Trzeń krótkoryjkowy
| Cossonus linearis | |||
| (Fabricius, 1775) | |||
 Imago, widok z góry | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Cossonus s.str. | ||
| Gatunek |
trzeń krótkoryjkowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
Trzeń krótkoryjkowy[1] (Cossonus linearis) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny trzeni. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Mongolię.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Curculio linearis[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym i silnie spłaszczonym ciele długości od 3,8 do 5,5 mm[3]. Ubarwienie ma brunatne z czerwonobrązowymi odnóżami i zwykle jaśniejszymi niż przedplecze pokrywami[1][3].
Ryjek jest słabo zakrzywiony, walcowaty w części nasadowej, a za podstawami czułków silnie rozszerzony i spłaszczony. Spłaszczona część wierzchołkowa ryjka jest dwukrotnie szersza i wyraźnie krótsza od części nasadowej. Czoło ma drobny dołek pośrodku. Przedplecze jest trochę dłuższe niż szerokie, stosunkowo mocno zwężone ku przodowi, o bokach silnie zaokrąglonych. Punktowanie przedplecza jest nierównomierne i największe punkty położone we wgłębieniu u jego podstawy są pięciokrotnie większe od małych punktów przy brzegach bocznych. We wgłębieniu przypodstawowym leży również podłużne, gładkie żeberko środkowe. Tarczka ma stosunkowo duże rozmiary. Pokrywy są wydłużone, równoległoboczne, niewiele szersze od przedplecza i mają płaskie międzyrzędy nie przekraczające szerokością rzędów. Odnóża samicy mają kąt wewnętrzno-wierzchołkowy goleni z drobnymi kolcami, podczas gdy u samca kolców tych brak. Odwłok samca ma u nasady duże, płytkie i łyse wgłębienie[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zamieszkuje lasy, parki, ogrody i różne zadrzewienia, preferując stanowiska wilgotne[1], np. pobrzeża wód i doliny rzek[4]. Jest saproksylofagiczny. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe zasiedlają martwe, zawilgocone i próchniejące drewno drzew. Preferują wierzby i topole, rzadziej wybierają inne drzewa liściaste[3][4]. Szczególnie chętnie rozwijają się w pniakach[3]. Osobniki dorosłe spotyka się w ciągu całego roku, ale najczęściej od maja do lipca, najliczniej w pobliżu miejsc rozwoju larw[4].
Gatunek zachodniopalearktyczny, w Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory[2], Wielkiej Brytanii[4], Francji[2], Belgii[5], Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Bułgarii, Serbii i Rosji[2]. Dalej na wschód sięga po Zakaukazie, Kazachstan i Mongolię[4]. W Polsce jest owadem pospolitym[1]. Na „Czerwonej liście chrząszczy województwa śląskiego” umieszczony jest jako gatunek najmniejszej troski (LC)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Cossonus linearis – Trzeń krótkoryjkowy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-12].
- ↑ a b c d Cossonus (Cossonus) linearis (Fabricius, 1775). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-12].
- ↑ a b c d e Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23-25.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
- ↑ Taxonomic tree: Coleoptera. [w:] Belgian Species List [on-line]. Royal Belgian Institute of Natural Sciences, 2021. [dostęp 2021-07-12].
- ↑ Czesław Greń, Roman Królik, Henryk Szołtys. Czerwona lista chrząszczy (Coleoptera) województwa śląskiego.[w:] J. B. Parusel (red.). Czerwone listy wybranych grup zwierząt bezkręgowych województwa śląskiego. „Raporty Opinie”. 6 (4), s. 37-70., 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.