Živojin Mišić

Živojin Mišić
Живојин Мишић
	vojvoda
Data i miejsce urodzenia	19 lipca 1855 ; Mionica
Data i miejsce śmierci	20 stycznia 1921 ; Belgrad
	Przebieg służby
Lata służby	1874–1904,; 1909–1913,; 1914–1921
Siły zbrojne	Królewskie Wojska Serbskie; Królewskie Wojska Jugosłowiańskie
Jednostki	1 Armia
Stanowiska	z-ca szefa sztabu generalnego; szef sztabu generalnego
Główne wojny i bitwy	wojna serbsko-turecka,; wojna serbsko-bułgarska,; I wojna bałkańska,; II wojna bałkańska,; I wojna światowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Živojin Mišić, cyr. Живојин Мишић (ur. 19 lipca 1855 w Mionicy, zm. 20 stycznia 1921 w Belgradzie) – serbski i jugosłowiański wojskowy, vojvoda (marszałek), dowódca wojsk serbskich podczas I i II wojny bałkańskiej, w czasie I wojny światowej dowódca 1 Armii. W 1914 autor zwycięstwa serbskiego nad armią austro-węgierską w bitwie nad rzeką Kolubarą, w 1918 współautor zwycięstwa nad armią bułgarską pod Dobro Polem.

Życiorys

Młodość

Živojin Mišić urodził się we wsi Mionica w Serbii w biednej rodzinie jako jedno z trzynaściorga dzieci Radovana i Adeliji. Już w wieku 6 lat pomagał rodzinie jako pasterz. Edukację zaczął w szkole powszechnej w Kragujevacu, a następnie kontynuował ją w gimnazjum w Kragujevacu i Belgradzie. Następnie wstąpił do Akademii Wojskowej, którą ukończył w roku 1885. Szybko zebrał swoje pierwsze doświadczenia wojenne. Uczestnik wojny serbsko-tureckiej (1876–1878), której skutkiem Serbia odzyskała niepodległość. W 1878 awansowany do stopnia porucznika piechoty. Jako młody oficer dowodził 1. kompanią 5 regimentu piechoty z Drinska w wojnie serbsko-bułgarskiej (1885), zakończonej porażką Serbów^[1]^[2]^[3]. Po przewrocie majowym i zabójstwie niepopularnego w społeczeństwie króla Serbii Aleksandra I Obrenowicia zwolniony z armii i przeniesiony w stan spoczynku^[4]^[5]. Do służby został przywrócony za osobistym wstawiennictwem szefa sztabu serbskiej armii generała Radomira Putnika, który widział w nim młodego, zdolnego oficera. Podczas kryzysu bośniackiego w 1908 zastępca szefa sztabu generała Radomira Putnika^[3]^[6]^[7].

Wojny bałkańskie

W 1912 uczestnik I wojny bałkańskiej, w której zebrał dalsze doświadczenie wojenne i osiągnął duże sukcesy militarne w starciach z armią turecką. Po zwycięskiej bitwie pod Kumanowem, gdzie wojska serbskie pokonały armię turecką Zeki Paszy awansowany do stopnia generała^[8]. Brał udział w II wojnie bałkańskiej (1913), która wybuchła w związku z nieporozumieniami dotyczącymi podziału zdobyczy z poprzedniej wojnie między dotychczasowymi sojusznikami Serbią, Grecją a Bułgarią. Jako zastępca szefa sztabu gen. Putnika uczestnik decydującej bitwy z wojskami bułgarskimi nad rzeką Bregałnicą, zakończonej zwycięstwem serbskim^[9]^[10].

I wojna światowa

Podczas kryzysu w stosunkach serbsko-austriackich w lipcu 1914 po zabójstwie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda efektywnie zastępował szefa sztabu gen. Putnika, który przebywał na leczeniu na Węgrzech. Po wybuchu I wojny światowej mianowany przez króla Piotra I dowódcą obrony granicy serbskiej przed inwazją Austro-Węgier. W sierpniu 1914 uczestnik walk obronnych, umiejętnie współpracował z 2 Armią serbską gen. Stepy Stepanovicia, która pokonała armię austriacką w bitwie pod górą Cer (16–19 sierpnia)^[11]^[12]. W grudniu 1914 dowodził siłami serbskimi w bitwie nad rzeką Kolubarą. Bitwa ta zakończyła się spektakularnym zwycięstwem 1 Armii serbskiej (autorem planów był vojvoda Radomir Putnik) nad 6 Armią armią austro-węgierską gen. Potiorka. W krytycznym momencie bitwy zastąpił rannego generała Petara Bojovicia na stanowisku dowódcy 1 Armii serbskiej. W dużej mierze dzięki osobistym zdolnościom i wysiłkowi Živojina Mišicia, bitwa zakończyła się zwycięstwem serbskim i odparciem 450 tysięcznych sił austro-węgierskich^[13]^[14]. Skutkiem bitwy nad Kolubarą było odbicie Belgradu i wkroczenie wojsk serbskich na terytorium nieprzyjaciela, co wywołało szok w całych Austro-Węgrzech. Front serbski do jesieni 1915 ustabilizował się na linii rzek Dunaj – Sawa – Drina. W uznaniu ogromnych zasług dla obrony państwa serbskiego końcem 1914 Živojin Mišić został awansowany do najwyższego serbskiego stopnia wojskowego vojvody (marszałka)^[8].

