Anodontosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
grafika |
drobne merytoryczne |
||
Linia 24: | Linia 24: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''''Anodontosaurus''''' − [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[ankylozaury (rodzina)|ankylozaura]] żyjącego w [[kreda późna|późnej kredzie]] na terenach dzisiejszej [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. [[Gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest opisany w 1929 roku przez [[Charles Mortram Sternberg|Charlesa Sternberga]] ''A. lambei''. [[Holotyp]]em jest materiał kopalny oznaczony |
'''''Anodontosaurus''''' − [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[ankylozaury (rodzina)|ankylozaura]] żyjącego w [[kreda późna|późnej kredzie]] na terenach dzisiejszej [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. [[Gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest opisany w 1929 roku przez [[Charles Mortram Sternberg|Charlesa Sternberga]] ''A. lambei''. [[Holotyp]]em jest materiał kopalny oznaczony [[Canadian Museum of Nature|CMN]] 8530 z zachowaną prawie kompletną, ale ciężko uszkodzoną [[Czaszka|czaszką]], [[żuchwa|żuchwą]], pojedynczym [[kręg]]iem ogonowym, [[Kość kulszowa|kością kulszową]], [[paliczki]]em tylnej kończyny, jednym z kostnych półpierścieni chroniących kark oraz płytami pancerza<ref name=Sternberg>{{Cytuj pismo |nazwisko=Sternberg |imię=Charles M. |tytuł=A toothless armored dinosaur from the Upper Cretaceous of Alberta |czasopismo=Bulletin of the National Museum of Canada |wolumin=54 |strony=28–33, 70–76 |rok=1929 |język=en}}</ref><ref name=Penkalski>{{Cytuj książkę |autor r=Paul Penkalski |rozdział=Variation in specimens referred to ''Euoplocephalus tutus'' |autor=Kenneth Carpenter (red.) |tytuł=The Armored Dinosaurs |wydawca=Indiana University Press |miejsce=Bloomington |rok=2001 |strony=261–298 |isbn=0-253-33964-2}}</ref><ref name=PLOS>{{Cytuj pismo |autor=Victoria M. Arbour i Philip J. Currie |tytuł=</em>Euoplocephalus tutus<em> and the diversity of ankylosaurid dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA |czasopismo=PLoS ONE |wolumin=8 |wydanie=5 |strony=e62421 |rok=2013 |doi=10.1371/journal.pone.0062421 |język=en}}</ref>. Holotyp ''A. lambei'' odkryto w osadach formacji Horseshoe Canyon w [[Kanada|kanadyjskiej]] prowincji [[Alberta]]<ref name=Sternberg /><ref name=Penkalski />; Arbour i Currie (2013) zaliczyli do tego gatunku także okaz TMP 1997.132.01 (z zachowaną czaszką, trzema kręgami szyjnymi, żebrami, łopatką, lewą kością ramienną, promieniową i łokciową, kością piszczelową i co najmniej jednym z kostnych półpierścieni chroniących kark) odkryty w osadach formacji Dinosaur Park na terenie Alberty<ref name=PLOS />. Coombs (1978) uznał ''Anodontosaurus'' za młodszy synonim rodzaju ''[[euoplocefal|Euoplocephalus]]''<ref>{{Cytuj pismo |autor=Walter P. Coombs, Jr. |tytuł=The families of the ornithischian dinosaur order Ankylosauria |czasopismo=Palaeontology |wolumin=21 |strony=143–170 |rok=1978 |język=en}}</ref>; za nim także inni autorzy synonimizowali ''Anodontosaurus'' z ''Euoplocephalus''<ref name=Penkalski /><ref>{{Cytuj pismo |nazwisko=Vickaryous |imię=Matthew K. |nazwisko2=Russell |imię2=Anthony P. |tytuł=A redescription of the skull of ''Euoplocephalus tutus'' (Archosauria: Ornithischia): a foundation for comparative and systematic studies of ankylosaurian dinosaurs |czasopismo=Zoological Journal of the Linnean Society |wolumin=137 |wydanie=1 |strony=157–186 |rok=2003 |doi=10.1046/j.1096-3642.2003.00045.x |język=en}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Vickaryous |imię r=Matthew K. |imię2 r=Teresa |nazwisko2 r=Maryańska |imię3 r=David B. |nazwisko3 r=Weishampel |rozdział=Ankylosauria |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=drugie |wydawca=University of California Press |miejsce=Berkeley |rok=2004 |strony=363–392 |isbn=0-520-24209-2}}</ref>. Arbour (2010) stwierdziła jednak, że skamieniałości ankylozaurów odkryte w osadach formacji Horseshoe Canyon na tyle różnią się od skamieniałości ''Euoplocephalus'', że uzasadnia to wydzielenie ich do odrębnego rodzaju; ''Anodontosaurus'', którego holotyp pochodzi z tej formacji, jest więc ważnym taksonem