Gofferowate: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|TSN = 180213 |
|TSN = 180213 |
||
|zoolog = [[Karol Lucjan Bonaparte|Bonaparte]], 1845 |
|zoolog = [[Karol Lucjan Bonaparte|Bonaparte]], 1845 |
||
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2| |
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Late Eocene|Holocene}} |
||
|grafika = Pocket-Gopher_Ano-Nuevo-SP.jpg |
|grafika = Pocket-Gopher_Ano-Nuevo-SP.jpg |
||
|opis grafiki = Przedstawiciel rodziny – '''[[goffernik brunatny]]''' (''T. bottae'') |
|opis grafiki = Przedstawiciel rodziny – '''[[goffernik brunatny]]''' (''T. bottae'') |
||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
== Systematyka == |
== Systematyka == |
||
Do rodziny gofferowatych należą następujące rodzaje{{r|Cichocki&inni}}<ref>{{MSW3|id=12800001|nazwa=Geomyidae|data=25 października 2009}}</ref>: |
Do rodziny gofferowatych należą następujące rodzaje{{r|Cichocki&inni}}<ref>{{MSW3|id=12800001|nazwa=Geomyidae|data=25 października 2009}}</ref>: |
||
* podrodzina [[Entoptychinae]] – wymarła podrodzina obejmująca gofferowate żyjące od późnego [[eocen]]u do środkowego [[miocen]]u{{r|Gregorymys}}: |
|||
| ⚫ | |||
* '' |
** †''[[Entoptychus]]'' |
||
** †''[[Gregorymys]]'' |
|||
| ⚫ | |||
** †''[[Pleurolicus]]'' |
|||
| ⚫ | |||
* '' |
** †''[[Ziamys]]'' |
||
* podrodzina [[Geomyinae]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
** ''Geomys'' – [[goffer]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
** ''Thomomys'' – [[goffernik]] |
|||
| ⚫ | |||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
| Linia 50: | Linia 56: | ||
# <ref name="zbeiok">{{Cytuj pismo | autor = Dr. hab. Maria Ogielska | tytuł = Układ pokarmowy i moczowo-płciowy | czasopismo = BUDOWA I EWOLUCJA UKŁADU MOCZOWOPŁCIOWEGO KRĘGOWCÓW | wydawca = Zakład Biologii Ewolucyjnej i Ochrony Kręgowców - Uniwersytet Wrocławski | język = pl | url = http://www.biol.uni.wroc.pl/zbok/images/pra_dok/cw/cw_5.pdf}}</ref> |
# <ref name="zbeiok">{{Cytuj pismo | autor = Dr. hab. Maria Ogielska | tytuł = Układ pokarmowy i moczowo-płciowy | czasopismo = BUDOWA I EWOLUCJA UKŁADU MOCZOWOPŁCIOWEGO KRĘGOWCÓW | wydawca = Zakład Biologii Ewolucyjnej i Ochrony Kręgowców - Uniwersytet Wrocławski | język = pl | url = http://www.biol.uni.wroc.pl/zbok/images/pra_dok/cw/cw_5.pdf}}</ref> |
||
# <ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 222–228| język = pl | język2 = en}}</ref> |
# <ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 222–228| język = pl | język2 = en}}</ref> |
||
# <ref name=Gregorymys>{{cytuj pismo |autor = Eduardo Jiménez-Hidalgo, Rosalía Guerrero-Arenas i Krister T. Smith |tytuł = ''Gregorymys veloxikua'', the oldest pocket gopher (Rodentia: Geomyidae), and the early diversification of Geomyoidea |czasopismo = Journal of Mammalian Evolution |wolumin = |wydanie = |strony = |rok = w druku | język = en |doi=10.1007/s10914-017-9383-z }}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
Wersja z 20:09, 26 lut 2018
| Geomyidae[1] | |||
| Bonaparte, 1845 | |||
| Okres istnienia: późny eocen–holocen | |||
 Przedstawiciel rodziny – goffernik brunatny (T. bottae) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina |
gofferowate | ||
| Rodzaje | |||
| |||
Gofferowate[2] (Geomyidae) – rodzina ssaków z rzędu gryzoni (Rodentia) przystosowanych do życia podziemnego[3].