W 1915 roku na czele 1 Armii stacjonował w Kosowie, gdzie dokonywał przegrupowania i uzupełnienia sił serbskich oraz planował działania wojenne przeciwko Austro-Węgrom. Na jesieni 1915 państwa centralne (Austro-Węgry, Niemcy, Bułgaria) podjęły ofensywę na Serbię. Wobec zdecydowanej przewagi nieprzyjaciela Mišić zmuszony był skierować swoje wojska do Czarnogóry, a następnie do Albanii, gdzie wycofująca się w ciężkich warunkach armia serbska poniosła duże straty. Po przegrupowaniu sił serbskich na wyspie Korfu, Mišić we wrześniu 1916 roku został mianowany dowódcą armii serbskiej w Monastirze, a następnie na froncie salonickim (1 Armia)^[15]^[16]. W tym samym roku mianowany Szefem Sztabu serbskiej armii w miejsce schorowanego Radomira Putnika. Funkcję tę pełnił do końca wojny. W 1918 dowodził zwycięskimi działaniami armii serbskiej na froncie salonickim. Brał udział w walkach nad rzeką Wardar, gdzie z sukcesami odparł ataki bułgarskie^[17]. 15 września 1918 wojska serbskie wraz z sojuszniczymi wojskami francuskimi gen. Louisa Francheta d’Espérey’a zadały decydującą klęskę wojskom bułgarskim w bitwie pod Dobro Polem w Macedonii^[17]^[18]. Zwycięstwo to doprowadziło do przerwania frontu pod Salonikami i ostatecznego pokonania Bułgarii. Pod koniec wojny jego wojska wkroczyły, a następnie okupowały południową część terytorium Austro-Węgier.

Zmarł w Belgradzie 20 stycznia 1921 roku. Pod koniec życia pisał pamiętniki z okresu wojen bałkańskich.

Przypisy

↑ Опачић 2008 ↓, s. 85–90.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 120–138.
↑ ^a ^b Милићевић i Поповић 2003 ↓, s. 155–160.
↑ Опачић 2008 ↓, s. 116–117.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 189–200.
↑ Опачић 2008 ↓, s. 118–129.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 201–210.
↑ ^a ^b Опачић 2008 ↓, s. 442.
↑ Опачић 2008 ↓, s. 150–157.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 278–285.
↑ Опачић 2008 ↓, s. 181–189.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 293–299.
↑ Опачић 2008 ↓, s. 197–226.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 307–341.
↑ Опачић 2008 ↓, s. 281–322.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 357–376.
↑ ^a ^b Опачић 2008 ↓, s. 323–352.
↑ Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 337–386.

Bibliografia

Милић Милићевић, Љубодраг Поповић: Генерали Војске Кнежевине и Краљевине Србије. Београд: Војноиздавачки завод, 2003. ISBN 978-86-335-0142-2. (serb.).
Живојин Мишић, Саво Скоко: Моје Успомене. Београд: Београдски издавачко-графички завод, 1990. ISBN 978-86-13-00453-0. (serb.).
Петар Опачић: Војвода Живојин Мишић. Београд: БеоСинг, 2008. ISBN 978-86-87187-00-9. (serb.).

[CITEREFОпачић200885–90-1] Опачић 2008 ↓, s. 85–90.

[CITEREFМишићСкоко1990120–138-2] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 120–138.

[CITEREFМилићевићПоповић2003155–160-3] Милићевић i Поповић 2003 ↓, s. 155–160.

[CITEREFОпачић2008116–117-4] Опачић 2008 ↓, s. 116–117.

[CITEREFМишићСкоко1990189–200-5] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 189–200.

[CITEREFОпачић2008118–129-6] Опачић 2008 ↓, s. 118–129.

[CITEREFМишићСкоко1990201–210-7] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 201–210.

[CITEREFОпачић2008442-8] Опачић 2008 ↓, s. 442.

[CITEREFОпачић2008150–157-9] Опачић 2008 ↓, s. 150–157.

[CITEREFМишићСкоко1990278–285-10] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 278–285.

[CITEREFОпачић2008181–189-11] Опачић 2008 ↓, s. 181–189.

[CITEREFМишићСкоко1990293–299-12] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 293–299.

[CITEREFОпачић2008197–226-13] Опачић 2008 ↓, s. 197–226.

[CITEREFМишићСкоко1990307–341-14] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 307–341.

[CITEREFОпачић2008281–322-15] Опачић 2008 ↓, s. 281–322.

[CITEREFМишићСкоко1990357–376-16] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 357–376.

[CITEREFОпачић2008323–352-17] Опачић 2008 ↓, s. 323–352.

[CITEREFМишићСкоко1990337–386-18] Мишић i Скоко 1990 ↓, s. 337–386.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]