Organizm zmodyfikowany genetycznie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Rewert: pod podanym linkiem jest 16 listów do redakcji; "pojawiło się" jest wątpliwe stylistycznie
kilka przypisów do szablonu cytowania
Linia 1: Linia 1:
'''Organizmy modyfikowane genetycznie''' w skrócie '''GMO''' ([[język angielski|ang.]] '' '''G'''enetically '''M'''odified '''O'''rganisms'') – [[organizm]]y, których [[genom]] został zmieniony metodami [[inżynieria genetyczna|inżynierii genetycznej]] w celu uzyskania nowych cech [[Fizjologia|fizjologicznych]] (lub zmiany istniejących)<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/897705/genetically-modified-organism-GMO | tytuł = genetically modified organism (GMO) | opublikowany = Encyclopedia Britannica | język = en | data dostępu = 2012-07-09}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://www.who.int/foodsafety/publications/biotech/20questions/en/ | tytuł = 20 questions on genetically modified foods | opublikowany = World Health Organization | język = en | data dostępu = 2012-07-09}}</ref>. Według art. 3 [[ustawa|ustawy]] z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, GMO to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek [[krzyżowanie|krzyżowania]] lub naturalnej [[Rekombinacja genetyczna|rekombinacji]]<ref>Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.{{Dziennik Ustaw|rok=2001|numer=76|pozycja=811}}</ref>. Pierwsze GMO zostało stworzone w 1973 roku<ref>http://www.pnas.org/content/70/11/3240.full.pdf.</ref>, a pierwsze próby polowe miały miejsce w 1986 roku i dotyczyły tytoniu. Pierwsze komercyjne GMO zaczęto sprzedawać w USA – w pomidorach [[FlavrSavr]] zmniejszono aktywność genu odpowiadającego za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora.
'''Organizmy modyfikowane genetycznie''' w skrócie '''GMO''' ([[język angielski|ang.]] '' '''G'''enetically '''M'''odified '''O'''rganisms'') – [[organizm]]y, których [[genom]] został zmieniony metodami [[inżynieria genetyczna|inżynierii genetycznej]] w celu uzyskania nowych cech [[Fizjologia|fizjologicznych]] (lub zmiany istniejących)<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/897705/genetically-modified-organism-GMO | tytuł = genetically modified organism (GMO) | opublikowany = Encyclopedia Britannica | język = en | data dostępu = 2012-07-09}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://www.who.int/foodsafety/publications/biotech/20questions/en/ | tytuł = 20 questions on genetically modified foods | opublikowany = World Health Organization | język = en | data dostępu = 2012-07-09}}</ref>. Według art. 3 [[ustawa|ustawy]] z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, GMO to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek [[krzyżowanie|krzyżowania]] lub naturalnej [[Rekombinacja genetyczna|rekombinacji]]<ref>Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.{{Dziennik Ustaw|rok=2001|numer=76|pozycja=811}}</ref>. Pierwsze GMO zostało stworzone w 1973 roku<<ref name="Cohen-1973">{{Cytuj pismo | nazwisko = Cohen | imię = SN. | nazwisko2 = Chang | imię2 = AC. | nazwisko3 = Boyer | imię3 = HW. | nazwisko4 = Helling | imię4 = RB. | tytuł = Construction of biologically functional bacterial plasmids in vitro | czasopismo = Proc Natl Acad Sci U S A | wolumin = 70 | numer = 11 | strony = 3240-3244 | rok = 1973 | doi = | pmid = 4594039 }}</ref>, a pierwsze próby polowe miały miejsce w 1986 roku i dotyczyły tytoniu. Pierwsze komercyjne GMO zaczęto sprzedawać w USA – w pomidorach [[FlavrSavr]] zmniejszono aktywność genu odpowiadającego za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora.


== Rodzaje modyfikacji genetycznych ==
== Rodzaje modyfikacji genetycznych ==
Linia 17: Linia 17:


Przykłady organizmów transgenicznych w medycynie:
Przykłady organizmów transgenicznych w medycynie:
* Mysi model białaczki<ref name="Verbeek-1991">{{Cytuj pismo | nazwisko = Verbeek | imię = S. | nazwisko2 = van Lohuizen | imię2 = M. | nazwisko3 = van der Valk | imię3 = M. | nazwisko4 = Domen | imię4 = J. | nazwisko5 = Kraal | imię5 = G. | tytuł = Mice bearing the E mu-myc and E mu-pim-1 transgenes develop pre-B-cell leukemia prenatally | czasopismo = Mol Cell Biol | wolumin = 11 | numer = 2 | strony = 1176-1179 | rok = 1991 | doi = | pmid = 1990273 }}</ref>
* Mysi model białaczki<ref>[http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=359805 opis mysiego modelu białaczki].</ref>


== Modyfikacje genetyczne w rolnictwie ==
== Modyfikacje genetyczne w rolnictwie ==
Linia 47: Linia 47:


== Bezpieczeństwo ==
== Bezpieczeństwo ==
Obecnie większość naukowców zajmujących się GMO uważa, że nie jest ono większym zagrożeniem dla zdrowia niż organizmy niemodyfikowane<ref name=autonazwa5>http://www.aaas.org/news/releases/2012/1025gm_statement.shtml.</ref><ref name=autonazwa4>http://www.agbioworld.org/biotech-info/articles/biotech-art/peer-reviewed-pubs.html.</ref><ref name=autonazwa3>[http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=10977#toc. Safety of Genetically Engineered Foods: Approaches to Assessing Unintended Health Effects<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref><ref>http://anrcatalog.ucdavis.edu/pdf/8180.pdf.</ref><ref>http://blogs.scientificamerican.com/guest-blog/2011/08/11/genetically-engineered-crops/.</ref><ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/49726577/ns/technology_and_science-science/t/california-voters-rebuff-labels-gmo-foods/. California voters rebuff labels on GMO foods - Technology & science - Science | NBC News<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref><ref>The Editors. A Seedy Practice Scientific American 301(2): 22, August 2009.</ref><ref>http://www.biosafety.be/ARGMO/Documents/report_taskforce.pdf.</ref><ref name=autonazwa4 />. Stanowisko to popiera Prezydium [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]]<ref>http://www.kancelaria.pan.pl/images/stories/pliki/akty_prawne_dokumenty/uchwaly/2012/U-50-2012.pdf</ref>, [[American Council on Science and Health]]<ref>http://www.kcet.org/news/ballotbrief/elections2012/propositions/prop-37-genetically-modified-foods-labeling.html</ref>, [[American Association for the Advancement of Science]]<ref name=autonazwa5 />, [[American Medical Association]]<ref name=autonazwa2>http://www.ama-assn.org/resources/doc/csaph/a12-csaph2-bioengineeredfoods.pdf.</ref>, Working Group 1 of the [[ENTRANSFOOD]] (grupa naukowców Komisji Europejskiej)<ref>http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691504000432.</ref> czy też [[Międzynarodowa Rada Nauki]] (pozarządowa organizacja, w skład której wchodzi 120 krajowych organizacji naukowych reprezentujących 140 krajów, 22 międzynarodowe stowarzyszenia naukowe i 31 międzynarodowych unii naukowych)<ref>http://www.icsu.org/publications/reports-and-reviews/new-genetics-food-and-agriculture-scientific-discoveries-societal-dilemas-2003/ICSU_GMO_report_May_2003.pdf.</ref>. Z tym wnioskiem zgadza się również analiza [[Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności|Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności]] (EFSA), oparta na 130 projektach naukowych przeprowadzonych przez 500 grup badawczych przez ponad 25 lat<ref name=autonazwa1>http://ec.europa.eu/research/biosociety/pdf/a_decade_of_eu-funded_gmo_research.pdf.</ref>. Niewykrycie negatywnych skutków zdrowotnych potwierdziły m.in. [[Światowa Organizacja Zdrowia]]<ref>http://www.who.int/foodsafety/publications/biotech/20questions/en/</ref> i amerykańska [[National Academy of Sciences]]<ref name=autonazwa3 />. M.in. u ludzi nie występują żadne efekty uboczne po spożyciu GMO<ref name=autonazwa3 /><ref name=autonazwa2 /><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2408621/. Genetically modified plants and human health<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. Wniosek ten poparła grupa naukowców pracująca dla rządu Szwajcarii po opublikowaniu metaanalizy ponad 1000 prac naukowych<ref>http://www.swissinfo.ch/eng/science_technology/GM_plants_represent_low_risk,_say_scientists.html?cid=33402092</ref>. [[Metaanaliza]] z 2012 roku 12 długoterminowych badań (90 dni-2 lata) i 12 wielopokoleniowych (2-5 generacji) wykazała, że GMO (w tym NK603) nie stwarza większego zagrożenia dla zwierząt niż żywność niemodyfikowana<ref>http://www.foodpolitics.com/wp-content/uploads/Snell_2012.pdf</ref>.
Obecnie większość naukowców zajmujących się GMO uważa, że nie jest ono większym zagrożeniem dla zdrowia niż organizmy niemodyfikowane<ref name="www.aaas.org">{{Cytuj stronę | nazwisko = | imię = | tytuł = AAAS Board of Directors: Legally Mandating GM Food Labels Could “Mislead and Falsely Alarm Consumers” | url = http://www.aaas.org/news/releases/2012/1025gm_statement.shtml | opublikowany = AAAS News | data = 2012-10-25 | data dostępu = 2012-11-22 }}</ref><ref name="www.agbioworld.org">{{Cytuj stronę | autor = Christopher Preston | imię = | tytuł = Peer Reviewed Publications on the Safety of GM Foods | url = http://www.agbioworld.org/biotech-info/articles/biotech-art/peer-reviewed-pubs.html | opublikowany = | data = | data dostępu = 2012-11-22 }}</ref><ref name="NAP">{{cytuj książkę | tytuł = Safety of Genetically Engineered Foods: Approaches to Assessing Unintended Health Effects | wydawca = National Academies Press | data = 2004 | isbn = 0-309-09209-4 | data dostępu = 2012-11-22 | url = http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=10977}}</ref><ref name="Winter">{{cytuj pismo | autor = Carl K. Winter | tytuł = http://anrcatalog.ucdavis.edu/pdf/8180.pdf | czasopismo = Agriculture Biotechnology in California Series | wolumin = Publication 8180 | data = 2006 | url = http://anrcatalog.ucdavis.edu/pdf/8180.pdf }}</ref><ref>http://blogs.scientificamerican.com/guest-blog/2011/08/11/genetically-engineered-crops/.</ref><ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/49726577/ns/technology_and_science-science/t/california-voters-rebuff-labels-gmo-foods/. California voters rebuff labels on GMO foods - Technology & science - Science | NBC News<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref><ref>The Editors. A Seedy Practice Scientific American 301(2): 22, August 2009.</ref><ref>http://www.biosafety.be/ARGMO/Documents/report_taskforce.pdf.</ref>{{r|www.agbioworld.org}}. Stanowisko to popiera Prezydium [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]]<ref>http://www.kancelaria.pan.pl/images/stories/pliki/akty_prawne_dokumenty/uchwaly/2012/U-50-2012.pdf</ref>, [[American Council on Science and Health]]<ref>http://www.kcet.org/news/ballotbrief/elections2012/propositions/prop-37-genetically-modified-foods-labeling.html</ref>, [[American Association for the Advancement of Science]]{{r|www.aaas.org}}, [[American Medical Association]]<ref name=autonazwa2>http://www.ama-assn.org/resources/doc/csaph/a12-csaph2-bioengineeredfoods.pdf.</ref>, Working Group 1 of the [[ENTRANSFOOD]] (grupa naukowców Komisji Europejskiej)<ref name="Konig20041047">{{cytuj pismo | autor = A. Konig | autor2 = A. Cockburn | autor3 = R.W.R. Crevel | autor4 = E. Debruyne | autor5 = R. Grafstroem | tytuł = Assessment of the safety of foods derived from genetically modified (GM) crops | czasopismo = Food and Chemical Toxicology | wolumin = 42 | wydanie = 7 | strony = 1047 - 1088 | rok = 2004 | doi = 10.1016/j.fct.2004.02.019 | język = }}</ref> czy też [[Międzynarodowa Rada Nauki]] (pozarządowa organizacja, w skład której wchodzi 120 krajowych organizacji naukowych reprezentujących 140 krajów, 22 międzynarodowe stowarzyszenia naukowe i 31 międzynarodowych unii naukowych)<ref>http://www.icsu.org/publications/reports-and-reviews/new-genetics-food-and-agriculture-scientific-discoveries-societal-dilemas-2003/ICSU_GMO_report_May_2003.pdf.</ref>. Z tym wnioskiem zgadza się również analiza [[Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności|Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności]] (EFSA), oparta na 130 projektach naukowych przeprowadzonych przez 500 grup badawczych przez ponad 25 lat<ref name=autonazwa1>http://ec.europa.eu/research/biosociety/pdf/a_decade_of_eu-funded_gmo_research.pdf.</ref>. Niewykrycie negatywnych skutków zdrowotnych potwierdziły m.in. [[Światowa Organizacja Zdrowia]]<ref>http://www.who.int/foodsafety/publications/biotech/20questions/en/</ref> i amerykańska [[National Academy of Sciences]]{{r|NAP}}. M.in. u ludzi nie występują żadne efekty uboczne po spożyciu GMO{{r|NAP}}<ref name=autonazwa2 /><ref name="Key-2008">{{Cytuj pismo | nazwisko = Key | imię = S. | nazwisko2 = Ma | imię2 = JK. | nazwisko3 = Drake | imię3 = PM. | tytuł = Genetically modified plants and human health | czasopismo = J R Soc Med | wolumin = 101 | numer = 6 | strony = 290-298 | rok = 2008 | doi = 10.1258/jrsm.2008.070372 | pmid = 18515776 }}</ref>. Wniosek ten poparła grupa naukowców pracująca dla rządu Szwajcarii po opublikowaniu metaanalizy ponad 1000 prac naukowych<ref>http://www.swissinfo.ch/eng/science_technology/GM_plants_represent_low_risk,_say_scientists.html?cid=33402092</ref>. [[Metaanaliza]] z 2012 roku 12 długoterminowych badań (90 dni-2 lata) i 12 wielopokoleniowych (2-5 generacji) wykazała, że GMO (w tym NK603) nie stwarza większego zagrożenia dla zwierząt niż żywność niemodyfikowana<ref>http://www.foodpolitics.com/wp-content/uploads/Snell_2012.pdf</ref>.


