Almas (dinozaur): Różnice pomiędzy wersjami

	Almas
	Pei et al, 2017
	Okres istnienia: kampan PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	tetanury
(bez rangi)	celurozaury
Nadrodzina	deinonychozaury
Rodzina	troodony
Rodzaj	Almas
Gatunki
	Almas ukhaa
	Almas ukhaa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 07:46, 16 maj 2020

Almas – wymarły rodzaj dinozaura, teropoda z grupy celurozaurów maniraptorów i rodziny troodontów^[1].

Skamieniałości należące do nieznanego wcześniej rodzaju nieptasiego dinozaura znaleziono w Mongolii, w Ukhaa Tolgod w ajmaku południowogobijskim. Spoczywały wśród skał tworzących formację Djadokhta^[1]. Formację tą datowano na kampan w kredzie późnej. Powstała między 75 a 71 milionów lat temu^[2]. Znaleziono w niej bądź w jej odpowiednikach inne troodontydy, jak pozostałości opisanego w 2014 Gobivenator^[3] czy zaurornitoida sprzed prawie wieku^[4]. Pozostałości byronozaura z tej formacji też znaleziono w Ukhaa Tolgod^[5]. W pokrewnej formacji znaleziono Linhevenator^[6] i Philovenator^[7]. Okaz, który posłużył za holotyp nowego rodzaju opisanego w 2017 przez zespół Pei, oznakowano jako IGM 100/1323. Obejmował on prawie całkowicie zachowaną czaszkę, natomiast szkielet pozaczaszkowy zachował się fragmentarycznie. Autorzy wskazują na niewielkie rozmiary zwierzęcia i krótki pysk, które porównują do cech typowych dla bazalnych przedstawicieli Paraves, z drugiej strony zauważając zaawansowane ewolucyjnie cechy rodziny Troodontidae. Ponadto wskazują na cechy niespotykane u innych troodontów, wśród których wymieniają zakrzywienie pterygoid flange, nieobecność rowka na przedniej powierzchni kości zębowej, wydłużone szewrony oraz kolczasty wyrostek na kości kulszowej. Rzeczone autapomorfie umożliwiły badaczom opisać nowy rodzaj dinozaura^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Rui Pei, Mark A. Norell, Daniel E. Barta, G.S. Bever, Michael Pittman i Xing Xu. Osteology of a new Late Cretaceous troodontid specimen from Ukhaa Tolgod, Ömnögovi Aimag, Mongolia. „American Museum Novitates”. 3889, s. 1–47, 2017. DOI: 10.1206/3889.1. (ang.).
↑ DemberelyinD. Dashzeveg DemberelyinD. i inni, New stratigraphic subdivision, depositional environment, and age estimate for the Upper Cretaceous Djadokhta Formation, southern Ulan Nur Basin, Mongolia, „American Museum Novitates”, 3498, 2005, s. 1-31 (ang.).
↑ Takanobu Tsuihiji, Rinchen Barsbold, Mahito Watabe, Khishigjav Tsogtbaatar, Tsogtbaatar Chinzorig, Yoshito Fujiyama i Shigeru Suzuki. An exquisitely preserved troodontid theropod with new information on the palatal structure from the Upper Cretaceous of Mongolia. „Naturwissenschaften”. 101 (2), s. 131–142, 2014. DOI: 10.1007/s00114-014-1143-9. PMID: 24441791. (ang.).
↑ Henry Fairfield Osborn. Three New Theropoda, Protoceratops Zone, Central Mongolia. „American Museum Novitates”. 144, 1924-11-07. The Ammerican Museum of Natural History. (ang.).
↑ Mark A. Norell, Peter J. Makovicky & James M. Clark. A new troodontid theropod from Ukhaa Tolgod, Mongolia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 20, s. 7–11, 2010-03. (ang.).
↑ Xing Xu, Qingwei Tan, Corwin Sullivan, Fenglu Han i Dong Xiao. A short-armed troodontid dinosaur from the Upper Cretaceous of Inner Mongolia and its implications for troodontid evolution. „PLoS ONE”. 6(9): e22916, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0022916. PMID: 21915256. PMCID: PMC3168428. (ang.).
↑ Xing Xu, Qi Zhao, Corwin Sullivan, Qing-Wei Tan, Martin Sander i Qing-Yu Ma. The taxonomy of the troodontid IVPP V 10597 reconsidered. „Vertebrata PalAsiatica”. 50 (2), s. 140–150, 2012. DOI: 10.19615/j.cnki.1000-3118.2012.02.004. (ang.).