Zasięg występowania
Gofferowate występują w Ameryce Północnej i Ameryce Środkowej od Kanady do północnej Kolumbii[3]. W granicach swojego zasięgu spotkać je można w każdym typie środowiska, pod warunkiem oczywiście, że mogą w nim kopać nory.
Tryb życia
Są to zwierzęta dobrze przystosowane do podziemnego trybu życia - mają krępe ciało, krótkie nogi, i bardzo wrażliwy na bodźce dotykowe krótki ogon, prawie pozbawiony włosów. Ich kończyny przednie są zakończone ostrymi, silnymi, nadającymi się do kopania w ziemi pazurami. Gofferowate podczas robienia podziemnych korytarzy używają również swoich zakrzywionych siekaczy. Wargi za siekaczami mogą być zamykane, dzięki czemu ziemia nie dostaje się do jamy gębowej; stąd też goffery mają zęby zawsze na wierzchu. Ponieważ w czasie kopania pazury i zęby ścierają się, rosną one w bardzo szybkim tempie - u niektórych gatunków nawet jeden milimetr dziennie.
Gofferowate mają zewnętrzne worki policzkowe po obu stronach pyszczka, ciągnące się od policzków do ramion. Służą one do przenoszenia pokarmu do nory[4]. Ich podziemne nory są rozbudowane, ciągną się głęboko pod ziemią i są systemem korytarzy i komór o różnym przeznaczeniu - defekacyjnym, gniazdowym i magazynowania zapasów pokarmowych. Niektóre korytarze są usytuowane bardzo płytko pod ziemią - siedząc w nich goffery podgryzają korzenie i bulwy. Gofferowate są ssakami żyjącymi samotnie, często są agresywne podczas obrony swojego terytorium, w którym znajduje się nora. Wielkość terytorium jest różna, zwykle samce mają większe terytoria niż samice.
Pokarm i sposób odżywiania
Gofferowate większość pokarmu zdobywają pod ziemią, mogą czasami zbierać materiał roślinny na powierzchni i wciągać go do nory. W podziemnych korytarzach ssaki te potrafią biegać do tyłu tak szybko jak do przodu, pomaga im w tym ich wrażliwy ogon, będący organem ułatwiającym orientację w terenie.
Rozród i potomstwo
W chłodniejszych rejonach ich zasięgu w czasie zimy goffery są prawie nieaktywne, chociaż nie zapadają w sen zimowy. Łączą się w pary na wiosnę, natomiast w innych porach roku żyją samotnie. Zaloty trwają 17-20 dni, liczba rodzonych młodych wynosi od dwóch do jedenastu. Młode są zależne od matki do szóstego tygodnia życia, później rozpraszają się i każde zaczyna kopać swoją norę. Samce osiągają dojrzałość płciową po roku, a samice często już w trzecim miesiącu życia i mogą mieć kilka miotów w jednym roku.
Systematyka
Do rodziny gofferowatych należą następujące rodzaje[2][5]:
- podrodzina Entoptychinae – wymarła podrodzina obejmująca gofferowate żyjące od późnego eocenu do środkowego miocenu[6]:
- podrodzina Geomyinae
- Cratogeomys – gofferowiec
- Geomys – goffer
- Orthogeomys – taltuza
- Pappogeomys – goffertak
- Thomomys – goffernik
- Zygogeomys – tuzo – jedynym przedstawicielem jest Zygogeomys trichopus – tuzo leśny
Przypisy
- ↑ Geomyidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 222–228. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ Dr. hab. Maria Ogielska. Układ pokarmowy i moczowo-płciowy. „BUDOWA I EWOLUCJA UKŁADU MOCZOWOPŁCIOWEGO KRĘGOWCÓW”. Zakład Biologii Ewolucyjnej i Ochrony Kręgowców - Uniwersytet Wrocławski. (pol.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Geomyidae. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 25 października 2009]
- ↑ Eduardo Jiménez-Hidalgo, Rosalía Guerrero-Arenas i Krister T. Smith. Gregorymys veloxikua, the oldest pocket gopher (Rodentia: Geomyidae), and the early diversification of Geomyoidea. „Journal of Mammalian Evolution”, w druku. DOI: 10.1007/s10914-017-9383-z. (ang.).