Henryk Brzezowski

Henryk Brzezowski

pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	22 kwietnia 1879 Morawska Ostrawa, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	21 października 1964 Kraków, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1900–1928
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	2 Pułk Ułanów Austro-Węgier 8 Pułk Ułanów 7 Brygada Jazdy 5 Samodzielna Brygada Kawalerii
Stanowiska	dowódca pułku kawalerii dowódca brygady kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka * bitwa pod Komarowem
Odznaczenia

Henryk Brzezowski (ur. 22 kwietnia 1879 w Morawskiej Ostrawie, zm. 21 października 1964 w Krakowie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

W 1900 roku ukończył z odznaczeniem Terezjańską Akademię Wojskową w Wiener Neustadt. W latach 1900–1903 był oficerem austriackiej kawalerii w 2 pułku ułanów Austro-Węgier, później instruktor na różnych kursach i w szkołach jazdy. Absolwent Reitschule i Akademii Sztabu Generalnego w Wiedniu. W 1913 został awansowany na rotmistrza, a w czasie Wielkiej Wojny mianowany dowódcą szwadronu, później dywizjonu jazdy. Za udział w zdobyciu Bukaresztu otrzymał Krzyż Żelazny. W 1918 awansował do stopnia majora, a później został komendantem oddziału Wyższej Szkoły Wojennej w Wiedniu.

Złożenie hołdu poległym w bitwie pod Rokitną 1915 roku w Krakowie 1 listopada 1927; płk Henryk Brzezowski 3. z lewej.

Grób Henryka Brzezowskiego na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie

W listopadzie 1918 roku przybył do organizującego się w miejscowości Klucze 1 pułku ułanów Ziemi Krakowskiej razem z dużą grupą żołnierzy, koni i materiału byłego c. i k. 2 pułku ułanów. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W lutym 1920 stanął na czele 8 pułku ułanów, a w sierpniu tego roku objął dowództwo 7 Brygady Jazdy. 31 sierpnia 1920 dowodził brygadą w bitwie pod Komarowem. W kwietniu 1921 mianowany został dowódcą V Brygady Jazdy w Krakowie. Zimą 1921 został „wysunięty w stopniu i starszeństwie za zasługi bojowe i organizacyjne” przez Komisję generała porucznika Władysława Sikorskiego. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 24. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii). W 1924 objął dowództwo 5 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Krakowie, pozostając oficerem nadetatowym 8 p.uł.. Od 1 grudnia 1924 do 20 sierpnia 1925 był słuchaczem II Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. 29 listopada 1927 został zwolniony ze stanowiska dowódcy brygady, a z dniem 31 stycznia 1928 przeniesiony w stan spoczynku. W 1934 pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Katowice. Posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V w Krakowie. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Mieszkał w Celestynowie, a później w Krakowie. Prowadził swoją firmę węglową w Krakowie. Założył klub jeździecki w Katowicach i był współorganizatorem budowy toru wyścigowego w tym mieście. W czasie II wojny światowej jego firma działa pod niemieckim nadzorem. Po wojnie podjął pracę w miejskim przedsiębiorstwie budowlanym w Krakowie. Potrącony przez motocykl na jednej z ulic Krakowa po kilku miesiącach zmarł 21 października 1964. Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC13-1-48).

11 listopada 1969 prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski awansował go pośmiertnie na generała brygady

Rodzina

Młodszy brat generała Ludwik (1890-1942) został zamordowany przez Niemców w Auschwitz 27 maja 1942 roku. Generał Henryk Brzezowski miał dwie córki Ritę i Ewę. Rita Brzezowska-Zaleska (1925-2011) pochowana jest wraz z ojcem na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3031 (30 czerwca 1921)
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Żelazny (Cesarstwo Niemieckie)

Bibliografia

• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Henryk Brzezowski, Bitwa pod Komarowem. Jak ja ją widziałem.. [dostęp 2012-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-17)]., Przegląd Kawaleryjski, Nr 1 (99), Warszawa, styczeń 1934, s. 17–38.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Tadeusz Śmigielski: Zarys historii wojennej 8-go Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.

Linki zewnętrzne

• Strona stowarzyszenia „Bitwa pod Komarowem”