Haplocheirus: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
|||
Linia 29: | Linia 29: | ||
'''''Haplocheirus''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[teropody|teropoda]] z grupy [[alwarezaury|Alvarezsauroidea]] żyjącego w późnej [[jura|jurze]] na obecnych terenach [[Azja|Azji]]. Został opisany w 2010 roku przez Jonaha Choniere'a i współpracowników w [[holotyp|oparciu]] o niemal kompletny, zachowany w trzech wymiarach szkielet (IVPP V15988), nieobejmujący jedynie końcowych [[kręg]]ów ogonowych oraz grzbietowej strony [[kość biodrowa|kości biodrowych]]. Zachowana długość holotypu wynosi około 140 cm, a długość całego zwierzęcia szacuje się na 190–230 cm. W chwili śmierci holotyp był prawdopodobnie młodym dorosłym lub osobnikiem bliskim osiągnięcia dorosłości. Jego [[skamieniałości]] odnaleziono w datowanych na [[oksford (geologia)|oksford]] osadach formacji Shishugou w [[Dżungaria|Basenie Dżungarskim]] na terenie chińskim regionie autonomicznym [[Sinciang]]. Podobnie jak ''[[szuwuja|Shuvuuia]]'', ''[[pelekanimim|Pelecanimimus]]'', [[terizinozauroidy]] i [[troodonty]], ''Haplocheirus'' miał co najmniej trzydzieści zębów w [[szczęka|kości szczękowej]]. W przeciwieństwie do stożkowatych i niepiłkowanych zębów ''Shuvuuia'' i [[mononyk]]a, zęby ''Haplocheirus'' były zakrzywione i lekko piłkowane na tylnej krawędzi. Sugeruje to, że ''Haplocheirus'' był [[drapieżnictwo|drapieżnikiem]], podczas gdy bardziej zaawansowane [[alwarezaury]], mające uproszczone uzębienie, przypuszczalnie odżywiały się [[owady|owadami]]. Drugi i trzeci palec dłoni były jedynie nieznacznie zredukowane, co wskazuje, że kończyny przednie ''Haplocheirus'' były w pełni funkcjonalne i prawdopodobnie zdolne do chwytania, w przeciwieństwie do kończyn bardziej zaawansowanych przedstawicieli Alvarezsauroidea<ref name=HS10>{{Cytuj pismo |autor=Jonah N. Choiniere, Xu Xing, James M. Clark, Catherine A. Forster, Guo Yu, Han Fenglu |tytuł=A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China |czasopismo=Science |wolumin=327 |wydanie=5965 |strony=571–574 |rok=2010 |doi=10.1126/science.1182143 |język=en}}</ref>. |
'''''Haplocheirus''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[teropody|teropoda]] z grupy [[alwarezaury|Alvarezsauroidea]] żyjącego w późnej [[jura|jurze]] na obecnych terenach [[Azja|Azji]]. Został opisany w 2010 roku przez Jonaha Choniere'a i współpracowników w [[holotyp|oparciu]] o niemal kompletny, zachowany w trzech wymiarach szkielet (IVPP V15988), nieobejmujący jedynie końcowych [[kręg]]ów ogonowych oraz grzbietowej strony [[kość biodrowa|kości biodrowych]]. Zachowana długość holotypu wynosi około 140 cm, a długość całego zwierzęcia szacuje się na 190–230 cm. W chwili śmierci holotyp był prawdopodobnie młodym dorosłym lub osobnikiem bliskim osiągnięcia dorosłości. Jego [[skamieniałości]] odnaleziono w datowanych na [[oksford (geologia)|oksford]] osadach formacji Shishugou w [[Dżungaria|Basenie Dżungarskim]] na terenie chińskim regionie autonomicznym [[Sinciang]]. Podobnie jak ''[[szuwuja|Shuvuuia]]'', ''[[pelekanimim|Pelecanimimus]]'', [[terizinozauroidy]] i [[troodonty]], ''Haplocheirus'' miał co najmniej trzydzieści zębów w [[szczęka|kości szczękowej]]. W przeciwieństwie do stożkowatych i niepiłkowanych zębów ''Shuvuuia'' i [[mononyk]]a, zęby ''Haplocheirus'' były zakrzywione i lekko piłkowane na tylnej krawędzi. Sugeruje to, że ''Haplocheirus'' był [[drapieżnictwo|drapieżnikiem]], podczas gdy bardziej zaawansowane [[alwarezaury]], mające uproszczone uzębienie, przypuszczalnie odżywiały się [[owady|owadami]]. Drugi i trzeci palec dłoni były jedynie nieznacznie zredukowane, co wskazuje, że kończyny przednie ''Haplocheirus'' były w pełni funkcjonalne i prawdopodobnie zdolne do chwytania, w przeciwieństwie do kończyn bardziej zaawansowanych przedstawicieli Alvarezsauroidea<ref name=HS10>{{Cytuj pismo |autor=Jonah N. Choiniere, Xu Xing, James M. Clark, Catherine A. Forster, Guo Yu, Han Fenglu |tytuł=A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China |czasopismo=Science |wolumin=327 |wydanie=5965 |strony=571–574 |rok=2010 |doi=10.1126/science.1182143 |język=en}}</ref>. |
||