[Almas-1] Rui Pei, Mark A. Norell, Daniel E. Barta, G.S. Bever, Michael Pittman i Xing Xu. Osteology of a new Late Cretaceous troodontid specimen from Ukhaa Tolgod, Ömnögovi Aimag, Mongolia. „American Museum Novitates”. 3889, s. 1–47, 2017. DOI: 10.1206/3889.1. (ang.).

[Dashzeveg&05-2] DemberelyinD. Dashzeveg DemberelyinD. i inni, New stratigraphic subdivision, depositional environment, and age estimate for the Upper Cretaceous Djadokhta Formation, southern Ulan Nur Basin, Mongolia, „American Museum Novitates”, 3498, 2005, s. 1-31 (ang.).

[Gobivenator-3] Takanobu Tsuihiji, Rinchen Barsbold, Mahito Watabe, Khishigjav Tsogtbaatar, Tsogtbaatar Chinzorig, Yoshito Fujiyama i Shigeru Suzuki. An exquisitely preserved troodontid theropod with new information on the palatal structure from the Upper Cretaceous of Mongolia. „Naturwissenschaften”. 101 (2), s. 131–142, 2014. DOI: 10.1007/s00114-014-1143-9. PMID: 24441791. (ang.).

[Velociraptor&Saurornithoides&Oviraptor-4] Henry Fairfield Osborn. Three New Theropoda, Protoceratops Zone, Central Mongolia. „American Museum Novitates”. 144, 1924-11-07. The Ammerican Museum of Natural History. (ang.).

[Byronosaurus-5] Mark A. Norell, Peter J. Makovicky & James M. Clark. A new troodontid theropod from Ukhaa Tolgod, Mongolia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 20, s. 7–11, 2010-03. (ang.).

[Linhevenator-6] Xing Xu, Qingwei Tan, Corwin Sullivan, Fenglu Han i Dong Xiao. A short-armed troodontid dinosaur from the Upper Cretaceous of Inner Mongolia and its implications for troodontid evolution. „PLoS ONE”. 6(9): e22916, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0022916. PMID: 21915256. PMCID: PMC3168428. (ang.).

