Czesław Czaplicki

Czesław Czaplicki
vel. Chodkowski vel. Rylski

Ryś

porucznik
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1922 Zacisze
Data śmierci	16 lipca 2006
Przebieg służby
Lata służby	1939–1944
Stanowiska	Kierownik Komendy Narodowych Sił Zbrojnych
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, powstanie antykomunistyczne 1944–1953
Odznaczenia

Czesław Czaplicki ps. „Ryś” (ur. 8 czerwca 1922 w Zaciszu k. Przasnysza, zm. 16 lipca 2006 we Wrocławiu) – polski żołnierz niepodległościowego podziemia, działacz organizacji kombatanckich, ekonomista i polityk. Syn Filipa i Adeli z Poniatowskich.

Życiorys

Druga wojna światowa

Podczas okupacji hitlerowskiej jako kierownik organizacyjny Komendy NSZ powiatu przasnyskiego oraz zastępca Dowódcy Oddziału Akcji Specjalnej (ps. „Ryś”) prowadził bojową działalność sabotażową i dywersyjną przeciwko wojskom niemieckim. Od 1944 w AK. Po wkroczeniu wojsk sowieckich dowodził Oddziałem Leśnym w ramach II Okręgu NSZ Mazowsze Północ. Był jednym z dwóch głównych organizatorów brawurowej akcji uwolnienia 42 więźniów – żołnierzy AK, NSZ i BCh z piwnic katowni UB w Krasnosielcu 1 maja 1945. (zob: Atak na areszt Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnosielcu 1/2 maja 1945).

Czasy powojenne

Po wyjściu z lasu przez 18 lat ukrywał się przed bezpieką pod przybranymi nazwiskami: Mirosław Zbigniew Chodkowski i Zbigniew Czesław Rylski (od 1950). Z obawy przed dekonspiracją często zmieniał pracę i miejsca zamieszkania. Przebywał w Toruniu (gdzie w 1947 otrzymał maturę), następnie we Wrocławiu, Szczecinie, Warszawie i od 1950 ponownie we Wrocławiu. Jako Zbigniew Rylski odbył służbę wojskową w 19 Brygadzie WOP w Kętrzynie (1952–1954; był m.in. kierownikiem kancelarii tajnej Brygady!). Uczestniczył w manifestacjach patriotycznych Października 1956.

Aresztowany 8 marca 1963 we Wrocławiu. Więziony w Warszawie, na Rakowieckiej, po wielomiesięcznym śledztwie skazany 17 czerwca 1964 na 15 lat więzienia. Wyrok, zmniejszony przez Sąd Najwyższy z tytułu amnestii do lat pięciu, odbył w całości. Po wyjściu na wolność pracował w przedsiębiorstwach wrocławskich: Zjednoczonych Zakładach Aparatury Pomiarowej „Elpo” (1968–1973), Wrocławskim Przedsiębiorstwie Pomiarów i Automatyki Elektronicznej „Mera-Elmat” (1973–1976) i Centrum Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów „Mera-Elwro” (1976–1982). W 1975 ukończył studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu.

Od 1980 aktywnie działał w „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego został 24 grudnia 1981 uwięziony we Wrocławiu, następnie internowany w obozie w Darłówku od 8 stycznia do 13 lipca 1982. W latach 1983–1990 pracował w Okręgowym Przedsiębiorstwie Geodezyjno-Kartograficznym we Wrocławiu. Był członkiem-założycielem Polskiej Ligi Obrony Praw Człowieka (1986).

Po 1989

Organizował dolnośląskie struktury Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, od 2000 przewodniczył Radzie Naczelnej Związku. Udzielał się również w innych organizacjach kombatanckich, m.in. jako przewodniczący Oddziału Dolnośląskiego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kraju oraz członek Zarządu Głównego tej organizacji. Był również wiceprezesem Zarządu Regionu Dolnośląskiego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego we Wrocławiu i członkiem Rady Naczelnej ZChN oraz członkiem Rady Regionu Dolnośląskiego Akcji Wyborczej Solidarności, a potem członkiem Rady Naczelnej Chrześcijańskiego Ruchu Samorządowego.

Od czerwca 1991 do 1997 toczył dramatyczną walkę o unieważnienie komunistycznych wyroków sądowych. 21 stycznia 1997 Sąd Apelacyjny w Warszawie unieważnił wyroki Sądu Wojewódzkiego i Sądu Najwyższego z 1964.

Pochowany we Wrocławiu, na cmentarzu „Skowronia Góra” przy ul. Działkowej.

Publikacje

Autor wspomnień Poszukiwany listem gończym (wyd. I 1995 w oprac. Henryka Pająka; wyd. II 2004 rozszerzone i uzupełnione); redaktor opracowania Wolność przyszła później. Podziemia niepodległościowe 1939–1956. AK-WiN, NSZ-NZW. Część II (1999); publicysta czasopism kombatanckich.

Odznaczenia

Odznaczony m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego, Krzyżem Armii Krajowej, Odznaką pamiątkową „Akcji BURZA”, Odznaką Weterana Walk o Niepodległość, Kombatanckim Krzyżem Zasługi, Krzyżem pamiątkowym „Semper Fidelis”, Krzyżem Więźnia Politycznego, Krzyżem Męczeństwa i Zwycięstwa. W 2006, za wybitne zasługi w działalności na rzecz niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za pracę społeczną w środowiskach kombatanckich, został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Bibliografia

• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności