Bilbao

Bilbao
Bilbo
Herb	Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Kraj Basków
Prowincja	Vizcaya
Burmistrz	Juan María Aburto Rike
Powierzchnia	41,5 km²
Wysokość	90 m n.p.m.
Populacja (2016); • liczba ludności; • gęstość	; 345 122; 8316 os./km²
Nr kierunkowy	34 94
Kod pocztowy	480xx
Tablice rejestracyjne	BI
	Położenie na mapie Kraju Basków Bilbao
	Położenie na mapie Hiszpanii Bilbao
	43°16′N 2°56′W/43,266667 -2,933333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 2 mar 2018, była oparta na tej wersji.

Bilbao (bask. Bilbo, kast. Bilbao) – stolica prowincji Bizkaia (kast. Vizcaya), największe miasto Kraju Basków w północnej Hiszpanii, liczące 345 tysięcy mieszkańców, wraz z przyległymi miejscowościami tworzące metropolię Gran Bilbao.

Demografia

Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Bilbao (hiszp. Grande Área Urbana) ma 910 578 mieszkańców na powierzchni 504 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 14 809 osób, co stanowi wzrost o 1.65%^[2].

Rozwój demograficzny centrum administracyjnego Bilbao (1920–2010)

Historia

Bilbao prawa miejskie nadane zostały w 1300 roku. Przez wieki był to port eksportujący żelazo i wełnę.

Od XIX wieku miasto stało się jednym z głównych ośrodków przemysłowych Hiszpanii oraz centrum baskijskiego ruchu narodowego. W latach 1936–1937 stolica autonomicznej Republiki Baskijskiej, krwawo spacyfikowanej przez wojska gen. Francisco Franco.

Obecnie główny ośrodek gospodarczy i najważniejsze miasto regionu. Różnorodny przemysł; wydobycie i przetwórstwo rud żelaza i metali nieżelaznych, zakłady przemysłu maszynowego, chemicznego, przetwórstwa spożywczego, stocznia.

Ośrodek kulturalny Kraju Basków (2 uniwersytety). Bilbao stara się przyciągnąć turystów, budując muzea (słynne Muzeum Guggenheima), sale wystawowe i koncertowe (Palacio Euskalduna), zagospodarowując dawne tereny przemysłowe i ściągając sławnych architektów (Frank Gehry, Norman Foster, Santiago Calatrava). Największym wieżowcem jest Torre Iberdrola.

Klimat

Bilbao znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[3] typu oceanicznego^[4], z łagodnymi zimami i umiarkowanie ciepłymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 19 °C w dzień i 10 °C w nocy^[5]^[6]. Według Europejskiej Agencji Środowiska, Bilbao leży w obrębie Atlantyckiego regionu biogeograficznego^[7].

Średnia temperatura miesięcy zimowych – grudnia, stycznia i lutego wynosi około 13,5 °C w dzień i 5,5 °C w nocy, zima pod względem temperatury przypomina kwiecień i październik w Polsce, jednakże ma mniejszą ilość słońca niż w tych dwóch miesiącach. Średnia temperatura morza w zimie wynosi 12–13 °C^[8]. Opady śniegu są rzadkie. Średnia temperatura sześciu miesięcy letnich, od maja do października wynosi 23,2 °C w dzień i 14 °C w nocy^[5]^[6]. W najcieplejszym miesiącu roku – lipcu, średnia temperatura wynosi wokół 25 °C w ciągu dnia, 15 °C w nocy, a średnia temperatura morza wynosi 20–21 °C^[8]. Generalnie, zimy w Bilbao, jak i w pozostałej części Costa Verde pod względem temperatur przypominają zimy z basenu morza Śródziemnego np. z Monako, natomiast lato jest umiarkowanie ciepłe i przypomina lato z północnej połowy Europy np. Paryża.

Bilbao ma aż 1100–1200 mm deszczu rocznie oraz ponad 120 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥1mm, 170 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥0.1mm. Opady wahają się średnio od 7–11 dni w lipcu do 13–16 dni deszczowych w styczniu. Klimat Bilbao charakteryzuje się dużą ilością deszczu, jak i dni deszczowych w skali europejskiej. Średnia roczna wilgotność wynosi 72%, od 70% w lutym i marcu do 74% w sierpniu i listopadzie. Miasto ma około 1600 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 72–78 h (około 2.5 godziny dziennie, około 150% więcej niż w Polsce) w grudniu do 188 h (średnio 6 godzin czystego słońca na dobę, około 25% mniej niż w Polsce) w lipcu^[5]^[6]. Jest to jedno z najniższych wartości słonecznych w Europie Południowej.

Średnia temperatura i opady dla Bilbao (2001–2010)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	13.3	13.8	16.8	17.9	20.7	23.9	25.2	24.0	24.0	21.8	16.0	13.2	19,2
Średnie dobowe temperatury [°C]	9.5	9.7	12.0	13.1	15.8	19.2	20.6	20.1	19.0	17.0	12.1	9.4	14,8
Średnie temperatury w nocy [°C]	5.7	5.6	7.2	8.4	11.0	14.5	15.9	16.2	14.0	12.3	8.2	5.5	10,4
Opady [mm]	117	74.6	101	84.6	85.6	61.6	38.5	55.0	72.1	105	174	137	1107
Średnia liczba dni z opadami	14.0	10.2	11.0	12.6	10.2	6.4	6.9	8.1	7.8	10.4	14.4	13.3	125
Średnie usłonecznienie [h]	71	92	126	137	163	179	184	176	155	124	81	72	1560
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología^[6]

Średnia temperatura i opady dla Bilbao (1971–2000)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	13.2	14.5	15.9	16.8	20.1	22.6	25.2	25.5	24.4	20.6	16.4	14.0	19,1
Średnie dobowe temperatury [°C]	9.0	9.8	10.8	11.9	15.1	17.6	20.0	20.3	18.8	15.8	12.0	10.0	14,3
Średnie temperatury w nocy [°C]	4.7	5.1	5.7	7.1	10.1	12.6	14.8	15.2	13.2	10.8	7.6	6.0	9,4
Opady [mm]	126	97	94	124	90	64	62	80	74	121	141	116	1195
Średnia liczba dni z opadami	13	11	11	13	12	8	7	8	9	11	12	12	128
Średnie usłonecznienie [h]	86	97	128	128	160	173	188	179	157	123	93	78	1584
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología^[5]

Zabytki

układ urbanistyczny z XIV wieku
katedra
kościół San Antón
bazylika Begoña
Most Biskajski – most gondolowy z XIX wieku

Transport

W mieście sprawną komunikację zapewnia szybki tramwaj EuskoTran oraz nowoczesne metro. Bilbao jest ważnym węzłem komunikacyjnym w północnej Hiszpanii, główną stacją kolejową jest Bilbao Abando, inne to Bilbao-Atxuri. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Bilbao i międzynarodowy port morski.

Kultura

Bilbao jest tematem piosenki Bilbao song pochodzącej z musicalu autorsko-kompozytorskiego trio Hauptmann – Brecht – Weil zatytułowanego Happy End.

Song for Bilbao - utwór amerykańskiej grupy muzycznej Pat Metheny Group jako hołd dla miejscowej publiczności.

Miasto pojawia się też na początku filmu z Jamesem Bondem z 1999 roku Świat to za mało.

W tym mieście znajduje się też teatr operowy, wystawiający opery światowego repertuaru – Teatro Arriaga. Z tą instytucją współpracują artyści światowej klasy, jak np. Ildebrando D’Arcangelo.

W Bilbao odbywa się coroczny festiwal górski.

Sport

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Podobnie, jak w innych miastach o tej wielkości i znaczeniu, ważną pozycję w życiu miasta zajmuje sport. Najbardziej znaną drużyną jest klub piłkarski Athletic Bilbao.