W roku 2012 zespół badawczy pod kierownictwem prof. [[Gilles-Eric Séralini|G.-E. Séraliniego]] z [[Uniwersytet w Caen|Uniwersytetu w Caen]] opublikował w [[Food and Chemical Toxicology]] badania, z których wynika, że u szczurów linii Sprague-Dawley karmionych przez 2 lata kukurydzą NK603 – modyfikowaną genetycznie, typu ''Roundup Ready'', obserwowano problemy zdrowotne, w tym częstsze występowanie nowotworów (50–80%; głównie [[rak sutka]]) niż w grupie kontrolnej (20–30%). Ponadto stwierdzono u nich zwiększoną śmiertelność. Podobnie niekorzystne miało być długotrwałe spożywanie przez szczury kukurydzy traktowanej [[glifosat]]em w stężeniach uważanych dotąd za bezpieczne<ref name="Seralini">{{cytuj pismo | autor = Séralini, G.-E. | autor2 = Clair, E. | autor3 = Mesnage, R. | autor4 = Gress, S. | autor5 = Defarge, N. | tytuł = Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize | czasopismo = Food and Chemical Toxicology | wolumin = 50 | wydanie = 11 | strony = 4221-4231 | rok = 2012 | doi= 10.1016/j.fct.2012.08.005| język = }}</ref>. Badania te spotkały się z ostrą krytyką części środowiska naukowego, zwłaszcza ze względu na brak odpowiedniej analizy statystycznej i małą liczebność badanych grup zwierząt<ref name="Nicole2012">{{cytuj pismo | autor = Nicole, W. | tytuł = A closer look at GE corn findings | czasopismo = Environmental Health Perspectives | wolumin = 120 | wydanie = 11 | strony = A421 | rok = 2012 | doi=10.1289/ehp.120-a421 | język = }}</ref><ref name="Butler">{{cytuj pismo | autor = Declan Butler | tytuł = Hyped GM maize study faces growing scrutiny | czasopismo = Nature | wydanie = 7419 | wolumin = 490 | strony = 158 | data = 2012 | doi = 10.1038/490158a}}</ref> (10 szczurów każdej płci w grupie, podczas gdy wg standardów [[Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju|OECD]] powinno to być >65 osobników{{r|Butler}}). Krytykowano również nierejestrowanie ilości jedzenie, jakie dostały szczury<ref>http://www.newscientist.com/article/dn22287-study-linking-gm-crops-and-cancer-questioned.html</ref>. M.in. EFSA i niemiecki [[Bundesinstitut für Risikobewertung]] (BfR) uznały, że wnioski grupy Séraliniego nie znajdują oparcia w zaprezentowanych badaniach, a publikacja ma zbyt niską jakość naukową, aby mogła być brana pod uwagę przy ocenie ryzyka{{r|Butler}}<ref>http://www.bvl.bund.de/DE/06_Gentechnik/04_Fachmeldungen/2012/Rattenstudie_Seralini.html</ref><ref>http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/doc/2910.pdf</ref>. Inne państwowe i międzynarodowe organizacje badające bezpieczeństwo żywności i agencje regulujące jej dostępność podzieliły to zdanie<ref>http://www.hautconseildesbiotechnologies.fr/IMG/pdf/Seralini_Press_release_122022.pdf</ref><ref>http://www.anses.fr/Documents/BIOT2012sa0227EN.pdf</ref><ref>http://www.afp.com/en/node/615056</ref><ref>http://www.vib.be/en/news/Pages/VIB-concludes-that-Seralini-study-is-not-substantiated-.aspx</ref><ref>Wetenchappelijke risicobeoordeling van de publicatie van Seralini en coauthores over gezondheidsrisico's voor mens en dier na vervoederen van Roundup-tolernate GM-mais Roundup ann ratten, NVW, 1 października 2012</ref><ref>http://www.food.dtu.dk/upload/institutter/food/publikationer/2012/vurdering_gmostudieseralini_okt12.pdf</ref><ref>http://www.foodstandards.gov.au/consumerinformation/gmfoods/gmfactsheets/responsetosralinipap5676.cfm</ref><ref>Staff (1 October 2012) A study of the University of Caen neither constitutes a reason for a re-evaluation of genetically modified NK603 maize nor does it affect the renewal of the glyphosate approval German Federal Institute for Risk Assessment (BfR).</ref>. Podobne oświadczenie wydała VIB, organizacja zrzeszająca 1200 naukowców z 60 krajów<ref>http://www.vib.be/en/news/Documents/20121008_EN_Analyse%20rattenstudie%20S%C3%A9ralini%20et%20al.pdf</ref>. 6 francuskich akademii nauk wystosowało wspólne oświadczenie - wydarzenie określone jako "ekstremalnie rzadkie"<ref>http://www.academie-sciences.fr/presse/communique/avis_1012.pdf</ref> - potępiające publikację Seraliniego<ref>http://phys.org/news/2012-10-linking-gm-corn-cancer-non-event.html</ref>. W czasopiśmie ''Food and Chemical Toxicology'' opublikowano szereg krytycznych listów do redakcji<ref>http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691512005637</ref>. Tym niemniej w środowisku naukowym pojawiły się opinie, że wyniki Séraliniego i współpracowników wskazują na konieczność wydłużenia obecnego standardowego 90-dniowego okresu badań żywieniowych na zwierzętach (pierwsze nowotwory w eksperymentach Séraliniego pojawiły się po 4 miesiącach, a większość po 18 miesiącach){{r|Nicole2012}}.
