Foriel (1900)
.jpg) Okręt w Hawrze | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1899 |
| Wodowanie |
8 grudnia 1900 |
 MW Imperium Rosyjskiego
| |
| Nazwa |
„Foriel” → „Wnimatielnyj” (od 1902) |
| Wejście do służby |
wrzesień 1901 |
| Zatonął |
27 maja 1904 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 312 ton |
| Długość |
56,6 metra |
| Szerokość |
5,9 metra |
| Zanurzenie |
3,02 metra |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 5200 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
26,5 węzła |
| Zasięg |
1250 Mm przy prędkości 13 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 381 mm (2 × I) |
| Załoga |
57–59 |
Foriel (ros. Форель) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z pięciu jednostek typu Foriel. Okręt został zwodowany 8 grudnia 1900 roku we francuskiej stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony we wrześniu 1901 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Wnimatielnyj” (ros. „Внимательный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka zatonęła 27 maja 1904 roku po wejściu na skały nieopodal Wyspy Murchisona (chiń. Zhudao).
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Foriel” był jednym z pięciu niszczycieli zamówionych i zbudowanych we Francji[1][2]. Okręty były ulepszoną wersją pierwszego typu francuskich niszczycieli – Durandal, z odmiennym rozmieszczeniem kominów w dwóch parach po dwa[1][2].
Okręt zbudowany został w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze[1][2]. Stępkę jednostki położono w 1899 roku, a zwodowany został 8 grudnia 1900 roku[2][a].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem[1][2]. Długość całkowita wynosiła 56,6 metra, szerokość 5,9 metra i maksymalne zanurzenie 3,02 metra[1][2][b]. Wyporność normalna wynosiła 312 ton, zaś pełna 347 ton[1][2][c]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5200 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Normand[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 82 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1250 Mm przy prędkości 13 węzłów[2][d].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm[1][2]. Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na pokładzie za pierwszą i drugą parą kominów[1][2].
Załoga okrętu liczyła 57–59 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][3][e].
Służba[edytuj | edytuj kod]
„Foriel” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego we wrześniu 1901 roku[2]. Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej[4]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Wnimatielnyj” (ros. „Внимательный”)[2]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód[4][5].
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka była okrętem flagowym 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[6][7]. 27 stycznia?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur[8][9]. 30 stycznia?/12 lutego niszczyciele „Wnimatielnyj” i „Skoryj” udały się w miejsce wejścia na minę krążownika „Bojarin”, odpalając w jego kierunku dwie niecelne torpedy[10]. 12 lutego?/25 lutego niszczyciele „Wnimatielnyj”, „Wynosliwyj”, „Włastnyj” i „Grozowoj” udały się na patrol u południowo-zachodnich wybrzeży półwyspu Kwantung, a wracając podjęły walkę z japońskimi niszczycielami z 4 dywizjonu atakującymi patrolujące redę Port Artur niszczyciele i pancernik „Retwizan”[11]. Rankiem 26 lutego?/10 marca „Wnimatielnyj”, „Biesstrasznyj”, „Wynosliwyj” i „Włastnyj” wzięły udział w bitwie z trzema japońskimi niszczycielami z 1. dywizjonu („Asashio”, „Kasumi” i „Akatsuki”) nieopodal półwyspu Laotieshan, uszkadzając wszystkie jednostki przeciwnika[12][13]. Tego dnia wieczorem okręt uczestniczył w wyjściu głównych sił eskadry portarturskiej z bazy (pięć pancerników, cztery krążowniki, dwa krążowniki torpedowe i siedem niszczycieli), które nie napotkawszy przeciwnika przeprowadziły ćwiczenia taktyczne i powróciły do portu[14].
Nocą 14 maja?/27 maja nieopodal Wyspy Murchisona (chiń. Zhudao; na północ od wybrzeży półwyspu Kwantung) „Wnimatielnyj” wszedł na skały i wobec niemożliwości uwolnienia został po ewakuacji załogi zniszczony za pomocą torpedy przez towarzyszący mu niszczyciel „Wynosliwyj”[2][15].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rok wodowania 1900 potwierdza Olender 2012 ↓, s. 248 i Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207, który podaje jednak, że stępkę okrętu położono w 1898 roku.
- ↑ Olender 2012 ↓, s. 248 podaje, że długość wynosiła 55,8 metra, szerokość 6,3 metra i zanurzenie 2 metry.
- ↑ Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343 podają wyporność 300 ton.
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207 podaje, że okręt zabierał 60–70 ton węgla.
- ↑ Gogin 2022 ↓ podaje, że załoga liczyła 64 osoby.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Gogin 2022 ↓.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 328.
- ↑ a b Brassey 1902 ↓, s. 286.
- ↑ Brassey 1903 ↓, s. 343.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 15.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 37.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 59-60.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1985 ↓, s. 353.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 66-67.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 70-71.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 38-40.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 79-80.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 84.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 124.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: FOREL torpedo boats (1901 - 1902). Navypedia. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
- The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).