odrębnym od ''Euoplocephalus''. ''A. lambei'' różni się od ''E. tutus'' kształtem czaszki i kostnego półpierścienia chroniącego kark. Inne skamieniałości z formacji Horseshoe Canyon dowodzą, że ankylozaury te różniły się też budową maczugi ogonowej; u ''Anodontosaurus'' stosunek szerokości do długości maczugi był większy niż u ''Euoplocephalus''. Dodatkowo u ''A. lambei'' na maczudze ogonowej występowały spiczaste, trójkątne [[osteodermy]]<ref>{{Cytuj pismo |tytuł=A Cretaceous armoury: Multiple ankylosaurid taxa in the Late Cretaceous of Alberta, Canada and Montana, USA |autor=Victoria Arbour |czasopismo=Journal of Vertebrate Paleontology |wolumin=30 |wydanie=Supl. |strony=55A |rok=2010 |język=en}}</ref>. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Wersja z 21:26, 9 maj 2013
Anodontosaurus | |||
Sternberg, 1929 | |||
Czaszka okazu holotypowego | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Anodontosaurus | ||
Gatunki | |||
|
Anodontosaurus − rodzaj ankylozaura żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest opisany w 1929 roku przez Charlesa Sternberga A. lambei. Holotypem jest materiał kopalny oznaczony CMN 8530 z zachowaną prawie kompletną, ale ciężko uszkodzoną czaszką, żuchwą, pojedynczym kręgiem ogonowym, kością kulszową, paliczkiem tylnej kończyny, jednym z kostnych półpierścieni chroniących kark oraz płytami pancerza[1][2][3]. Holotyp A. lambei odkryto w osadach formacji Horseshoe Canyon w kanadyjskiej prowincji Alberta[1][2]; Arbour i Currie (2013) zaliczyli do tego gatunku także okaz TMP 1997.132.01 (z zachowaną czaszką, trzema kręgami szyjnymi, żebrami, łopatką, lewą kością ramienną, promieniową i łokciową, kością piszczelową i co najmniej jednym z kostnych półpierścieni chroniących kark) odkryty w osadach formacji Dinosaur Park na terenie Alberty[3]. Coombs (1978) uznał Anodontosaurus za młodszy synonim rodzaju Euoplocephalus[4]; za nim także inni autorzy synonimizowali Anodontosaurus z Euoplocephalus[2][5][6]. Arbour (2010) stwierdziła jednak, że skamieniałości ankylozaurów odkryte w osadach formacji Horseshoe Canyon na tyle różnią się od skamieniałości Euoplocephalus, że uzasadnia to wydzielenie ich do odrębnego rodzaju; Anodontosaurus, którego holotyp pochodzi z tej formacji, jest więc ważnym taksonem odrębnym od Euoplocephalus. A. lambei różni się od E. tutus kształtem czaszki i kostnego półpierścienia chroniącego kark. Inne skamieniałości z formacji Horseshoe Canyon dowodzą, że ankylozaury te różniły się też budową maczugi ogonowej; u Anodontosaurus stosunek szerokości do długości maczugi był większy niż u Euoplocephalus. Dodatkowo u A. lambei na maczudze ogonowej występowały spiczaste, trójkątne osteodermy[7].
- ↑ a b Charles M. Sternberg. A toothless armored dinosaur from the Upper Cretaceous of Alberta. „Bulletin of the National Museum of Canada”. 54, s. 28–33, 70–76, 1929. (ang.).
- ↑ a b c Paul Penkalski: Variation in specimens referred to Euoplocephalus tutus. W: Kenneth Carpenter (red.): The Armored Dinosaurs. Bloomington: Indiana University Press, 2001, s. 261–298. ISBN 0-253-33964-2.
- ↑ a b Victoria M. Arbour i Philip J. Currie. Euoplocephalus tutus and the diversity of ankylosaurid dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA. „PLoS ONE”. 8 (5), s. e62421, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0062421. (ang.).
- ↑ Walter P. Coombs, Jr.. The families of the ornithischian dinosaur order Ankylosauria. „Palaeontology”. 21, s. 143–170, 1978. (ang.).
- ↑ Matthew K. Vickaryous, Anthony P. Russell. A redescription of the skull of Euoplocephalus tutus (Archosauria: Ornithischia): a foundation for comparative and systematic studies of ankylosaurian dinosaurs. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 137 (1), s. 157–186, 2003. DOI: 10.1046/j.1096-3642.2003.00045.x. (ang.).
- ↑ Matthew K. Vickaryous, Teresa Maryańska, David B. Weishampel: Ankylosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 363–392. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Victoria Arbour. A Cretaceous armoury: Multiple ankylosaurid taxa in the Late Cretaceous of Alberta, Canada and Montana, USA. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 30 (Supl.), s. 55A, 2010. (ang.).