Lemurowe: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m |wikisłownik= lemurowe
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 2: Linia 2:
|nazwa zwyczajowa = Lemurowe
|nazwa zwyczajowa = Lemurowe
|nazwa łacińska = Strepsirrhini
|nazwa łacińska = Strepsirrhini
|TSN = 943774
|TSN =
|zoolog = [[Étienne Geoffroy Saint-Hilaire|É. Geoffroy Saint-Hilaire]], 1812
|zoolog = [[Étienne Geoffroy Saint-Hilaire|É. Geoffroy Saint-Hilaire]], 1812<ref name="geo" />
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika = Katta.jpg
|grafika = Katta.jpg
Linia 13: Linia 13:
|rząd = [[naczelne]]
|rząd = [[naczelne]]
|podrząd = lemurowe
|podrząd = lemurowe
|synonimy =
|synonimy = * Prosimii {{small|[[Johann Karl Wilhelm Illiger|Illiger]], 1811}}<ref name="ill" />
* Heteronychae {{small|[[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1821}}<ref name="gray" />
* Strepsirhina {{small|[[Richard Owen|R. Owen]], 1858}}<ref name="owen" />
* Lemuroidea {{small|[[St. George Mivart|Mivart]], 1865}}<ref name="miv" />
* Brachytarsi {{small|[[Ernst Haeckel|Haeckel]], 1866}}<ref name="hae66" />
* Prosimiae {{small|[[Edward Drinker Cope|Cope]], 1883}}<ref name="cope" />
* Prosimia {{small|[[Florentino Ameghino|Ameghino]], 1889}}<ref name="ame" />
* Lemuroidei {{small|[[Herluf WInge|Winge]], 1895}}<ref name="win" />
* Prosimiae {{small|Haeckel, 1895}}<ref name="hae95" />
* Hemipitheci {{small|Haeckel, 1895}}<ref name="hae95" />
* Lemures {{small|[[William King Gregory|Gregory]], 1910}}<ref name="gre" />
* Strepsirhini {{small|[[Malcolm Carnegie McKenna|McKenna]], 1975}}<ref name="mck" />
* Djebelemuridae<ref group="uwaga">''[[Nomen nudum]]''.</ref> {{small|[[Marc Godinot|Godinot]], 2010}}<ref name="gad" />
|ranga podtaksonu = [[rząd (biologia)|Infrarzędy]]
|ranga podtaksonu = [[rząd (biologia)|Infrarzędy]]
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście''
|podtaksony = ''4 podrzędy (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście''
|wikispecies = Strepsirrhini
|wikispecies = Strepsirrhini
|commons = Category:Strepsirrhini
|commons = Category:Strepsirrhini
Linia 23: Linia 35:


== Systematyka ==
== Systematyka ==
=== Etymologia ===
⚫
Strepsirrhini tworzą [[takson monofiletyczny]]. Podrząd obejmuje [[małpiatki]] zgrupowane w trzech infrarzędach<ref name="Burgin&inni"/><ref name="Cichocki&inni"/>:
Strepsirrhini: {{gr.|στρεψις}} ''strepsis'' ‘obracanie się dookoła’, od στρεφω ''strephō'' ‘obrócić dookoła’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=290 250]}}; ῥις ''rhis'', ῥινος ''rhinos'' ‘nos, pysk’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=261 221]}}.

=== Podział systematyczny ===
⚫
Strepsirrhini tworzą [[takson monofiletyczny]]. Podrząd obejmuje [[małpiatki]] zgrupowane w trzech infrarzędach<ref name="mdd" /><ref name="amw" /><ref name="Burgin&inni" /><ref name="Cichocki&inni" />:
* Lemuriformes {{small|[[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1821}} – [[lemurokształtne]]
* Lemuriformes {{small|[[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1821}} – [[lemurokształtne]]
* Chiromyiformes {{small|Anthony & Coupin, 1931}} – [[palczakowate|palczakokształtne]]
* Chiromyiformes {{small|Anthony & Coupin, 1931}} – [[palczakowate|palczakokształtne]]
* Lorisiformes {{small|[[John Walter Gregory|Gregory]], 1915}} – [[lorisokształtne]]
* Lorisiformes {{small|[[John Walter Gregory|Gregory]], 1915}} – [[lorisokształtne]]


