Eukarionty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Podział systematyczny: aktualizacja |
→Podział systematyczny: źródło dla wprowadzonych zmian |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
== Podział systematyczny == |
== Podział systematyczny == |
||
Podział naturalny jądrowców przysparza wiele problemów z powodu niejasności w pokrewieństwie wielu grup systematycznych. Dawniejsze wnioskowanie o relacjach między poszczególnymi grupami na podstawie podobieństwa (głównie [[morfologia|morfologicznego]] i [[anatomia|anatomicznego]]) skutkowało wieloma błędami w związku z trudnością identyfikowania wpływu [[konwergencja (biologia)|konwergencji]] i wtórnego upraszczania budowy. Od lat 80. XX wieku zaznaczył się wyraźny postęp w systematyce jądrowców. Wynika on z uwzględnienia takich źródeł o pokrewieństwie jak podobieństwo [[rRNA]], grzebieni [[mitochondrium|mitochondrialnych]] i [[aktyna|aktyny]]. Mimo że wciąż wiele grup jądrowców oczekuje na ustalenie powiązań filogenetycznych, znane obecnie relacje pokrewieństwa pozwalają na wyróżnienie sześciu "[[supergrupa (biologia)|supergrup]]" i określenie należących do nich linii rozwojowych<ref>Adl, S.M., Simpson, A.G.B., Farmer, M., & 25 innych 2005.[http://myweb.dal.ca/asimpso2/RCP.PDF The new higher-level classification of eukaryotes with emphasis on the taxonomy of protists]. Journal of Eukaryotic Microbiology, 52, 399-451.</ref><ref>Simpson, A.G.B. & Roger, A.J. 2004.The real 'kingdoms' of eukaryotes. Current Biology 14, R693-696.</ref>: |
Podział naturalny jądrowców przysparza wiele problemów z powodu niejasności w pokrewieństwie wielu grup systematycznych. Dawniejsze wnioskowanie o relacjach między poszczególnymi grupami na podstawie podobieństwa (głównie [[morfologia|morfologicznego]] i [[anatomia|anatomicznego]]) skutkowało wieloma błędami w związku z trudnością identyfikowania wpływu [[konwergencja (biologia)|konwergencji]] i wtórnego upraszczania budowy. Od lat 80. XX wieku zaznaczył się wyraźny postęp w systematyce jądrowców. Wynika on z uwzględnienia takich źródeł o pokrewieństwie jak podobieństwo [[rRNA]], grzebieni [[mitochondrium|mitochondrialnych]] i [[aktyna|aktyny]]. Mimo że wciąż wiele grup jądrowców oczekuje na ustalenie powiązań filogenetycznych, znane obecnie relacje pokrewieństwa pozwalają na wyróżnienie sześciu "[[supergrupa (biologia)|supergrup]]" i określenie należących do nich linii rozwojowych<ref>Adl, S.M., Simpson, A.G.B., Farmer, M., & 25 innych 2005.[http://myweb.dal.ca/asimpso2/RCP.PDF The new higher-level classification of eukaryotes with emphasis on the taxonomy of protists]. Journal of Eukaryotic Microbiology, 52, 399-451.</ref><ref>Simpson, A.G.B. & Roger, A.J. 2004.The real 'kingdoms' of eukaryotes. Current Biology 14, R693-696.</ref><ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Shalchian-Tabrizi | imię = K | nazwisko2 = Minge | imię2 = MA | nazwisko3 = Espelund | imię3 = M | nazwisko4 = Orr | imię4 = R | nazwisko5 = Ruden | imię5 = T | nazwisko6 = Jakobsen | imię6 = KS | nazwisko7 = Cavalier-Smith | imię7 = T | tytuł = Multigene phylogeny of choanozoa and the origin of animals. | czasopismo = PLoS One | wolumin = 3 | numer = 5 | strony = e2098 | miesiąc = | rok = 2008 | doi = 10.1371/journal.pone.0002098 | pmid = 18461162 }}</ref>: |
||
[[Plik:Cladogram chloroplast supergroups.png|thumb|450 px|[[Drzewo filogenetyczne]] jądrowców]] |
[[Plik:Cladogram chloroplast supergroups.png|thumb|450 px|[[Drzewo filogenetyczne]] jądrowców]] |
||
Wersja z 20:42, 27 wrz 2009
Błędne wartości parametrów:
Na ich podstawie nie jestem w stanie ustalić prawidłowo kolorystyki szablonu. | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena |
jądrowce | ||
|---|---|---|---|
| Nazwa systematyczna | |||
| {{{nazwa łacińska}}} Whittaker & Margulis, 1978 | |||
| {{{ranga podtaksonu}}} | |||
|
| |||
Jądrowce, eukarionty, eukarioty (Eucaryota) – organizmy zbudowane z komórek posiadających jądro komórkowe z chromosomami, co jest jednym z elementów odróżniających je od prokariotów. Nukleus odgraniczony jest od cytoplazmy podwójną błoną białkowo–lipidową. Nazwa naukowa pochodzi od greckich słów ευ ("dobry", "prawdziwy") i κάρυον ("orzech").