W roku 2012 zespół badawczy pod kierownictwem prof. [[Gilles-Eric Séralini|G.-E. Séraliniego]] z [[Uniwersytet w Caen|Uniwersytetu w Caen]] opublikował w [[Food and Chemical Toxicology]] badania, z których wynika, że u szczurów linii Sprague-Dawley karmionych przez 2 lata kukurydzą NK603 – modyfikowaną genetycznie, typu ''Roundup Ready'', obserwowano problemy zdrowotne, w tym częstsze występowanie nowotworów (50–80%; głównie [[rak sutka]]) niż w grupie kontrolnej (20–30%). Ponadto stwierdzono u nich zwiększoną śmiertelność. Podobnie niekorzystne miało być długotrwałe spożywanie przez szczury kukurydzy traktowanej [[glifosat]]em w stężeniach uważanych dotąd za bezpieczne<ref name="Seralini">{{cytuj pismo | autor = Séralini, G.-E. | autor2 = Clair, E. | autor3 = Mesnage, R. | autor4 = Gress, S. | autor5 = Defarge, N. | tytuł = Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize | czasopismo = Food and Chemical Toxicology | wolumin = 50 | wydanie = 11 | strony = 4221-4231 | rok = 2012 | doi= 10.1016/j.fct.2012.08.005| język = }}</ref>. Badania te spotkały się z ostrą krytyką części środowiska naukowego, zwłaszcza ze względu na brak odpowiedniej analizy statystycznej i małą liczebność badanych grup zwierząt<ref name="Nicole2012">{{cytuj pismo | autor = Nicole, W. | tytuł = A closer look at GE corn findings | czasopismo = Environmental Health Perspectives | wolumin = 120 | wydanie = 11 | strony = A421 | rok = 2012 | doi=10.1289/ehp.120-a421 | język = }}</ref><ref name="Butler">{{cytuj pismo | autor = Declan Butler | tytuł = Hyped GM maize study faces growing scrutiny | czasopismo = Nature | wydanie = 7419 | wolumin = 490 | strony = 158 | data = 2012 | doi = 10.1038/490158a}}</ref> (10 szczurów każdej płci w grupie, podczas gdy wg standardów [[Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju|OECD]] powinno to być >65 osobników{{r|Butler}}). Krytykowano również nierejestrowanie ilości jedzenie, jakie dostały szczury<ref>http://www.newscientist.com/article/dn22287-study-linking-gm-crops-and-cancer-questioned.html</ref>. M.in. EFSA i niemiecki [[Bundesinstitut für Risikobewertung]] (BfR) uznały, że wnioski grupy Séraliniego nie znajdują oparcia w zaprezentowanych badaniach, a publikacja ma zbyt niską jakość naukową, aby mogła być brana pod uwagę przy ocenie ryzyka{{r|Butler}}<ref>http://www.bvl.bund.de/DE/06_Gentechnik/04_Fachmeldungen/2012/Rattenstudie_Seralini.html</ref><ref>http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/doc/2910.pdf</ref>. Inne państwowe i międzynarodowe organizacje badające bezpieczeństwo żywności i agencje regulujące jej dostępność podzieliły to zdanie<ref>http://www.hautconseildesbiotechnologies.fr/IMG/pdf/Seralini_Press_release_122022.pdf</ref><ref>http://www.anses.fr/Documents/BIOT2012sa0227EN.pdf</ref><ref>http://www.afp.com/en/node/615056</ref><ref>http://www.vib.be/en/news/Pages/VIB-concludes-that-Seralini-study-is-not-substantiated-.aspx</ref><ref>Wetenchappelijke risicobeoordeling van de publicatie van Seralini en coauthores over gezondheidsrisico's voor mens en dier na vervoederen van Roundup-tolernate GM-mais Roundup ann ratten, NVW, 1 października 2012</ref><ref>http://www.food.dtu.dk/upload/institutter/food/publikationer/2012/vurdering_gmostudieseralini_okt12.pdf</ref><ref>http://www.foodstandards.gov.au/consumerinformation/gmfoods/gmfactsheets/responsetosralinipap5676.cfm</ref><ref>Staff (1 October 2012) A study of the University of Caen neither constitutes a reason for a re-evaluation of genetically modified NK603 maize nor does it affect the renewal of the glyphosate approval German Federal Institute for Risk Assessment (BfR).</ref>. Podobne oświadczenie wydała VIB, organizacja zrzeszająca 1200 naukowców z 60 krajów<ref>http://www.vib.be/en/news/Documents/20121008_EN_Analyse%20rattenstudie%20S%C3%A9ralini%20et%20al.pdf</ref>. 6 francuskich akademii nauk wystosowało wspólne oświadczenie - wydarzenie określone jako "ekstremalnie rzadkie"<ref>http://www.academie-sciences.fr/presse/communique/avis_1012.pdf</ref> - potępiające publikację Seraliniego<ref>http://phys.org/news/2012-10-linking-gm-corn-cancer-non-event.html</ref>. W czasopiśmie ''Food and Chemical Toxicology'' opublikowano szereg krytycznych listów do redakcji<ref>http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691512005637</ref>. Tym niemniej w środowisku naukowym pojawiły się opinie, że wyniki Séraliniego i współpracowników wskazują na konieczność wydłużenia obecnego standardowego 90-dniowego okresu badań żywieniowych na zwierzętach (pierwsze nowotwory w eksperymentach Séraliniego pojawiły się po 4 miesiącach, a większość po 18 miesiącach){{r|Nicole2012}}.