Opisano również infrarząd wymarły<ref name="zij"/>:
Opisano również infrarząd wymarły<ref name="zij" />:
* [[Adapiformes]] {{small|[[Robert Julien Hoffstetter|Hoffstetter]], 1997}}
* [[Adapiformes]] {{small|[[Robert Julien Hoffstetter|Hoffstetter]], 1997}}


oraz taksony wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie zgrupowane w żadnym z powyższych infrarzędów<ref name="zij"/>:
oraz taksony wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie zgrupowane w żadnym z powyższych infrarzędów<ref name="zij" />:
* Rodzina:
* Rodzina:
** [[Azibiidae]] {{small|Gingerich, 1976}}
** [[Azibiidae]] {{small|Gingerich, 1976}}
* Rodzaje:
* Rodzaje:
** ''[[Djebelemur]]'' {{small|[[Jean-Louis Hartenberger|Hartenberger]] & [[Bernard Marandat|Marandat]], 1992}}
** ''[[Djebelemur]]'' {{small|[[Jean-Louis Hartenberger|Hartenberger]] & [[Bernard Marandat|Marandat]], 1992}}<ref name="har&mar" /> – jedynym przedstawicielem był ''Djebelemur martinezi'' {{small|Hartenberger & Marandat, 1992}}
** ''[[Lushius]]'' {{small|Zhou, 1961}}
** ''[[Lushius]]'' {{small|[[Zhou Mingzhen]], 1961}}<ref name="zhou" /> – jedynym przedstawicielem był ''Lushius qinlinensis'' {{small|Zhou Mingzhen, 1961}}
** ''[[Omanodon]]'' {{small|[[Emmanuel Gheerbrant|Gheerbrant]], [[Herbert Thomas (paleontolog)|H. Thomas]], [[Jack Roger|Roger]], [[Şevket Şen|Şen]] & [[Zaher Al-Sulaimani|Al-Sulaimani]], 1993}}
** ''[[Omanodon]]'' {{small|[[Emmanuel Gheerbrant|Gheerbrant]], [[Herbert Thomas (paleontolog)|H. Thomas]], [[Jack Roger|Roger]], [[Şevket Şen|Şen]] & [[Zaher Al-Sulaimani|Al-Sulaimani]], 1993}}{{odn|Gheerbrant|Thomas|Roger|Şen|1993|s=145}} – jedynym przedstawicielem był ''Omanodon minor'' {{small|Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993}}
** ''[[Shizarodon]]'' {{small|Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993}}
** ''[[Shizarodon]]'' {{small|Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993}}{{odn|Gheerbrant|Thomas|Roger|Şen|1993|s=182}} – jedynym przedstawicielem był ''Shizarodon dhofarensis'' {{small|Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993}}
* Gatunek:
* Gatunek:
** ''[[Anchomomys milleri]]'' {{small|Simons, 1997}}
** ''„Anchomomys” milleri'' {{small|[[Elwyn LaVerne Simons|Simons]], 1997}}<ref name="sim" />

