Claude de Villars

Claude de Villars

Claude Louis Hector de Villars (ur. 8 maja 1653. w Moulins w Owernii, zm. 17 czerwca 1734 w Turynie) – książę de Martigues, markiz i diuk de Villars, wicehrabia de Melun, dowódca i dyplomata francuski, ostatni z wielkich wodzów Ludwika XIV, marszałek Francji.

Syn dyplomaty, wstąpił do armii w 1671 i wziął udział w wojnie 1672-1678. Karierę militarną rozpoczął w lekkiej jeździe i w 1674 uzyskał stopień pułkownika w pułku rajtarów. Służył pod rozkazami najwybitniejszych wodzów, m.in. Turenne’a, Kondeusza Wielkiego i Luxembourga, wyróżniając się odwagą i męstwem. W 1687 awansowany do stopnia marechal de camp , który w armii francuskiej był najniższym stopniem generalskim.

W 1687 udał się do Bawarii i wraz z elektorem walczył z Turkami. Wziął min. udział w zwycięskiej bitwie pod Mohaczem 12 sierpnia 1687. W 1690 powrócił do Francji, otrzymał dowództwo jazdy w armii we Flandrii i wziął udział w wojnie palatynackiej. W latach 1698-1701 Villars był ambasadorem w Wiedniu.

Wraz z rozpoczęciem hiszpańskiej wojny sukcesyjnej powrócił do służby wojskowej. W 1702 r. wyruszył na kampanię w Niemczech i odniósł świetne zwycięstwo pod Friedlingen w Badenii, które przyniosło mu sławę i buławę marszałkowską (20 października 1702).

W kampanii 1703 odniósł kolejne zwycięstwo, tym razem pod Höchstädt an der Donau w Bawarii. Następnie dotarł do Riedlingen nad Dunajem i zagroził samemu Wiedniowi, gdzie rozpoczęły się nawet przygotowania do ewakuacji cesarskiego dworu na wypadek spodziewanego upadku miasta. Jednakże, na skutek wycofania się sprzymierzeńca Francji – elektora Bawarii, do zdobycia Wiednia nie doszło. Rozgoryczony Villars złożył komendę i czasowo wycofał się z dowodzenia.

W 1704, na czele dwudziestotysięcznej armii zwalczał powstanie kamizardów w Langwedocji. Za jego pacyfikację otrzymał Order Świętego Ducha oraz tytuł diuka (1705).

W latach 1705-1708 z powodzeniem kontynuował kampanie w Niemczech. W 1709 r. otrzymał dowództwo armii, która stawiała opór wojskom angielsko-cesarskim Johna Churchilla ks. Marlborough i ks. Eugeniusza Sabaudzkiego na granicy północnej. Jeszcze w tym samym roku doszło do walnej bitwy. Pod Malplaquet, mając 70 tys. żołnierzy i 80 armat, stawił czoła połączonym armiom ks. Marlborough i ks. Eugeniusza Sabaudzkiego (łącznie 80 tys. żołnierzy i 140 dział). W trakcie bitwy został ciężko ranny w kolano i zdał dowództwo na ręce marsz. Boufflersa, który zarządził odwrót. W bitwie zginęło 11 000 żołnierzy francuskich, jednakże bardziej wycieńczone siły sprzymierzone, które straciły 28 000 ludzi, dwukrotnie więcej niż Francuzi, nie były w stanie podjąć pościgu. W sumie, bitwa ta uchroniła Paryż i Francję przed inwazją aliantów.

W kwietniu 1712 Ludwik XIV powierzył mu dowództwo kolejnej armii stacjonującej we Flandrii. 24 lipca 1712 Villars wziął rewanż na Eugeniuszu Sabaudzkim, zwyciężając pod Denain. Zwycięstwo to zażegnało niebezpieczeństwo klęski i umożliwiło negocjowanie honorowego pokoju. W nagrodę Ludwik XIV mianował Villarsa gubernatorem Prowansji oraz, jako pierwszego wojskowego – członkiem Akademii Francuskiej.

W latach 1713–1714 Villars negocjował warunki traktatu pokojowego w Rastatt, kończącego hiszpańską wojnę sukcesyjną. W latach 1715–1723, podczas małoletniości Ludwika XV, był członkiem Rady Regencyjnej i głównym przeciwnikiem ówczesnego pierwszego ministra, kard. Guillaume'a Dubois. Od 1715 prezes rady wojennej, później od 1718 kanclerz państwa.

W 1733 otrzymał, jako pierwszy po marszałku Turenne, tytuł marechal-general des armees. Brał jeszcze udział w wojnie o sukcesję polską, walczył w północnych Włoszech i podbił księstwo Mediolanu. Zmarł w Turynie, 17 czerwca 1734.

Zostawił Memoires (wyd. przez Melchiora de Vogüe, (1884–1892), 5 tomów).