Wersja z 20:11, 22 lis 2012

Organizmy modyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. Genetically Modified Organisms) – organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany istniejących)[1][2]. Według art. 3 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, GMO to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji[3]. Pierwsze GMO zostało stworzone w 1973 roku<[4], a pierwsze próby polowe miały miejsce w 1986 roku i dotyczyły tytoniu. Pierwsze komercyjne GMO zaczęto sprzedawać w USA – w pomidorach FlavrSavr zmniejszono aktywność genu odpowiadającego za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora.

Rodzaje modyfikacji genetycznych

Modyfikacje, jakim podlegają organizmy można podzielić na trzy grupy

  • zmieniona zostaje aktywność genów naturalnie występujących w danym organizmie
  • do organizmu wprowadzone zostają dodatkowe kopie jego własnych genów
  • wprowadzany gen pochodzi z organizmu innego gatunku (organizmy transgeniczne)

Modyfikacje genetyczne budzące najwięcej kontrowersji to przeważnie wprowadzenie genów pochodzących z innych gatunków, które nadają modyfikowanemu organizmowi pożądaną cechę, nie występującą u niego naturalnie.

Główne zastosowania modyfikacji:

  • zmodyfikowane mikroorganizmy są używane do produkcji pewnych substancji chemicznych, takich jak np. insulina
  • modyfikowanie roślin pozwala dodać/wzmocnić cechy zwiększające opłacalność produkcji.

Modyfikacje genetyczne w biologii i medycynie

Organizmy transgeniczne mają szerokie zastosowania w badaniach współczesnej biologii i medycyny molekularnej, między innymi w badaniach nad rakiem, chorobami dziedzicznymi, chorobami zakaźnymi oraz w badaniach nad mechanizmami rozwoju (tzw. modele transgeniczne).

Przykłady organizmów transgenicznych w medycynie:

  • Mysi model białaczki[5]

Modyfikacje genetyczne w rolnictwie

Tworzenie roślin genetycznie zmodyfikowanych

Modyfikacje roślin uprawnych polegają przede wszystkim na wprowadzeniu lub usunięciu z nich określonych genów. Modyfikacje mają przede wszystkim na celu:

Na świecie najczęściej modyfikowanymi roślinami są: kukurydza, pomidory, soja zwyczajna, ziemniaki, bawełna, melony, tytoń. W Europie najczęściej modyfikuje się: kukurydzę, rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki.

Kraje produkujące najwięcej GMO to w kolejności: USA, Argentyna, Kanada, Brazylia, Chiny, RPA,

Przykłady organizmów transgenicznych w rolnictwie:

Modyfikacje genetyczne zwierząt

Modyfikacje zwierząt mają na celu głównie uzyskanie zwierząt o pożądanych cechach w hodowli – szybciej rosnące świnie, ryby, zastosowaniu ich w produkcji białek, enzymów, innych substancji wykorzystanych w przemyśle farmaceutycznym (jako bioreaktory), uodpornieniu na choroby.

Modyfikacje zwierząt nie są tak popularne jak roślin, głównie ze względu na trudności w samym procesie modyfikacji, proces jest bardzo skomplikowany i trwa długo, koszty są bardzo duże. Zwierzęta modyfikowane genetycznie często chorują lub są bezpłodne.

Bezpieczeństwo

Obecnie większość naukowców zajmujących się GMO uważa, że nie jest ono większym zagrożeniem dla zdrowia niż organizmy niemodyfikowane[6][7][8][9][10][11][12][13][7]. Stanowisko to popiera Prezydium Polskiej Akademii Nauk[14], American Council on Science and Health[15], American Association for the Advancement of Science[6], American Medical Association[16], Working Group 1 of the ENTRANSFOOD (grupa naukowców Komisji Europejskiej)[17] czy też Międzynarodowa Rada Nauki (pozarządowa organizacja, w skład której wchodzi 120 krajowych organizacji naukowych reprezentujących 140 krajów, 22 międzynarodowe stowarzyszenia naukowe i 31 międzynarodowych unii naukowych)[18]. Z tym wnioskiem zgadza się również analiza Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), oparta na 130 projektach naukowych przeprowadzonych przez 500 grup badawczych przez ponad 25 lat[19]. Niewykrycie negatywnych skutków zdrowotnych potwierdziły m.in. Światowa Organizacja Zdrowia[20] i amerykańska National Academy of Sciences[8]. M.in. u ludzi nie występują żadne efekty uboczne po spożyciu GMO[8][16][21]. Wniosek ten poparła grupa naukowców pracująca dla rządu Szwajcarii po opublikowaniu metaanalizy ponad 1000 prac naukowych[22]. Metaanaliza z 2012 roku 12 długoterminowych badań (90 dni-2 lata) i 12 wielopokoleniowych (2-5 generacji) wykazała, że GMO (w tym NK603) nie stwarza większego zagrożenia dla zwierząt niż żywność niemodyfikowana[23].