W zależności od ujęcia systematycznego jądrowce są traktowane jako domena, królestwo, nadkrólestwo, lub cesarstwo. Najpopularniejszą z tych kategorii systematycznych jest obecnie domena. Do eukariotów zalicza się wszystkie organizmy komórkowe, z wyjątkiem bakterii i archeowców, a więc prokariotów. Szacunki dotyczące liczby gatunków w obrębie tej grupy wahają się pomiędzy 5, a 10 mln[1][2], z czego opisane zostały mniej niż dwa miliony[2].
Komórki eukariotyczne są z zasady znacznie większe od prokariotycznych. Choć zmienność rozmiarów i jednych i drugich jest bardzo duża (najmniejsze eukarioty mają rozmiar mniejszy niż 1µm), "typowe" proporcje objętości są rzędu tysiąc do jednego.
Ewolucja
Prawdopodobnie organizmy eukariotyczne wywodzą się z prokariotycznych archeanów, jednak ich wczesne dzieje ewolucyjne są słabo znane. Uznaje się za możliwe, że po prokariotycznych jeszcze przodkach wczesne jądrowce odziedziczyły zdolność do ruchu ameboidalnego i fagocytozy, lecz znacznie ją udoskonaliły. Głównym jednak "wynalazkiem" była reorganizacja materiału genetycznego. Komórka eukariotyczna zawiera wielokrotnie więcej materiału genetycznego niż prokariotyczna, dzięki czemu jest w stanie produkować więcej typów białek i ma potencjalnie nieograniczone możliwości regulacji. Materiał genetyczny występuje tu w postaci wielu skupionych w jądrze chromosomów. Są to liniowe fragmenty DNA związanego z licznymi białkami, które chronią go, powielają i precyzyjnie sterują ekspresją. Komórki eukariotyczne posiadają wiele organelli – zarówno analogiczne do występujących u prokariotów np. rybosomy czy chromosomy (odpowiadające bakteryjnemu genoforowi), jak i takie, których u żadnych prokariotów nie ma. Do tych drugich należy retikulum endoplazmatyczne wraz z błoną jądrową oraz mitochondria i plastydy (np. chloroplasty). Przynajmniej te dwa ostatnie pochodzą ze stosunkowo późnej w skali ewolucyjnej endosymbiozy komórek wczesnych jądrowych z bakteriami i sinicami. Wreszcie około miliarda lat temu komórki eukariotyczne wykształciły możliwość rozmnażania drogą płciową, co jeszcze bardziej zwiększyło ich możliwości ewolucyjne.
Podział systematyczny
Podział naturalny jądrowców przysparza wiele problemów z powodu niejasności w pokrewieństwie wielu grup systematycznych. Dawniejsze wnioskowanie o relacjach między poszczególnymi grupami na podstawie podobieństwa (głównie morfologicznego i anatomicznego) skutkowało wieloma błędami w związku z trudnością identyfikowania wpływu konwergencji i wtórnego upraszczania budowy. Od lat 80. XX wieku zaznaczył się wyraźny postęp w systematyce jądrowców. Wynika on z uwzględnienia takich źródeł o pokrewieństwie jak podobieństwo rRNA, grzebieni mitochondrialnych i aktyny. Mimo że wciąż wiele grup jądrowców oczekuje na ustalenie powiązań filogenetycznych, znane obecnie relacje pokrewieństwa pozwalają na wyróżnienie sześciu "supergrup" i określenie należących do nich linii rozwojowych[3][4][5]:
- Opisthokonta
- Fungi Linnaeus, 1753 emend. Cavalier-Smith, 1981, 1987 – grzyby
- Basidiomycota de Barry, 1866, emend. Schaffer, 1975 – podstawczaki
- Uredinomycetes Swann i Taylor, 1995 – rdzaki
- Ustilaginomycetes Bower, Oberw i Vanky, 1997 – głownie
- Ascomycota Barkeley, 1857 – workowce
- Microsporidia Balbiani, 1882 – mikrosporydia
- Glomeromycota Schussler i in., 2001 – grzyby mikoryzowe
- Zygomycota Fischer, 1892, emend. Benjamin, 1979, emend. Benny i in., 2001 – sprzężniowce
- Chytridiomycetes de Barry, 1863, emend. Sparrow, 1958, emend. Cavalier-Smith, 1981 – skoczkowce
- Ichthyosporea Cavalier-Smith T.,2003 , zwane też jako Mesomycetozoa Mendoza i in., 2002, emend Adl. i in., 2005
- Filasterea Shalchian-Tabrizi, K., M. A. Minge, M. Espelund, R. Orr, T. Ruden, K. S. Jakobsen, and T. Cavalier-Smith. 2008.