[Philovenator-7] Xing Xu, Qi Zhao, Corwin Sullivan, Qing-Wei Tan, Martin Sander i Qing-Yu Ma. The taxonomy of the troodontid IVPP V 10597 reconsidered. „Vertebrata PalAsiatica”. 50 (2), s. 140–150, 2012. DOI: 10.19615/j.cnki.1000-3118.2012.02.004. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
  |nazwa łacińska         = ''Almas''
  |TSN                    =
- |zoolog                 =
+ |zoolog                 = Pei ''et al'', 2017
  |okres istnienia        = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Campanian}}
  |grafika                =
@@ Linia 21: / Linia 21: @@
  |synonimy               =
  |ranga podtaksonu       = [[gatunek (biologia)|Gatunki]]
- |podtaksony             = ''''
+ |podtaksony             = ''Almas ukhaa''
  |wikispecies            =
  |commons                =
 }}
 '''''Almas''''' – [[wymieranie|wymarły]] [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[dinozaury|dinozaura]], [[teropody|teropoda]] z grupy [[celurozaury|celurozaurów]] [[maniraptory|maniraptorów]] i [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[troodony|troodontów]]{{r|Almas}}.
+[[Skamieniałości]] należące do nieznanego wcześniej rodzaju nieptasiego dinozaura znaleziono w [[Mongolia|Mongolii]], w [[Ukhaa Tolgod]] w [[Ajmak południowogobijski|ajmaku południowogobijskim]]. Spoczywały wśród skał tworzących [[formacja Djadokhta|formację Djadokhta]]{{r|Almas}}. Formację tą datowano na [[kampan]] w [[kreda późna|kredzie późnej]]. Powstała między 75 a 71 milionów lat temu{{r|Dashzeveg&05}}. Znaleziono w niej bądź w jej odpowiednikach inne troodontydy, jak pozostałości opisanego w 2014 ''[[Gobivenator]]''{{r|Gobivenator}} czy [[zaurornitoid]]a sprzed prawie wieku{{r|Velociraptor&Saurornithoides&Oviraptor}}. Pozostałości [[byronozaur]]a z tej formacji też znaleziono w Ukhaa Tolgod{{r|Byronosaurus}}. W pokrewnej formacji znaleziono ''[[Linhevenator]]''{{r|Linhevenator}} i ''[[Philovenator]]''{{r|Philovenator}}. Okaz, który posłużył za [[holotyp]] nowego rodzaju opisanego w 2017 przez zespół Pei, oznakowano jako IGM 100/1323. Obejmował on prawie całkowicie zachowaną [[czaszka|czaszkę]], natomiast szkielet pozaczaszkowy zachował się fragmentarycznie. Autorzy wskazują na niewielkie rozmiary zwierzęcia i krótki pysk, które porównują do cech typowych dla [[klad bazalny|bazalnych]] przedstawicieli [[Paraves]], z drugiej strony zauważając zaawansowane [[ewolucja biologiczna|ewolucyjnie]] cechy rodziny [[troodony|Troodontidae]]. Ponadto wskazują na cechy niespotykane u innych troodontów, wśród których wymieniają zakrzywienie ''pterygoid flange'', nieobecność rowka na przedniej powierzchni [[kość zębowa|kości zębowej]], wydłużone [[szewron]]y oraz kolczasty wyrostek na [[kość kulszowa|kości kulszowej]]. Rzeczone [[autapomorfia|autapomorfie]] umożliwiły badaczom opisać nowy rodzaj dinozaura{{r|Almas}}.
 == Przypisy ==
 {{Przypisy|
 <ref name="Almas">{{Cytuj pismo | autor = Rui Pei, Mark A. Norell, Daniel E. Barta, G.S. Bever, Michael Pittman i Xing Xu | rok = 2017 | tytuł = Osteology of a new Late Cretaceous troodontid specimen from Ukhaa Tolgod, Ömnögovi Aimag, Mongolia | czasopismo = American Museum Novitates | wolumin = 3889 | strony = 1–47 | doi = 10.1206/3889.1 | url = http://digitallibrary.amnh.org/handle/2246/6818 | język = en}}</ref>
+<ref name="Byronosaurus">{{cytuj pismo|autor=Mark A. Norell, Peter J. Makovicky & James M. Clark|tytuł=A new troodontid theropod from Ukhaa Tolgod, Mongolia|czasopismo=Journal of Vertebrate Paleontology|wolumin=20|strony=7–11|język=en|data=2010-03|url=http://www.gwu.edu/~clade/faculty/clark/troodont.pdf}}</ref>
+<ref name="Gobivenator">{{cytuj pismo |autor=Takanobu Tsuihiji, Rinchen Barsbold, Mahito Watabe, Khishigjav Tsogtbaatar, Tsogtbaatar Chinzorig, Yoshito Fujiyama i Shigeru Suzuki |tytuł=An exquisitely preserved troodontid theropod with new information on the palatal structure from the Upper Cretaceous of Mongolia |czasopismo =Naturwissenschaften| wolumin=101 |wydanie=2 |strony =131–142 |rok = 2014|doi =10.1007/s00114-014-1143-9 |pmid = 24441791 |język = en}}</ref>
+<ref name="Linhevenator">{{Cytuj pismo |autor=Xing Xu, Qingwei Tan, Corwin Sullivan, Fenglu Han i Dong Xiao |tytuł=A short-armed troodontid dinosaur from the Upper Cretaceous of Inner Mongolia and its implications for troodontid evolution |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=6(9): e22916 |rok=2011 |doi=10.1371/journal.pone.0022916 |pmid=21915256 |pmc=3168428 |język=en}}</ref>
+<ref name="Philovenator">{{Cytuj pismo |autor=Xing Xu, Qi Zhao, Corwin Sullivan, Qing-Wei Tan, Martin Sander i Qing-Yu Ma |tytuł=The taxonomy of the troodontid IVPP V 10597 reconsidered |czasopismo=Vertebrata PalAsiatica |wolumin=50 |wydanie=2 |strony=140–150 |rok=2012 |doi=10.19615/j.cnki.1000-3118.2012.02.004 |url=http://www.ivpp.cas.cn/cbw/gjzdwxb/xbwzxz/201204/t20120423_3561435.html |język=en}}</ref>
+<ref name="Velociraptor&Saurornithoides&Oviraptor">{{cytuj pismo|autor=Henry Fairfield Osborn|tytuł=Three New Theropoda, Protoceratops Zone, Central Mongolia|czasopismo=American Museum Novitates|wydawca=The Ammerican Museum  of Natural History|wolumin=144|język=en|data=1924-11-07|url=http://web.archive.org/web/20151002103714/http://home.comcast.net/~theropod-archives/pdf/Osborn_1924_AMN_144_1.pdf}}</ref>
+<ref name="Dashzeveg&05">{{Cytuj | autor = Dashzeveg, Demberelyin; Dingus, Lowell; Loope, David B.; Swisher, Carl C. III; Dulam, Togtokh; Sweeney, Mark R | tytuł = New stratigraphic subdivision, depositional environment, and age estimate for the Upper Cretaceous Djadokhta Formation, southern Ulan Nur Basin, Mongolia | url = https://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1210&context=geosciencefacpub | czasopismo =  American Museum Novitates | wolumin = 3498 | data = 2005 | s = 1-31 | język = en}}</ref>
 }}
 {{teropody}}

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja