Anna Lutosławska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anna Lutosławska
Ilustracja
Anna Lutosławska (Kraków, 2013)
Imię i nazwisko

Anna Lutosławska-Jaworska

Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1928
Kraków

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 2022
Kraków

Zawód

aktorka, reżyserka, pedagog

Lata aktywności

1945–2022

Zespół artystyczny
Stary Teatr w Krakowie
(1945-1946)
Teatr Kameralny TUR w Krakowie (1946-1947)
Teatry Dramatyczne we Wrocławiu
(1947-1951; 1965-1969)
Teatry Dramatyczne w Krakowie
(1951-1954)
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
(1954-1957; 1972-1981)
Teatr Ludowy w Krakowie
(1957-1965)
Teatr Polski we Wrocławiu
(1969-1972)
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons

Anna Lutosławska-Jaworska (ur. 16 lipca 1928 w Krakowie, zm. 19 grudnia 2022 tamże[1]) – polska aktorka i reżyser teatralna, pedagog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Była aktorką „Wesołej Gromadki” przy Studiu Starego Teatru w Krakowie (1945-1946), Teatru Kameralnego TUR w Krakowie (1946-1947), Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu (1947-1951; 1965-1969), Teatrów Dramatycznych w Krakowie (1951-1954), Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1954-1957; 1972-1981), Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1957-1965), Teatru Polskiego we Wrocławiu (1969-1972). W latach 1972–1982 była pedagogiem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, gdzie pracowała na stanowisku docenta, wykładała również na Uniwersytecie Jagiellońskim[2][3].

Zadebiutowała 1 maja 1945 w przedstawieniu Beksa w reżyserii autorki dramatu, Marii Biliżanki. W swojej karierze teatralnej wystąpiła w ponad stu rolach, w spektaklach takich reżyserów jak Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski, Halina Gallowa, Irena Babel, Lidia Zamkow, Józef Szajna, Henryk Tomaszewski i Kazimierz Dejmek. Ponadto wystąpiła w kilkudziesięciu spektaklach Teatru Telewizji i Teatru Polskiego Radia, gdzie udzielała głosu w spektaklach m.in. Wilama Horzycy i Jerzego Grotowskiego[4].

Otrzymała Nagrodę Państwową (wyróżnienie zespołowe) w sekcji teatru za rolę Griszy w przedstawieniu Kaukaskie kredowe koło Bertolta Brechta w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1955), Nagrodę Artystyczna Nowej Huty (1962). W 1970 otrzymała nagrodę za monodram Zamienione głowy według Tomasza Manna na V Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu. W 1971 roku otrzymała „Brązową Iglicę”. Laureatka Wielkiej Nagrody Publiczności, Nagroda ministra Kultury i Sztuki podczas XIII Festiwalu Teatralnego Kontrapunkt za rolę Róży Żabczyńskiej w przedstawieniu Cudzoziemka według Marii Kuncewiczowej w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1978). W 1980 otrzymała nagrodę za rolę Idalii w Fantazym Juliusza Słowackiego na VI Opolskich Konfrontacjach Teatralnych[4].

Została też odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1972), Złotą Odznaką za zasługi dla Miasta Krakowa oraz Odznaką Budowniczego Nowej Huty[4]. W roku 2011 prezydent Bronisław Komorowski nadał Annie Lutosławskiej-Jaworskiej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla przemian demokratycznych i transformacji ustrojowej w Polsce, za propagowanie idei państwa obywatelskiego oraz osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej[5].

Laureatka Nagrody im. Ireny Solskiej (2014) za twórczość wywierającą znaczący wpływ na rozkwit sztuki aktorskiej[6]. W uzasadnieniu, Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych podkreśliła, iż „dorobek artystyczny, pedagogiczny i literacki Anny Lutosławskiej stawia ją w rzędzie najwybitniejszych artystek teatru, które łączyły aktywną obecność na scenie z pasjami pedagogicznymi, misją społeczną i darem utrwalania swoich obserwacji słowem”[7].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się jako Maria Anna Redlichówna. Jej rodzicami byli: Sława z domu Płachcińska, malarka oraz Zygmunt Redlich, urzędnik w Dyrekcji Okręgowej PKP, aktor w teatrach amatorskich Związku Zawodowego Kolejarzy[8][9].

Pierwszy mąż – Roman Lutosławski, prawnuk Franciszka Dionizego, wnuk Jana. Z tego związku pochodzi jedyny syn Anny Lutosławskiej – Bolesław Lutosławski, artysta fotografik[9], zamieszkały w Cambridge[10]. Żoną Bolesława, a synową Anny była Grażyna Lutosławska z domu Ruszewska, dziennikarka Radia Lublin.

Drugim mężem był inżynier Michał Jaworski, z którym w 1981 wyjechała do Algierii przerywając na kilka lat karierę aktorską[9][11].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne kinowe i telewizyjne
Seriale telewizyjne

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zmarła Anna Lutosławska-Jaworska. Znana aktorka miała 94 lata [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2022-12-20] (pol.).
  2. ↑ Anna Lutosławska-Jaworska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2017-03-09].
  3. ↑ Katarzyna Jóźwiakowska, Nie tylko aktorka – „Czterej pancerni i pies”: Anna Lutosławska znów na ekranie!, „teleshow.wp.pl”, 5 maja 2014 [dostęp 2018-02-12] (pol.).
  4. ↑ a b c Anna Lutosławska-Jaworska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2017-03-09].
  5. ↑ Monitor Polski nr 77 / 2011, poz. 753
  6. ↑ ANNA LUTOSŁAWSKA LAUREATKĄ NAGRODY IM. IRENY SOLSKIEJ | Soroptimistki Kraków [online], www.soroptimist.krakow.pl [dostęp 2017-03-09] (pol.).
  7. ↑ Katarzyna Jóźwiakowska, Doceniona za życia – „Czterej pancerni i pies”: Anna Lutosławska znów na ekranie!, „teleshow.wp.pl”, 5 maja 2014 [dostęp 2018-02-12] (pol.).
  8. ↑ FilmPolski.pl, „FilmPolski” [dostęp 2018-02-12] (pol.).
  9. ↑ a b c Laudacja – dla Anny Lutosławskiej, aktorki, reżyserki, malarki, autorki [online], 19 września 2014 [dostęp 2020-02-27] (pol.).
  10. ↑ Kroniki Lutosławskiego [online], Kazimierzdolny.pl [dostęp 2020-02-27] (pol.).
  11. ↑ Ostrowiec Świętokrzyski: czwartek z Anną Lutosławską-Jaworską [online], Nasze Miasto, 11 lutego 2011 [dostęp 2020-02-27] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Laureatki Nagrody im. Ireny Solskiej
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Lutosławska&oldid=69150350”