Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Jewiach

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej
*Vievio Dievo Motinos Ėmimo į dangų cerkvė*
	cerkiew parafialna
	; Cerkiew w Jewiach
Państwo	Litwa
Miejscowość	Jewie
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Parafia	Zaśnięcia Matki Bożej w Jewiach
Wezwanie	Zaśnięcia Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	15/28 sierpnia
Historia
Data zakończenia budowy	1843
Data poświęcenia	1843
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Styl	staroruski
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Kopuła; • liczba kopuł	; 2
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wbudowana
	Położenie na mapie Litwy Jewie, cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej
	54°46′15,8″N 24°49′34,3″E/54,771056 24,826194
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej – parafialna cerkiew prawosławna w Jewiach.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W Jewiach między XIV a 1805 działał prawosławny monaster, zlikwidowany z nakazu cara Aleksandra I. Jego cerkiew została w 1810 uczyniona siedzibą parafii. Dwa lata później obiekt został zajęty przez wojska francuskie, a w czasie odwrotu Wielkiej Armii z Rosji zdewastowany i spalony. Przez kolejne blisko 30 lat nabożeństwa w Jewiach odbywały się tylko w pomieszczeniach prywatnych. Budowę nowej cerkwi zainspirował przełożony wileńskiego monasteru Świętego Ducha Platon (Gorodiecki). On też poświęcił w 1843 ukończoną nową cerkiew, której nadano to samo wezwanie, jakie nosił dawniej monaster w Jewiach.

W czasie I wojny światowej cerkiew została zbombardowana i poważnie ucierpiała, zaś z braku środków na sfinansowanie remontu prace rekonstrukcyjne trwały przez pięć lat po zakończeniu konfliktu. Po ich zakończeniu obiekt poświęcił na nowo biskup wileński i litewski Eleuteriusz (Bogojawlenski). W 1933 do budynku dobudowano kaplicę ku czci świętych męczenników wileńskich, trzy lata później proboszcz parafii własnym sumptem nakazał wybudować wolnostojącą kaplicę Wszystkich Świętych. W czasie II wojny światowej w cerkwi nie były odprawiane nabożeństwa.

Cerkiew działała po zarejestrowaniu w 1948 przez cały okres przynależności obszaru Litwy do ZSRR. Po rozpadzie Związku Radzieckiego została gruntownie odremontowana.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew jest wzniesiona w tradycyjnym stylu ruskim. Wejście do obiektu prowadzi przez przedsionek. Trójkondygnacyjna, zakończona niewielką kopułką dzwonnica jest połączona z główną bryłą łącznikiem. Ponad nawą główną wznosi się złocona cebulasta kopuła na okrągłym bębnie z rzędem półkolistych okien. Podobne otwory okienne, otoczone ozdobnymi obramowaniami z motywami kolumn, znajdują się na dwóch najwyższych piętrach dzwonnicy. Poniżej poziomu dachu cały budynek otacza fryz. Ponad wejściem do obiektu znajduje się płaskorzeźba z krzyżem.

We wnętrzu cerkwi zachował się dziewiętnastowieczny dwurzędowy ikonostas oraz kilka innych ikon w zabytkowych kiotach wykonanych w stylu staroruskim.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6