Bolesław Krzysztof Biega

Bolesław Biega

Bill Christopher Biega

Pałąk

Ślub Alicji Treutler i Bolesława Biegi, 13 sierpnia 1944, fot. Eugeniusz Lokajski.
podporucznik
Data i miejsce urodzenia	21 lipca 1922 Warszawa
Data i miejsce śmierci	18 maja 2023 Freehold Township, New Jersey
Przebieg służby
Lata służby	1940–1946
Siły zbrojne	Armia Krajowa Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Szare Szeregi
Jednostki	Batalion „Kiliński”
Stanowiska	dowódca plutonu, dowódca kompanii, oficer łącznikowy
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa powstanie warszawskie
Późniejsza praca	inżynier, handlowiec
Odznaczenia

Bolesław Krzysztof Biega, także Bill Biega, ps. „Pałąk” (ur. 21 lipca 1922 w Warszawie, zm. 18 maja 2023 w Freehold Township, New Jersey) – polski inżynier, oficer Armii Krajowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, dowódca 2. kompanii „Szare Szeregi” batalionu „Kiliński” w powstaniu warszawskim.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Dzieciństwo spędził w Anglii. Był synem dyplomaty Bolesława Józefa Biegi, który w latach 1923–1928 był II sekretarzem ambasady polskiej w Londynie, a następnie szefem sekcji anglo-amerykańskiej MSZ oraz Angielki Marjorie Thomas, która była tłumaczką w składzie delegacji na traktat wersalski. Zmarła nagle latem 1924. Bolesław Biega Senior usunięty ze stanowiska z powodów politycznych w 1933 roku, w 1937 roku objął kierownictwo w gazecie "Wieczór Warszawski". Jego dziadek Stanisław Jan Antoni Biega był działaczem narodowym i organizatorem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a stryj Stanisław Biega, majorem dyplomowanym saperów Wojska Polskiego i uczestnikiem obu wojen światowych odznaczonym Orderem Virtuti Militari.

W latach 1935–1939 był uczniem klas II-IV Gimnazjum im. Sułkowskich w Rydzynie, a następnie I klasy licealnej szkoły o profilu matematyczno-przyrodniczym. Do szkoły przebył praktycznie nie znając języka polskiego, który jednak szybko opanował. Świadectwo dojrzałości otrzymał w Warszawie w 1940 roku, następnie studiował na Wydziale Elektrycznym Szkoły Inżynierskiej im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda. Dyplom uzyskał w 1944 r.

II wojna światowa

Był członkiem Szarych Szeregów. W 1939 będąc członkiem Przysposobienia Wojskowego pełnił funkcję telefonisty podczas obrony Warszawy. Od 1940 był żołnierzem warszawskiego okręgu Związku Walki Zbrojnej, od 1942 Armii Krajowej. W czasie okupacji ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty Agricola i uzyskał stopień plutonowego podchorążego.

Powstanie warszawskie

W powstaniu warszawskim walczył w szeregach batalionu "Kiliński", początkowo jako dowódca plutonu, a od 10 września dowódca 2. kompanii "Szare Szeregi". 1 sierpnia został ranny w natarciu na Pocztę Główną (rana postrzałowa lewego nadgarstka z uszkodzeniem kości) i przebywał w szpitalu polowym przy ul. Moniuszki 11.

Ślub

13 sierpnia w warunkach powstańczych wziął ślub z poznaną w 1939 roku i również walczącą w powstaniu, sanitariuszką Alicją Treutler, ps. „Jarmuż”, a wydarzenie uwiecznił Zespół Kroniki Powstania Warszawskiego oraz fotograf Eugeniusz Lokajski. Ślubu udzielił kapelan 4 Rejonu, ks. Wiktor Potrzebski „Corda”. W improwizowanej ceremonii wzięło udział kilkadziesiąt osób. Wydarzenie, jak stwierdził dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego, uczyniło z pary młodej jednych z najbardziej ikonicznych powstańców warszawskich.

Powstanie warszawskie: Ślub sanitariuszki Alicji Treutler "Jarmuż" i podchorążego Bolesława Biegi "Pałąka", z batalionu "Kiliński", udzielony przez ks. Wiktora Potrzebskiego "Corda" dnia 13 sierpnia 1944 roku w kaplicy przy ulicy Moniuszki 11, fot. Eugeniusz Lokajski

W ostatnich dniach powstania awansowany na stopień podporucznika.

Po zakończeniu walk trafił do Stalagu IV B / H Zeithain (obóz szpitalny - oddział Stalagu IV-B Mühlberg). Po wyzwoleniu wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Był oficerem łącznikowym przy armii amerykańskiej, zajmował się sprawami polskich uchodźców w północnej Wirtembergii. Następnie wraz z PSZ wyjechał do Anglii, gdzie w 1946 roku został zdemobilizowany.

Emigracja

W latach 1946–1950 pracował jako inżynier w Equipment & Engineering Co. Ltd w Londynie. W 1951 wraz żoną wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Pracował w General Electric w Fort Wayne jako szef sekcji (1951–1959), a następnie w handlu zagranicznym jako szef sprzedaży produktów przemysłowych w firmie w Chicago (1959–1964) i w Sola Basic na stanowisku dyrektora technicznego. W latach 1968–1974 był szefem jednej z amerykańskich komisji w Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej. Był członkiem rady organizacji dobroczynnej "Bratnia Pomoc" (Polish Assistance Association) w Nowym Jorku. W 1988 przeszedł na emeryturę.

Życie prywatne

Alicja Treutler-Biega, żona Bolesława Biegi była siostrzenicą jego macochy Hanny Treutler (1902–1980), którą jego ojciec, Bolesław Biega Senior poślubił podczas II wojny światowej. Małżeństwo Bolesława i Alicji Biegów trwało 75 lat. Para doczekała się pięciorga dzieci: trzech synów i dwóch córek, oraz dwanaściorga wnuków i pięciorga prawnuków. Alicja „Lilly” Treutler-Biega, ps. „Jarmuż” zmarła we wrześniu 2019 roku.

Bolesław Biega zmarł w swoim mieszkaniu w Freehold Township w New Jersey 18 maja 2023 w wieku 100 lat.

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2021, „za wybitne zasługi w działalności na rzecz środowisk polonijnych w Stanach Zjednoczonych Ameryki, za promowanie polskiej kultury i tradycji narodowych”).
• Złoty Medal Wojska Polskiego.

Awanse

• podporucznik: 1944

Publikacje

Był autorem wspomnień "Thirteen is my lucky number. The Dramatic True Story of a Polish Resistance Fighter".

W kulturze

Powstańcza kronika filmowa zarejestrowała ślub Bolesława i Alicji z 13 sierpnia 1944, na którym był obecny także Bolesław Biega ojciec (fragmenty zostały wykorzystane w filmie pt. Powstanie Warszawskie z 2014). Pseudonim Biegi podawany w dokumentach AK z 1944 roku, "Pałąk", w niektórych opracowaniach figuruje także jako „Pająk”.