- Choanoflagellata Kent, 1880 – wiciowce kołnierzykowe
- Metazoa Haeckel, 1874 – zwierzęta (wielokomórkowce)
- Porifera Grant, 1836 – gąbki
- Trichoplax von Schultze, 1883 – płaskowce
- Mesozoa van Beneden, 1877 – wielokomórkowce pośrednie (planulopodobne)
- Animalia Linnaeus, 1758 – zwierzęta
- Fungi Linnaeus, 1753 emend. Cavalier-Smith, 1981, 1987 – grzyby
- Amoebozoa Lühe, 1913, emend. Cavalier-Smith, 1998 (ameby i kilka gatunków bez mitochondriów)
- Tubulinea Smirnov i in., 2005
- Flabellinea Smirnov i in., 2005
- Stereomyxida Grell, 1966
- Acanthamoebidae Sawyer i Griffin, 1975
- Entamoebidae Cavalier-Smith, 1993
- Mastigamoebidae Goldschmidt, 1907
- Pelomyxa Greef, 1874
- Eumycetozoa Zopf, 1884, emend. Olive, 1975
- Excavata
- Fornicata Simpson, 2003
- Malawimonas O'Kelly i Nerad, 1999
- Parabasalia Honigberg, 1973
- Preaxostyla Simpson, 2003
- Jakobida Cavalier-Smith, 1993, emend. Adl i in., 2005
- Heterolobosea Page i Blanton, 1985
- Euglenozoa Cavalier-Smith, 1981, emend. Simpson, 1997
- Rhizaria
- Cercozoa Cavalier-Smith, 1998, emend. Adl i in., 2005
- Haplosporidia Caullery i Mesnil, 1899
- Foraminifera d'Orbigny, 1826 – otwornice
- Gromia Dujardin, 1835
- Radiolaria Müller, 1858, emend. Adl i in., 2005 – promienice
- Archaeplastida – rośliny
- Glaucophyta Skuja, 1954 – glaukocystofity
- Rhodophyceae Thuret, 1855, emend. Rabenhorst, 1863, emend. Adl i in., 2005 – krasnorosty
- Chloroplastida Adl i in., 2005 – rośliny zielone
- Chlorophyta Pascher, 1914, emend. Lewis i McCourt, 2004
- Chlorodendrales Fritsch, 1917
- Prasinophytae Cavalier-Smith, 1998, emend. Lewis i McCourt, 2004 – prazynofity
- Mesostigma Lauterborn, 1894, emend. McCourt w Adl i in., 2005
- Charophyta Karol i in., 2001, emend. Lewis i McCourt, 2004 – ramienice (wraz z roślinami telomowymi)
- Chromalveolata
- Cryptophyceae Pascher, 1913, emend. Schoenichen, 1925 – kryptomonady
- Haptophyta Hibberd, 1976, emend. Edvardsen i Eikrem, 2000 – haptofity
- Stramenopiles Patterson, 1989, emend. Adl i in., 2005 – m.in. złotowiciowce, rafidofity, różnowiciowce, brunatnice, okrzemki,
- Alveolata Cavalier-Smith, 1991 – m.in. dinofity, apikompleksy, orzęski.
Najbardziej popularny w XX w. podział jądrowców Roberta Whittakera i Lynn Margulis z 1978 r. wyróżniał 4 niższe taksony w randze królestw:
Niedoskonałość tego podziału związana jest z parafiletycznym charakterem grupy protistów.
Zobacz też
- ↑ Rashid M. Hassan: Ecosystems and human well-being : current state and trends : findings of the Condition and Trends Working Group. Robert Scholes, Neville Ash. Waszyngton: Island Press, Millennium Ecosystem Assessment (Program). Condition and Trends Working Group, 2005. ISBN 1-55963-227-5. (ang.).
- ↑ a b Lech Ryszkowski: Research Centre for Agricultural and Forest Environment; Polish Academy of Sciences. 2006. (ang.).
- ↑ Adl, S.M., Simpson, A.G.B., Farmer, M., & 25 innych 2005.The new higher-level classification of eukaryotes with emphasis on the taxonomy of protists. Journal of Eukaryotic Microbiology, 52, 399-451.
- ↑ Simpson, A.G.B. & Roger, A.J. 2004.The real 'kingdoms' of eukaryotes. Current Biology 14, R693-696.
- ↑ K Shalchian-Tabrizi, MA Minge, M Espelund, R Orr i inni. Multigene phylogeny of choanozoa and the origin of animals.. „PLoS One”. 3 (5), s. e2098, 2008. DOI: 10.1371/journal.pone.0002098. PMID: 18461162.