== Uwagi ==
{{Uwagi}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references>
<references>
<ref name="geo">{{cytuj pismo |autor = É. Geoffroy Saint-Hilaire |tytuł = Suite au tableau des quadrumanes |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/3499354 |czasopismo = Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle |wolumin = 19 |miejsce = Paris |strony = 156|rok = 1812 |język = fr}}</ref>
<ref name="ill">{{cytuj książkę| autor = J.K.W. Illiger| tytuł = Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/48453777|rok = 1811|wydawca = Sumptibus C. Salfeld|miejsce = Berolini|strony = 72|język = la}}</ref>
<ref name="gray">{{cytuj pismo |autor = J.E. Gray|tytuł = On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals|url = {{Google Books|igICAAAAYAAJ|strony=298|link=tak}}|czasopismo = The London Medical Repository| wolumin = 15|strony = 298|rok = 1821|język = en}}</ref>
<ref name="owen">{{cytuj pismo |autor = R. Owen|tytuł = On the characters, principles of division, and primary groups of the class Mammalia|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/8580080|czasopismo = Journal of the Proceedings of the Linnean Society of Zoology| wolumin = 2| strony = 37|rok = 1858| język = en}}</ref>
<ref name="miv">{{cytuj pismo |autor = St.G.J. Mivart|tytuł = Notes on the crania and dentition of the Lemuridae|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/28500980|czasopismo = [[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]| wolumin = 1864| strony = 637|rok = 1864| język = en}}</ref>
<ref name="hae66">{{cytuj książkę| imię = E. | nazwisko = Haeckel| tytuł = Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/15099156|rok = 1866|wydawca = G. Reimer|miejsce = Berlin|część = 2 |strony = clix|język = de}}</ref>
<ref name="cope">{{cytuj pismo |autor = E.D. Cope|tytuł = On the mutual relations of the bunotherian Mammalia|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/6387088|czasopismo = Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia| wolumin = 35 |strony = 79|rok = 1883| język = en}}</ref>
<ref name="ame">{{cytuj pismo |imię = F. | nazwisko = Ameghino|tytuł = Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/51769621|czasopismo = Acta de la Academia Nacional de Ciencias Exactas| wolumin = 6| strony = 102|rok = 1889| język = es}}</ref>
<ref name="win">{{cytuj książkę| autor = H. Winge| tytuł = Jordfundne og nulevende aber (Primates) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over pungdyrenes slægtskab |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/14834512|rok = 1895|wydawca = Kjøbenhavn|miejsce = F. Dreyer|seria = E. Museo Lundii| strony = 20|język = da}}</ref>
<ref name="hae95">{{cytuj książkę| autor = E. Haeckel| tytuł = Systematische phylogenie|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/3166558| rok = 1895|wydawca = Georg Reimer|miejsce = Berlin|tom = 3| strony = [https://www.biodiversitylibrary.org/page/3166841 600], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/3167088 602]|język = de}}</ref>
<ref name="gre">{{cytuj pismo |autor = W.K. Gregory|tytuł = The orders of mammals|url = https://digitallibrary.amnh.org/items/6cfa6fc3-4c1e-464e-8073-bfdce1b15cea|czasopismo = Bulletin of the American Museum of Natural History| wolumin = 27|strony = 465|data = 1910|język = en}}</ref>
<ref name="mck">{{cytuj książkę| autor = W.P. Luckett & F.S. Szalay (redaktorzy)| tytuł = Phylogeny of the Primates. A Multidisciplinary Approach|url = |autor r = M.C. McKenna| rozdział = Toward a phylogenetic classification of the Mammalia| adres rozdziału = |rok = 1975|wydawca = Plenum Press|miejsce = New York|wydanie = |isbn = 978-1-4684-2166-8|strony = 41|język = en}}</ref>
<ref name="gad">{{cytuj książkę| autor = L. Werdelin & W.J. Sanders (redaktorzy)| tytuł = Cenozoic Mammals of Africa|url = |autor r = M. Godinot| rozdział = Paleogene prosimians| adres rozdziału = |rok = 2010|wydawca = University of California Press|miejsce = Berkeley| isbn = 0-520-25721-9|strony = 324|język = en}}</ref>
<ref name="Cichocki&inni">Nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 28–54| język = pl en}}</ref>
<ref name="Cichocki&inni">Nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 28–54| język = pl en}}</ref>
<ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product-category/by-categories/encyclopedias/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world-2/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 26|język = en}}</ref>
<ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product-category/by-categories/encyclopedias/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world-2/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 26|język = en}}</ref>
<ref name="zij">{{cytuj stronę | url = http://hesperomys.com/t/26787 | tytuł = Strepsirrhini| opublikowany = Hesperomys project| data dostępu = 2022-11-16| autor = J.S. Zijlstra | język = en}}</ref>
<ref name="mdd">{{cytuj stronę | url = https://www.mammaldiversity.org/tree.html| tytuł = Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy| praca = ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11)|opublikowany = American Society of Mammalogists| data dostępu = 2023-09-01| autor = N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby| język = en}}</ref>
<ref name="amw">{{cytuj książkę| autor = Lynx Nature Books| tytuł = All the Mammals of the World|url = | autor r = C.J. Burgin| rozdział = Introduction|rok = 2023|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|isbn = 978-84-16728-66-4|strony = 22|język = en}}</ref>
<ref name="zij">{{cytuj | url = http://hesperomys.com/t/26787| tytuł = Strepsirrhini Geoffroy Saint-Hilaire, 1812| opublikowany = Hesperomys project (Version 23.8.1)| data dostępu = 2023-09-01| autor = J.S. Zijlstra | doi = 10.5281/zenodo.7654755|język = en}}</ref>
<ref name="har&mar">{{cytuj pismo |autor = J.-L. Hartenberger & B. Marandat|tytuł = A new genus and species of an early Eocene Primate from North Africa|url = |czasopismo = Human Evolution| wolumin = 7 |strony = 9|data = 1992|doi = |język = en}}</ref>
<ref name="zhou">{{cytuj pismo |autor = 周明镇 / M. Zhou |tytuł = 河南卢氏始新世灵长类一新属 / A New Tarsioid Primate from the Lushi Eocene, Honan|url = http://www.ivpp.cas.cn/cbw/gjzdwxb/xbwzxz/201004/P020100415365662083307.pdf|czasopismo = 古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica| wolumin = 5|numer = 1|strony = 1|data = 1961| język = zh en}}</ref>
<ref name="sim">{{cytuj pismo |autor = E.L. Simons|tytuł = Discovery of the smallest Fayum Egyptian primates (Anchomomyini, Adapidae)|url = |czasopismo = Proceedings of the National Academy of Sciences| wolumin = 94|numer = 1|strony = 182|data = |doi = 10.1073/pnas.94.1.180|język = en}}</ref>
</references>
</references>


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę| imię = E.C.| nazwisko = Jaeger| tytuł = Source-book of biological names and terms|url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=7|rok = 1959|wydawca = Charles C. Thomas|miejsce = Springfield|wydanie = 3 (Revised second printing)| strony = 1-316|odn = tak | język = en}}
* {{cytuj książkę | tytuł= Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana | data=2005 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-14344-4 | strony=100}}
* {{cytuj książkę | tytuł= Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana | data=2005 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-14344-4 | strony=100}}
* {{MSW3|id=12100002|nazwa=Strepsirrhini|data=9 maja 2008}}
* {{MSW3|id=12100002|nazwa=Strepsirrhini|data=9 maja 2008}}
* {{cytuj pismo | autor = E. Gheerbrant, H. Thomas, J. Roger, Ş. Şen & Z. Al-Sulaimani|tytuł = Deux nouveaux primates dans l’Oligocène inférieur de Taqah (Sultanat d’Oman): premiers adapiformes (?Anchomomyini) de la péninsule Arabique?|url = https://palaeovertebrata.com/Articles/view/152|czasopismo = Palaeovertebrata | wolumin = 22|numer = 4|strony = 141–196|data = 1993|doi = | odn = {{odn/id|Gheerbrant|Thomas|Roger|Şen|1993}}| język = fr}}


{{Primates}}
{{Primates}}

Wersja z 17:57, 1 wrz 2023

Lemurowe
Strepsirrhini
É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812[1]
Ilustracja
Przedstawiciel podrzędu – lemur katta (Lemur catta)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

lemurowe

Infrarzędy

4 podrzędy (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Lemurowe[14] (Strepsirrhini) – podrząd ssaków z rzędu naczelnych (Primates) obejmujący gatunki o cechach najbardziej prymitywnych wśród naczelnych, w języku polskim określanych jako niższe naczelne. Wspólną cechą wyróżniającą tę grupę zwierząt jest spiczasty pysk zakończony wilgotnym nosem połączonym z górną wargą. Poza palczakami wszystkie małpiatki zaliczane do Strepsirrhini mają zęby ułożone w grzebień zębowy złożony z dolnych siekaczy i kłów oraz – wykorzystywany do czyszczenia sierści – długi pazur na drugim palcu stopy. W oku większości gatunków występuje błona odblaskowa (tapetum lucidum), nie występuje natomiast charakterystyczny dla wyższych naczelnych (Haplorrhini) dołek środkowy siatkówki oka (fovea centralis).

