Dobra (gmina w województwie łódzkim)
| gmina wiejska | |||
| 1919–1954[a] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: łódzkie (II RP) | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Dobra – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1859–1954 w Łódzkiem. Siedzibą władz gminy była Dobra[1][2].
Gmina powstała w 1859 roku w Królestwie Kongresowym na mocy ukazu carskiego z 16 marca 1859 roku, a po jego podziale na powiaty i gminy z początkiem 1867 roku gmina weszła w skład powiatu brzezińskiego w guberni piotrkowskiej[1][3][4]. 19 maja?/31 maja 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Stryków[5] (od 1923 formalnie[b] znów samodzielne miasto[6]).
W 1919 roku gmina weszła w skład woj. łódzkiego[7]. W 1933 roku rozszerzono uprawnienia samorządowe gminy[8]. Podczas okupacji gmina należała do dystryktu radomskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). Po zakończeniu II wojny światowej utworzona została Gminna Rada Narodowa w Dobrej[9]. 13 lutego 1946 roku część obszaru gminy Dobra (Łodzianka, Wilanów B, Łukaszew, Moskule Stare, Moskuliki) przyłączono do Łodzi[c][11]. W 1950 roku funkcję wykonawczą Zarządu Gminnego przejęło Prezydium Gminnej Rady Narodowej[12].
1 lipca 1952 roku gmina składała się z 18 gromad: Anielin, Borchówka, Czaplinek, Dobra, Glinnik, Imielnik Nowy, Imielnik Stary, Józefów, Kalonka, Kiełmina, Kopanka, Ługi, Maciejów, Moskule Nowe, Szczawin, Szczawin kol., Wilanów i Zelgoszcz[13]. Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[14]. Z obszaru gminy utworzono Gromadzkie Rady Narodowe[1]. Po reaktywowaniu gmin 1 stycznia 1973 roku gminy nie przywrócono, a jej dawny obszar wszedł głównie w skład gminy Stryków i Nowosolna[15].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. łódzkiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Na początku okresu międzywojennego Stryków był gminą o nieuregulowanym statusie – z samorządem miejskim nadanym przez okupanta, lecz niezaliczoną do miast w 1919 (określany jako „miejscowość”).
- ↑ Faktycznie obszar części gminy Dobra został już włączony w granice administracyjne Łodzi wcześniej – 26 listopada 1945 roku[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim Oddział w Tomaszowie Mazowieckim: Akta gminy Dobra. [dostęp 2009-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279).
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359).
- ↑ Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 123).
- ↑ Dz.U. z 1923 r. nr 16, poz. 105.
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395.
- ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294.
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22.
- ↑ Czesław Gumkowski. Wielka Łódź. „Dziennik Zarządu Miejskiego w Łodzi”. Nr 6, s. 6 (PDF – 4), grudzień 1945. Łódź: Zarząd Miejski w Łodzi. [dostęp 2017-04-13]. Cytat: [...] W zakończeniu akcji tworzenia Wielkiej Łodzi w dniu 26 listopada 1945 r. nastąpiło komisyjne włączenie części Gminy Dobra [...] do granic administracyjnych m. Łodzi [...].
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 4, poz. 35, s. 66 (PDF – 2), kol. 2.
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 30.
- ↑ Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa 1952, s. 87 (wersja cyfrowa – 169), kol. 2–3.
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.