W roku 2012 zespół badawczy pod kierownictwem prof. G.-E. Séraliniego z Uniwersytetu w Caen opublikował w Food and Chemical Toxicology badania, z których wynika, że u szczurów linii Sprague-Dawley karmionych przez 2 lata kukurydzą NK603 – modyfikowaną genetycznie, typu Roundup Ready, obserwowano problemy zdrowotne, w tym częstsze występowanie nowotworów (50–80%; głównie rak sutka) niż w grupie kontrolnej (20–30%). Ponadto stwierdzono u nich zwiększoną śmiertelność. Podobnie niekorzystne miało być długotrwałe spożywanie przez szczury kukurydzy traktowanej glifosatem w stężeniach uważanych dotąd za bezpieczne[24]. Badania te spotkały się z ostrą krytyką części środowiska naukowego, zwłaszcza ze względu na brak odpowiedniej analizy statystycznej i małą liczebność badanych grup zwierząt[25][26] (10 szczurów każdej płci w grupie, podczas gdy wg standardów OECD powinno to być >65 osobników[26]). Krytykowano również nierejestrowanie ilości jedzenie, jakie dostały szczury[27]. M.in. EFSA i niemiecki Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR) uznały, że wnioski grupy Séraliniego nie znajdują oparcia w zaprezentowanych badaniach, a publikacja ma zbyt niską jakość naukową, aby mogła być brana pod uwagę przy ocenie ryzyka[26][28][29]. Inne państwowe i międzynarodowe organizacje badające bezpieczeństwo żywności i agencje regulujące jej dostępność podzieliły to zdanie[30][31][32][33][34][35][36][37]. Podobne oświadczenie wydała VIB, organizacja zrzeszająca 1200 naukowców z 60 krajów[38]. 6 francuskich akademii nauk wystosowało wspólne oświadczenie - wydarzenie określone jako "ekstremalnie rzadkie"[39] - potępiające publikację Seraliniego[40]. W czasopiśmie Food and Chemical Toxicology opublikowano szereg krytycznych listów do redakcji[41]. Tym niemniej w środowisku naukowym pojawiły się opinie, że wyniki Séraliniego i współpracowników wskazują na konieczność wydłużenia obecnego standardowego 90-dniowego okresu badań żywieniowych na zwierzętach (pierwsze nowotwory w eksperymentach Séraliniego pojawiły się po 4 miesiącach, a większość po 18 miesiącach)[25].

Dostępność

W 2011 roku GMO było uprawiane na 160 mln hektarach, czyli 8% ziem nadających się pod uprawę. GMO jest dopuszczone w 29 krajach, zamieszkanych przez 4 mld ludzi[19].

UE

W UE komercyjnie uprawiane są dwie rośliny zmodyfikowane genetycznie[42]. Od końca lat 90 do uprawy, przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), odmiana kukurydzy zmodyfikowanej MON810[43], a w 2011 roku dopuszczono modyfikowanego ziemniaka Amflora[44][42]. W 2010 roku uprawy MON810 zajmowały 89 tys. hektarów (w pięciu państwach członkowskich UE) i skupione były głównie na terenach gdzie dużym problemem jest szkodnik Omacnica prosowianka[42]. Ziemniaka Amflora uprawiano na 265 hektarach w trzech państwach członkowskich, przede wszystkich w pobliżu zakładów przetwórczych[42].

Włochy

W kwietniu 2010 włoski minister zdrowia oraz minister środowiska podpisali dekret zakazujący upraw kukurydzy MON 810 na terytorium swojego kraju. Konieczność przeprowadzenia oceny wpływu odmian gatunków na ludzi i środowisko popiera 75% Włochów[45].

Polska

W marcu 2010 Minister Rolnictwa Marek Sawicki sprzeciwił się sposobowi, w jaki Komisja Europejska przeprowadziła procedurę rejestracji modyfikowanego genetycznie ziemniaka. Państwa członkowskie UE nie wiedziały, że KE planuje wprowadzenie zmodyfikowanego ziemniaka do uprawy[46].

Według danych ISAAA w Polsce w 2008 r. trzy tys. hektarów było wykorzystywanych pod uprawy roślin genetycznie zmodyfikowanych[47], tj. trzykrotnie wiecej niż rok wcześniej[48]. W Polsce dozwolone jest również stosowanie do karmienia zwierząt hodowlanych pasz zawierających organizmy modyfikowane genetycznie[49], rocznie importuje się do Polski dwa miliony ton śruty sojowej[50].