Według analizy [[filogeneza|filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Choiniere'a i współpracowników ''Haplocheirus'' jest najbardziej [[klad bazalny|bazalnym]] przedstawicielem Alvarezsauroidea, jedynym nienależącym do Alvarezsauridae. Jest także starszy o co najmniej 63 mln lat od kolejnego najstarszego znanego alwarezauroida, co sugeruje, że przedstawiciele tego [[klad]]u [[ewolucja|wyewoluowali]] w Azji. Ponieważ ''Haplocheirus'' jest również jednym z największych alwarezauroidów, wskazuje to, iż Alvarezsauroidea stopniowo zmniejszały swoje rozmiary, co jest zjawiskiem rzadkim u [[dinozaury|dinozaurów]] nienależących do [[Paraves]]<ref name=HS10/>. |
Według analizy [[filogeneza|filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Choiniere'a i współpracowników ''Haplocheirus'' jest najbardziej [[klad bazalny|bazalnym]] przedstawicielem Alvarezsauroidea, jedynym nienależącym do Alvarezsauridae. Jest także starszy o co najmniej 63 mln lat od kolejnego najstarszego znanego alwarezauroida, co sugeruje, że przedstawiciele tego [[klad]]u [[ewolucja|wyewoluowali]] w Azji. Ponieważ ''Haplocheirus'' jest również jednym z największych alwarezauroidów, wskazuje to, iż Alvarezsauroidea stopniowo zmniejszały swoje rozmiary, co jest zjawiskiem rzadkim u [[dinozaury|dinozaurów]] nienależących do [[Paraves]]<ref name=HS10/>. Przynależność ''Haplocheirus'' do Alvarezsauroidea potwierdzają późniejsze analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Sentera i współpracowników (2012)<ref name=plos12>{{Cytuj pismo |autor=Phil Senter, James I. Kirkland, Donald D. DeBlieux, Scott Madsen, Natalie Toth |tytuł=New dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the evolution of the dromaeosaurid tail |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=7 (5): e36790 |rok=2012 |doi=10.1371/journal.pone.0036790 |język=en}}</ref>, Turnera i współpracowników (2012)<ref name=turner12>{{Cytuj pismo |autor=Alan H. Turner, Peter J. Makovicky, Mark A. Norell |tytuł=A review of dromaeosaurid systematics and paravian phylogeny |czasopismo=Bulletin of the American Museum of Natural History |wolumin=371 |strony=1–206 |rok=2012 |doi=10.1206/748.1 |język=en}}</ref> oraz Choniere'a i współpracowników (2012)<ref name=Nqwebasaurus2012>{{Cytuj pismo |autor=Jonah N. Choiniere, Catherine A. Forster i William J. de Klerk |tytuł=New information on </em>Nqwebasaurus thwazi<em>, a coelurosaurian theropod from the Early Cretaceous Kirkwood Formation in South Africa |czasopismo=Journal of African Earth Sciences |wolumin=71–72 |strony=1–17 |rok=2012 |doi=10.1206/748.1 |język=en}}</ref>; natomiast według analizy przeprowadzonej przez Lee i Worthy'ego (2012) ''Haplocheirus'' był bazalnym [[Ornitomimozaury|ornitomimozaurem]]<ref name=letters>{{Cytuj pismo |autor=Michael S. Y. Lee, Trevor H. Worthy |tytuł=Likelihood reinstates </em>Archaeopteryx<em> as a primitive bird |czasopismo=Biology Letters |wolumin=8 |wydanie=2 |strony=299–303 |rok=2012 |doi=10.1098/rsbl.2011.0884 |język=en}}</ref>. |
||
Nazwa ''Haplocheirus'' pochodzi od zlatynizowanego [[język grecki klasyczny|greckiego]] słowa ''haplocheir'', oznaczającego „prosta dłoń”, i odnosi się do niewystępowania u ''Haplocheirus'' specjalizacji [[nadgarstek|nadgarstka]] obecnych u zaawansowanych przedstawicieli Alvarezsauroidea. Nazwa gatunkowa [[gatunek typowy|gatunku typowego]], ''sollers'', po [[łacina|łacinie]] oznacza „zręczny”, co jest nawiązaniem do hipotezy, że ''Haplocheirus'' był w stanie poruszać palcami w sposób, w jaki nie potrafiły bardziej zaawansowane alwarezaury<ref name=HS10/>. |
Nazwa ''Haplocheirus'' pochodzi od zlatynizowanego [[język grecki klasyczny|greckiego]] słowa ''haplocheir'', oznaczającego „prosta dłoń”, i odnosi się do niewystępowania u ''Haplocheirus'' specjalizacji [[nadgarstek|nadgarstka]] obecnych u zaawansowanych przedstawicieli Alvarezsauroidea. Nazwa gatunkowa [[gatunek typowy|gatunku typowego]], ''sollers'', po [[łacina|łacinie]] oznacza „zręczny”, co jest nawiązaniem do hipotezy, że ''Haplocheirus'' był w stanie poruszać palcami w sposób, w jaki nie potrafiły bardziej zaawansowane alwarezaury<ref name=HS10/>. |
Wersja z 14:24, 2 maj 2013
