Bulbokapnina

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bulbokapnina
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C19H19NO4

Masa molowa

325,36 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

298-45-3

PubChem

12441

Podobne związki
Podobne związki

pozostałe dwa główne alkaloidy izochinolinowe kokoryczy: korydalina i korydyna

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Bulbokapninaorganiczny związek chemiczny, alkaloid izochinolinowy typu aporfiny, występujący m.in. w bulwach kokoryczy i serduszki. Może powodować śmiertelne zatrucia u owiec i bydła. Jest inhibitorem acetylocholinoesterazy oraz butyrylocholinoesterazy[3]. Hamuje też syntezę dopaminy na drodze inhibicji hydroksylazy tyrozynowej[4][5]. Wykazano także, że bulbokapnina jest antagonistą receptorów dopaminergicznych D1, D2 i D3[6][7][8].

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Bulbokapnina została wyizolowana pod koniec XIX wieku z bulw kokoryczy pustej przez Martina Freunda i Waltera Josephy′ego, którzy wprowadzili jej nazwę i jako pierwsi badali jej właściwości[9]. Synteza chemiczna została opisana w roku 1959 przez Ikuo Kikkawę, który w 5 etapach uzyskał ją z 4-metylenodioksyfenetylaminy i 2-nitro-3-benzyloksy-4-metoksy-ω-diazoacetofenonu[1]:

Synteza bulbokapniny
Synteza bulbokapniny

Otrzymany produkt racemiczny o t.topn. ok. 213 °C rozdzielony został na poszczególne enancjomery (t.topn. ok. 202 °C) poprzez krystalizację z kwasem d- lub l-winowym[1].

Zastosowania[edytuj | edytuj kod]

Bulbokapnina była dawniej stosowana w lecznictwie, ze względu na krótkotrwały efekt łagodzenia drżenia w chorobach neurologicznych, w tym w chorobie Parkinsona[10]. Podejmowano też próby zastosowania jej w anestezjologii[11].

Własności biologiczne[edytuj | edytuj kod]

Bulbokapnina jest modelowym kataleptogenem, w badaniach na ssakach podawanie tego alkaloidu wywoływało objawy odpowiadające zespołowi katatonicznemu u ludzi: giętkość woskową, stupor, negatywizm i katalepsję. W bardzo dużych dawkach powoduje napady drgawkowe, sztywność odmóżdżeniową i śmierć. Szczególnie wrażliwe na kataleptogenne działanie alkaloidu są koty (najmniejsza skuteczna dawka wynosi 5 mg/kg masy ciała s.c.)[12].

DeJong wykazał, że bulbokapnina podawana niższym kręgowcom nie posiadającym kory nowej (rybom, płazom, gadom) w dużych dawkach wywoływała objawy hiperkinetyczne, natomiast nigdy nie powodowała katalepsji. U zwierząt chirurgicznie pozbawionych kory wywoływała porażenie bez katalepsji. Katalepsja wywołana bulbokapniną może być zniesiona podaniem leków przeciwparkinsonowskich (amantadyny, triheksyfenidylu), leków o działaniu przeciwhistaminowym (difenhydraminy, prometazyny) oraz leków o działaniu serotoninergicznym (imipramina). Podanie L-DOPY i 5-HTP nasilało objawy katalepsji[12].

Odniesienia w literaturze[edytuj | edytuj kod]

Bohater powieści Nagi lunch Williama S. Burroughsa, doktor Benway, używa bulbokapniny by uzyskać posłuszeństwo torturowanych przez siebie ofiar[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Ikuo Kikkawa. Synthesis of Bulbocapnine. „Yakugaku Zasshi”. 79 (10), s. 1244-1248, 1959. (jap.). 
  2. Bulbocapnine hydrochloride, from Corydalis (nr B6019) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2014-04-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  3. A. Adsersen, A. Kjølbye, O. Dall, A.K. Jäger. Acetylcholinesterase and butyrylcholinesterase inhibitory compounds from Corydalis cava Schweigg. Kort.. „Journal of Ethnopharmacology”. 113 (1), s. 179–182, 2007. DOI: 10.1016/j.jep.2007.05.006. PMID: 17574358. 
  4. Y.H. Zhang, J.S. Shin, S.S. Lee, S.H. Kim i inni. Inhibition of tyrosine hydroxylase by bulbocapnine. „Planta Medica”. 63 (4), s. 362–363, 1997. DOI: 10.1055/s-2006-957702. PMID: 9270381. 
  5. J.S. Shin, K.T. Kim, M.K. Lee. Inhibitory effects of bulbocapnine on dopamine biosynthesis in PC12 cells. „Neuroscience Letters”. 244 (3), s. 161–164, 1998. DOI: 10.1016/S0304-3940(98)00148-7. PMID: 9593514. 
  6. D.R. Burt, I. Creese, S.H. Snyder. Properties of [3H]haloperidol and [3H]dopamine binding associated with dopamine receptors in calf brain membranes. „Molecular Pharmacology”. 12 (5), s. 800–812, 1976. PMID: 995128. 
  7. J.D. Kohli, D. Glock, L.I. Goldberg. Bulbocapnine is not a selective DA1 receptor antagonist. „Journal of Pharmacy and Pharmacology”. 38 (5), s. 401-402, 1986. DOI: 10.1111/j.2042-7158.1986.tb04599.x. PMID: 2872323. 
  8. S.B. Freedman, S. Patel, R. Marwood, F. Emms i inni. Expression and pharmacological characterization of the human D3 dopamine receptor. „Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics”. 268 (1), s. 417–426, 1994. PMID: 8301582. 
  9. Freund M., Josephy W.. Ueber die Alkaloïde, welche in der Wurzel von Corydalis cava (Schwgg.) enthalten sind. „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”. 25 (2), s. 2411–2415, 1892. DOI: 10.1002/cber.18920250237. 
  10. H. Jong, G. Schaltenbrand. Die Wirkung des Bulbocapnins auf Paralysis Agitans- und Andere Tremorkranke. „Klinische Wochenschrift”. 3 (45), s. 2045–2049, 1924. DOI: 10.1007/bf01737497. 
  11. H. Molitor. The Use of Bulbocapnine in Pre-Anesthetic Medication. „Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics”. 56 (1), s. 85-96, 1936. 
  12. a b A. Loizzo, A.S. De Carolis, V.G. Longo. Studies on the central effects of bulbocapnine. „Psychopharmacologia”. 22 (3), s. 234–249, 1971. DOI: 10.1007/BF00401786. PMID: 5316197. 
  13. William S. Burroughs, Naked Lunch, James Grauerholz, Barry Miles, David L Ulin, wyd. 50th anniversary ed, New York: Grove Press, 2009, s. 73, ISBN 978-0-8021-1926-1, OCLC 318422237.