Krakowie) – polski historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności, poszukiwacz i wydawca źródeł, badacz dziejów polskiego średniowiecza.

Władysław Semkowicz na karykaturze Jana Rudnickiego (1933)

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Aleksandra i Marii z Schierów. Kształcił się w Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, gdzie w 1896 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Kajetan Golczewski, Stanisław Gołąb)[1][2]. Zajmował się szeroką gamą nauk pomocniczych historii, jak paleografia, genealogia i heraldyka, stworzył też wiele map historycznych. Autor licznych opracowań, wśród nich Ród Awdańców w wiekach średnich[3].

Podczas I wojny światowej na początku 1915 w Wiedniu został przewodniczącym zarządu Polskiego Archiwum Wojennego[4]. W 1917 opiniował opracowane przez Komisję Archiwalną Tymczasowej Rady Stanu projekty nowej ustawy i regulaminów archiwalnych. Jego stanowisko zostało potem wykorzystane podczas prac nad reskryptem Rady Regencyjnej o archiwach[5]. 8 marca 1925 został wybrany prezesem Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[6]. W latach 1924–1933 był redaktorem Encyklopedii nauk pomocniczych historii, która miała przed wybuchem II wojny światowej trzy wydania: 1924, 1929, 1933[7].

W czasie okupacji początkowo uwięziony w wyniku Sonderaktion Krakau w Sachsenhausen, po zwolnieniu z obozu pracował w Instytucie Niemieckiej Pracy Wschodniej, według części historyków na polecenie AK[8]. Teza o rzekomej dobrowolnej kolaboracji z Niemcami, postawiona w kontrowersyjnej dla krakowskiego środowiska naukowego[9] pracy doktorskiej Anetty Rybickiej Instytut Niemieckiej Pracy Wschodniej. Kraków 1940–1945[10] spotkała się z krytyką krakowskiego środowiska naukowego[8][11][12].

Dwukrotnie żonaty: od 27 czerwca 1903 z Lesławą z Bursów (1890–1932), od 29 stycznia 1936 z Jadwigą Cyga (1897–1983).

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Ł-płn-po lewej Tarnawskiego)[13][14].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uczniowie[edytuj | edytuj kod]

Do grona jego uczniów należą: Karol Buczek, Zofia Kozłowska-Budkowa, Kazimierz Dobrowolski, Marian Friedberg, Tadeusz Glemma, Karol Górski, Adam Lewak, Olga Łaszczyńska, Sylwiusz Mikucki, Józef Mitkowski, Rodion Mochnacki, Henryk Münch, Witold Taszycki, Adam Vetulani, Józef Widajewicz.

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Encyklopedia nauk pomocniczych historii, cztery wydania 1924[17], 1929, 1933 oraz powojenne Kraków 2000, ISBN 83-7052-850-3.
  • Paleografia łacińska, Kraków 2002, ISBN 83-7052-532-6.
  • Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w. Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, Lwów 1913[18].
  • Geograficzne podstawy Polski Chrobrego, 1925[19].
  • Akta unii Polski z Litwą 1396–1791, Kraków 1938 (wspólnie z Stanisław Kutrzeba).
  • Góra Sobótka i jej zabytki polskie, Poznań; Wrocław 1949[20].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1895. Lwów: 1895, s. 61.
  2. ↑ Wiadomości bieżące. Zjazd koleżeński. „Słowo Polskie”. Nr 287, s. 3, 30 czerwca 1906. 
  3. ↑ Wydane przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk: cz.1 (Poznań 1917), cz.2 (1919), cz.3 (1920).
  4. ↑ Polskie Archiwum Wojenne. „Nowości Illustrowane”. Nr 39, s. 6, 25 września 1915. 
  5. ↑ A. Rybarski, Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej, „Archeion”, T. I (1927), s. 5.
  6. ↑ Leszek Pudłowski. Polskie Towarzystwo Heraldyczne. Zarys dziejów 1906-1939. „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”. I (XII), s. 161, 1993. 
  7. ↑ Semkowicz 2011 ↓.
  8. ↑ a b Teresa Bałuk-Ulewiczowa, Wyzwolić się z błędnego koła. Institut für Deutsche Ostarbeit w świetle dokumentów Armii Krajowej i materiałów zachowanych w Polsce, Kraków: „Arcana”, 2004, ISBN 83-89243-91-1, OCLC 830629188.
  9. ↑ M. Wroński, KRYTYKA NAUKOWA cz. II.
  10. ↑ A. Rybicka, Instytut Niemieckiej Pracy Wschodniej. Kraków 1940–1945, Warszawa 2002, ISBN 83-7181-255-8.
  11. ↑ I. Lisiak, O historii, honorze i ... opluwaniu.
  12. ↑ A. Litewka, Kolaboranci?.
  13. ↑ Groby profesorów UJ na Cmentarzu Rakowickim. 2010-10-20. [dostęp 2015-08-29].
  14. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.): Pro Memoria II. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na Cmentarzu Rakowickim i Salwatorskim 1803–2015. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 221.
  15. ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu naukowem i społecznem”.
  16. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
  17. ↑ Władysław Semkowicz, Encyklopedja nauk pomocniczych historji [online], polona.pl [dostęp 2020-04-23].
  18. ↑ Katalog Biblioteki Narodowej
  19. ↑ Władysław Semkowicz, Geograficzne podstawy Polski za Chrobrego [online], polona.pl [dostęp 2020-04-23].
  20. ↑ Władysław Aleksander Semkowicz, Góra Sobótka i jej zabytki polskie, 1949.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Władysław Semkowicz: Encyklopedia nauk pomocniczych historii. Warszawa: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2011. ISBN 978-83-242-3000-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Semkowicz&oldid=73004669”