Okres istnienia: 161–158 mln lat temu | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
(bez rangi) | celurozaury | ||
Nadrodzina | |||
Rodzaj |
Haplocheirus | ||
Gatunki | |||
|
Haplocheirus – rodzaj teropoda z grupy Alvarezsauroidea żyjącego w późnej jurze na obecnych terenach Azji. Został opisany w 2010 roku przez Jonaha Choniere'a i współpracowników w oparciu o niemal kompletny, zachowany w trzech wymiarach szkielet (IVPP V15988), nieobejmujący jedynie końcowych kręgów ogonowych oraz grzbietowej strony kości biodrowych. Zachowana długość holotypu wynosi około 140 cm, a długość całego zwierzęcia szacuje się na 190–230 cm. W chwili śmierci holotyp był prawdopodobnie młodym dorosłym lub osobnikiem bliskim osiągnięcia dorosłości. Jego skamieniałości odnaleziono w datowanych na oksford osadach formacji Shishugou w Basenie Dżungarskim na terenie chińskim regionie autonomicznym Sinciang. Podobnie jak Shuvuuia, Pelecanimimus, terizinozauroidy i troodonty, Haplocheirus miał co najmniej trzydzieści zębów w kości szczękowej. W przeciwieństwie do stożkowatych i niepiłkowanych zębów Shuvuuia i mononyka, zęby Haplocheirus były zakrzywione i lekko piłkowane na tylnej krawędzi. Sugeruje to, że Haplocheirus był drapieżnikiem, podczas gdy bardziej zaawansowane alwarezaury, mające uproszczone uzębienie, przypuszczalnie odżywiały się owadami. Drugi i trzeci palec dłoni były jedynie nieznacznie zredukowane, co wskazuje, że kończyny przednie Haplocheirus były w pełni funkcjonalne i prawdopodobnie zdolne do chwytania, w przeciwieństwie do kończyn bardziej zaawansowanych przedstawicieli Alvarezsauroidea[1].
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Choiniere'a i współpracowników Haplocheirus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Alvarezsauroidea, jedynym nienależącym do Alvarezsauridae. Jest także starszy o co najmniej 63 mln lat od kolejnego najstarszego znanego alwarezauroida, co sugeruje, że przedstawiciele tego kladu wyewoluowali w Azji. Ponieważ Haplocheirus jest również jednym z największych alwarezauroidów, wskazuje to, iż Alvarezsauroidea stopniowo zmniejszały swoje rozmiary, co jest zjawiskiem rzadkim u dinozaurów nienależących do Paraves[1]. Przynależność Haplocheirus do Alvarezsauroidea potwierdzają późniejsze analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Sentera i współpracowników (2012)[2], Turnera i współpracowników (2012)[3] oraz Choniere'a i współpracowników (2012)[4]; natomiast według analizy przeprowadzonej przez Lee i Worthy'ego (2012) Haplocheirus był bazalnym ornitomimozaurem[5].
Nazwa Haplocheirus pochodzi od zlatynizowanego greckiego słowa haplocheir, oznaczającego „prosta dłoń”, i odnosi się do niewystępowania u Haplocheirus specjalizacji nadgarstka obecnych u zaawansowanych przedstawicieli Alvarezsauroidea. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, sollers, po łacinie oznacza „zręczny”, co jest nawiązaniem do hipotezy, że Haplocheirus był w stanie poruszać palcami w sposób, w jaki nie potrafiły bardziej zaawansowane alwarezaury[1].
- ↑ a b c Jonah N. Choiniere, Xu Xing, James M. Clark, Catherine A. Forster, Guo Yu, Han Fenglu. A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China. „Science”. 327 (5965), s. 571–574, 2010. DOI: 10.1126/science.1182143. (ang.).
- ↑ Phil Senter, James I. Kirkland, Donald D. DeBlieux, Scott Madsen, Natalie Toth. New dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the evolution of the dromaeosaurid tail. „PLoS ONE”. 7 (5): e36790, 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0036790. (ang.).
- ↑ Alan H. Turner, Peter J. Makovicky, Mark A. Norell. A review of dromaeosaurid systematics and paravian phylogeny. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 371, s. 1–206, 2012. DOI: 10.1206/748.1. (ang.).
- ↑ Jonah N. Choiniere, Catherine A. Forster i William J. de Klerk. New information on Nqwebasaurus thwazi, a coelurosaurian theropod from the Early Cretaceous Kirkwood Formation in South Africa. „Journal of African Earth Sciences”. 71–72, s. 1–17, 2012. DOI: 10.1206/748.1. (ang.).
- ↑ Michael S. Y. Lee, Trevor H. Worthy. Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird. „Biology Letters”. 8 (2), s. 299–303, 2012. DOI: 10.1098/rsbl.2011.0884. (ang.).