  1. ↑ genetically modified organism (GMO). Encyclopedia Britannica. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  2. ↑ 20 questions on genetically modified foods. World Health Organization. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  3. ↑ Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.Dz.U. z 2001 r. nr 76, poz. 811
  4. ↑ SN. Cohen, AC. Chang, HW. Boyer, RB. Helling. Construction of biologically functional bacterial plasmids in vitro. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 70 (11), s. 3240-3244, 1973. PMID: 4594039. 
  5. ↑ S. Verbeek, M. van Lohuizen, M. van der Valk, J. Domen i inni. Mice bearing the E mu-myc and E mu-pim-1 transgenes develop pre-B-cell leukemia prenatally. „Mol Cell Biol”. 11 (2), s. 1176-1179, 1991. PMID: 1990273. 
  6. ↑ a b AAAS Board of Directors: Legally Mandating GM Food Labels Could “Mislead and Falsely Alarm Consumers”. AAAS News, 2012-10-25. [dostęp 2012-11-22].
  7. ↑ a b Christopher Preston: Peer Reviewed Publications on the Safety of GM Foods. [dostęp 2012-11-22].
  8. ↑ a b c Safety of Genetically Engineered Foods: Approaches to Assessing Unintended Health Effects. National Academies Press, 2004. ISBN 0-309-09209-4. [dostęp 2012-11-22].
  9. ↑ Carl K. Winter. http://anrcatalog.ucdavis.edu/pdf/8180.pdf. „Agriculture Biotechnology in California Series”. Publication 8180, 2006. 
  10. ↑ http://blogs.scientificamerican.com/guest-blog/2011/08/11/genetically-engineered-crops/.
  11. ↑ California voters rebuff labels on GMO foods - Technology & science - Science | NBC News
  12. ↑ The Editors. A Seedy Practice Scientific American 301(2): 22, August 2009.
  13. ↑ http://www.biosafety.be/ARGMO/Documents/report_taskforce.pdf.
  14. ↑ http://www.kancelaria.pan.pl/images/stories/pliki/akty_prawne_dokumenty/uchwaly/2012/U-50-2012.pdf
  15. ↑ http://www.kcet.org/news/ballotbrief/elections2012/propositions/prop-37-genetically-modified-foods-labeling.html
  16. ↑ a b http://www.ama-assn.org/resources/doc/csaph/a12-csaph2-bioengineeredfoods.pdf.
  17. ↑ A. Konig, A. Cockburn, R.W.R. Crevel, E. Debruyne i inni. Assessment of the safety of foods derived from genetically modified (GM) crops. „Food and Chemical Toxicology”. 42 (7), s. 1047 - 1088, 2004. DOI: 10.1016/j.fct.2004.02.019. 
  18. ↑ http://www.icsu.org/publications/reports-and-reviews/new-genetics-food-and-agriculture-scientific-discoveries-societal-dilemas-2003/ICSU_GMO_report_May_2003.pdf.
  19. ↑ a b http://ec.europa.eu/research/biosociety/pdf/a_decade_of_eu-funded_gmo_research.pdf.
  20. ↑ http://www.who.int/foodsafety/publications/biotech/20questions/en/
  21. ↑ S. Key, JK. Ma, PM. Drake. Genetically modified plants and human health. „J R Soc Med”. 101 (6), s. 290-298, 2008. DOI: 10.1258/jrsm.2008.070372. PMID: 18515776. 
  22. ↑ http://www.swissinfo.ch/eng/science_technology/GM_plants_represent_low_risk,_say_scientists.html?cid=33402092
  23. ↑ http://www.foodpolitics.com/wp-content/uploads/Snell_2012.pdf
  24. ↑ Séralini, G.-E., Clair, E., Mesnage, R., Gress, S. i inni. Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize. „Food and Chemical Toxicology”. 50 (11), s. 4221-4231, 2012. DOI: 10.1016/j.fct.2012.08.005. 
  25. ↑ a b Nicole, W.. A closer look at GE corn findings. „Environmental Health Perspectives”. 120 (11), s. A421, 2012. DOI: 10.1289/ehp.120-a421. 
  26. ↑ a b c Declan Butler. Hyped GM maize study faces growing scrutiny. „Nature”. 490 (7419), s. 158, 2012. DOI: 10.1038/490158a. 
  27. ↑ http://www.newscientist.com/article/dn22287-study-linking-gm-crops-and-cancer-questioned.html
  28. ↑ http://www.bvl.bund.de/DE/06_Gentechnik/04_Fachmeldungen/2012/Rattenstudie_Seralini.html
  29. ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/doc/2910.pdf
  30. ↑ http://www.hautconseildesbiotechnologies.fr/IMG/pdf/Seralini_Press_release_122022.pdf
  31. ↑ http://www.anses.fr/Documents/BIOT2012sa0227EN.pdf
  32. ↑ http://www.afp.com/en/node/615056
  33. ↑ http://www.vib.be/en/news/Pages/VIB-concludes-that-Seralini-study-is-not-substantiated-.aspx
  34. ↑ Wetenchappelijke risicobeoordeling van de publicatie van Seralini en coauthores over gezondheidsrisico's voor mens en dier na vervoederen van Roundup-tolernate GM-mais Roundup ann ratten, NVW, 1 października 2012
  35. ↑ http://www.food.dtu.dk/upload/institutter/food/publikationer/2012/vurdering_gmostudieseralini_okt12.pdf
  36. ↑ http://www.foodstandards.gov.au/consumerinformation/gmfoods/gmfactsheets/responsetosralinipap5676.cfm
  37. ↑ Staff (1 October 2012) A study of the University of Caen neither constitutes a reason for a re-evaluation of genetically modified NK603 maize nor does it affect the renewal of the glyphosate approval German Federal Institute for Risk Assessment (BfR).
  38. ↑ http://www.vib.be/en/news/Documents/20121008_EN_Analyse%20rattenstudie%20S%C3%A9ralini%20et%20al.pdf
  39. ↑ http://www.academie-sciences.fr/presse/communique/avis_1012.pdf
  40. ↑ http://phys.org/news/2012-10-linking-gm-corn-cancer-non-event.html
  41. ↑ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691512005637
  42. ↑ a b c d Questions and answers on the evaluation of the European Union’s GMO legislation. EU. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).
  43. ↑ „Zielone światło dla genów”, rp.pl, 20 sierpnia 2009.
  44. ↑ Wiedza i Życie, kwiecień 2012, s. 32.
  45. ↑ Włochy zakazują upraw kukurydzy GMO. [dostęp 2010-04-29].
  46. ↑ Komisja Europejska i ziemniak GMO. www.ekologia.pl. [dostęp 2010-04-29].
  47. ↑ Artykuł „Jemy zmutowaną żywność”.
  48. ↑ Artykuł „Tusk genetycznie modyfikuje Polskę”.
  49. ↑ „Nie wiemy, co jemy”, naszdziennik.pl, 4 marca 2009.
  50. ↑ „Uważam Rze”, 6/2011, 14.03.2011, s. 88.

Linki zewnętrzne

Szablon:Link FA Szablon:Link GA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Organizm_zmodyfikowany_genetycznie&oldid=33557248”