Bolmin (województwo świętokrzyskie)
50°48′32″N 20°21′04″E/50,808889 20,351111
| wieś | |
 Ruiny renesansowego dworu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
900[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-060[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0234086[4] |
Położenie na mapie gminy Chęciny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
| 50°48′32″N 20°21′04″E/50,808889 20,351111[1]
| |
Bolmin – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Chęciny[5][4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Bolmin, dawniej także Bolemin – wieś szlachecka z XIV w. (nazwa jej pochodzi od staropolskiego imienia Bolemir lub Bolemysł), należąca od XVI w. do Brzeskich. Ośrodek działalności arian.
W roku 1384 właścicielem Bolmina był Mikołaj syn Andrzeja, a w 1423 władali nim Adam i Jan Mokrscy herbu Jelita. W roku 1440 kronikarz Jan Długosz wymienił Lubomira de Bolmin. Na początku XVI stulecia, w roku 1508 wieś miała trzech dziedziców: jedna połówką trzymali Mikołaj i Krzesław z Chotowa, drugą Piotr Bolmiński.
W wieku XVI istniała w Bolimowie huta ołowiu. Do XIX wieku przechowały się szczątki dawnych budowli. Dwór widziany w XIX wieku stanowił szczupłą resztkę dawniejszego obronnego zamku z XV wieku, który prawdopodobnie już w XVI stuleciu uległ przebudowie, a później niszczał stopniowo. Rozległe sklepione piwnice świadczyły o jego pierwotnych rozmiarach. Kościół tutejszy wystawił z kamienia Jan Brzeski w 1602 r.
W wieku XIX Bolmin stanowił wieś w ówczesnym powiecie kieleckim, gminie Zajączkowska, parafii Bolmin. Posiadał wówczas kościół parafialny, szkołę gminną, kamieniołomy w tym kamienia litograficznego[7].
29 lipca 1943 do wsi przyjechała żandarmeria niemiecka pod dowództwem Gerulfa Meyera w poszukiwaniu mieszkańca wsi Loparta. Zamordowali jego matkę Katarzynę, zabudowania spalili. Aresztowali 11 osób, które wysłano do obozu w Auschwitz[8].
W 1996 we wsi została wybudowana szkoła podstawowa. Od 2018 roku nosi imię św. Jana Pawła II. [9]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół pw. Narodzenia NMP wybudowany w latach 1602–1617, późny renesans, przebudowany w XX w.; wewnątrz cenne wyposażenie[10].
- Wpisany wraz z drewnianą dzwonnicą z XVIII w. do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.226/1-3 z 3.11.1947 i z 15.02.1967)[11]
- Ruiny renesansowego dworu wzniesionego w 2 połowie XVI wieku, rozbudowanego od północy w 1 połowie XVII wieku, w 1 połowie XVIII w. dobudowano zaokrąglony ryzalit[10][12]. Dwór został spalony w czasie I wojny światowej. Po 1945 roku przygotowano projekt odbudowy na potrzeby szkoły, którego nie zrealizowano (nr rej.: A.227 z 2.10.1956 i z 290 z 8.05.1971)[11].
Sport[edytuj | edytuj kod]
W Bolminie od sezonu 2006/2007 na nowym obiekcie sportowym w pobliżu szkoły podstawowej swoje mecze rozgrywa piłkarska drużyna LKS-u Bolmin (dawniej „Ułan”), która obecnie występuje w II grupie świętokrzyskiej klasy A.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przechodzi 
niebieski szlak turystyczny z Jedlnicy do Żarczyc.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0234100 | Gajówka | przysiółek wsi |
| 0234117 | Jedlnica | część wsi (przed 2023 r.[13]) |
| 0234123 | Kresy | przysiółek wsi |
| 0234130 | Milechowy | przysiółek wsi |
| 0234152 | Papiernia | przysiółek wsi |
| 0234169 | Wymysłów | przysiółek wsi |
| 0234175 | Zagaje | przysiółek wsi |
| 0234181 | Zakościele | część wsi |
| 0234198 | Żabieniec | przysiółek wsi |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 8065
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 12 [dostęp 2022-03-12]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 78 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ [Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bolminie|Parafia Narodzenia NMP w Bolminie Opis parafii na stronie diecezji]
- ↑ Bolmin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 302.
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 139.
- ↑ Szkoła Podstawowa z oddziałami dwujęzycznymi im. św. Jana Pawła II w Bolminie [online], spbolmin.szkolnastrona.pl [dostęp 2023-01-30].
- ↑ a b Lechosław Herz: Góry Świętokrzyskie (mapa turystyczna). Warszawa - Wrocław: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1982.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 22 [dostęp 2015-11-02].
- ↑ Zabytek.pl [online], pl/pl/obiekty/bolmin-ruiny-dworu/dokumenty/PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_EN.42462 [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne zdjęcia związane z miejscowością w bibliotece Polona
- Siedziba gminy miejsko-wiejskiej: Chęciny