Systematyka

Etymologia

Strepsirrhini: gr. στρεψις strepsis ‘obracanie się dookoła’, od στρεφω strephō ‘obrócić dookoła’[15]; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’[16].

Podział systematyczny

Strepsirrhini tworzą takson monofiletyczny. Podrząd obejmuje małpiatki zgrupowane w trzech infrarzędach[17][18][19][14]:

Opisano również infrarząd wymarły[20]:

oraz taksony wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie zgrupowane w żadnym z powyższych infrarzędów[20]:

Uwagi

  1. ↑ Nomen nudum.

Przypisy

  1. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Suite au tableau des quadrumanes. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 19, s. 156, 1812. Paris. (fr.). 
  2. ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 72. (łac.).
  3. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 298, 1821. (ang.). 
  4. ↑ R. Owen. On the characters, principles of division, and primary groups of the class Mammalia. „Journal of the Proceedings of the Linnean Society of Zoology”. 2, s. 37, 1858. (ang.). 
  5. ↑ St.G.J. Mivart. Notes on the crania and dentition of the Lemuridae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 637, 1864. (ang.). 
  6. ↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clix. (niem.).
  7. ↑ E.D. Cope. On the mutual relations of the bunotherian Mammalia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 35, s. 79, 1883. (ang.). 
  8. ↑ F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Acta de la Academia Nacional de Ciencias Exactas”. 6, s. 102, 1889. (hiszp.). 
  9. ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende aber (Primates) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over pungdyrenes slægtskab. F. Dreyer: Kjøbenhavn, 1895, s. 20, seria: E. Museo Lundii. (duń.).
  10. ↑ a b E. Haeckel: Systematische phylogenie. T. 3. Berlin: Georg Reimer, 1895, s. 600, 602. (niem.).
  11. ↑ W.K. Gregory. The orders of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 27, s. 465, 1910. (ang.). 
  12. ↑ M.C. McKenna: Toward a phylogenetic classification of the Mammalia. W: W.P. Luckett & F.S. Szalay (redaktorzy): Phylogeny of the Primates. A Multidisciplinary Approach. New York: Plenum Press, 1975, s. 41. ISBN 978-1-4684-2166-8. (ang.).
  13. ↑ M. Godinot: Paleogene prosimians. W: L. Werdelin & W.J. Sanders (redaktorzy): Cenozoic Mammals of Africa. Berkeley: University of California Press, 2010, s. 324. ISBN 0-520-25721-9. (ang.).
  14. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28–54. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  15. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 250.
  16. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 221.
  17. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-01]. (ang.).
  18. ↑ C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 22. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  19. ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 26. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  20. ↑ a b J.S. Zijlstra, Strepsirrhini Geoffroy Saint-Hilaire, 1812, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-09-01] (ang.).
  21. ↑ J.-L. Hartenberger & B. Marandat. A new genus and species of an early Eocene Primate from North Africa. „Human Evolution”. 7, s. 9, 1992. (ang.). 
  22. ↑ 周明镇 / M. Zhou. 河南卢氏始新世灵长类一新属 / A New Tarsioid Primate from the Lushi Eocene, Honan. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 5 (1), s. 1, 1961. (chiń. • ang.). 
  23. ↑ Gheerbrant i in. 1993 ↓, s. 145.
  24. ↑ Gheerbrant i in. 1993 ↓, s. 182.
  25. ↑ E.L. Simons. Discovery of the smallest Fayum Egyptian primates (Anchomomyini, Adapidae). „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 94 (1). s. 182. DOI: 10.1073/pnas.94.1.180. (ang.). 

Bibliografia

Systematyka naczelnych (Primates)
lemurowe
palczakokształtne (Chiromyiformes)
lemurokształtne (Lemuriformes)
lorisokształtne (Lorisoformes)
wyższe naczelne
wyrakokształtne (Tarsiiformes)
małpy szerokonose (Platyrrhini)
małpy wąskonose (Catarrhini)
koczkodanowce (Cercopithecoidea)
człekokształtne (Hominoidea)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lemurowe&oldid=71172737”