Hugo (Siemianowice Śląskie)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hugo
Część Siemianowic Śląskich
Ilustracja
Kamienice na skrzyżowaniu ulic J. Matejki i Fabrycznej
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Siemianowice Śląskie

Dzielnica

Centrum

Data założenia

lata 50. XIX wieku

W granicach Siemianowic Śląskich

1924

Strefa numeracyjna

32

Tablice rejestracyjne

SI

Położenie na mapie Siemianowic Śląskich
Mapa konturowa Siemianowic Śląskich, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Hugo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Hugo”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hugo”
Ziemia50°17′49″N 19°01′59″E/50,296917 19,033194

Hugo – dawna kolonia robotnicza oraz historyczna część Siemianowic Śląskich, położona w południowej części miasta, na obszarze dzielnicy Centrum.

Jej początki wiążą się z budowę huty Laura (obecnie zlikwidowana huta Jedność). Sama zaś kolonia robotnicza powstała w latach 50. XIX wieku, a z biegiem czasu w rejonie Hugo zaczęły powstawać kamienice mieszczańskie. Od 1924 roku Hugo jest dzielnicą obecnych Siemianowic Śląskich. W rejonie statystycznym obejmujący większą część Hugo mieszkało według spisu z 2011 roku 665 osób.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Hugo znajduje się południowej części Siemianowic Śląskich[1] w dzielnicy Centrum, w rejonie ulic: Fabrycznej, J. Matejki, Piastowskiej i B. Głowackiego[2]. Według podziału fizycznogeograficznego Jerzego Kondrackiego dzielnica znajduje się w mezoregionie Wyżyna Katowicka[3]. Pod względem geologicznym Hugo leży po zachodniej stronie na utworach pochodzących z karbonu górnego (są to zlepieńce, piaskowce, mułowce i węgiel kamienny warstw łaziskich), natomiast środkową i wschodnią część dzielnicy budują rezydua glin zwałowych wykształconych w plejstocenie[4]. Hugo jest położone w całości w dorzeczu Wisły[5], w zlewni Rowu Śmiłowskiego, który jest dopływem Brynicy[6]. Podobnie jak cały region, Hugo leży w strefie klimatu umiarkowanego, w śląsko-dąbrowskiej dzielnicy klimatycznej[7]. W Hugo nie ma żadnych powierzchniowych form ochrony przyrody i pomników przyrody[8]

Historia i architektura[edytuj | edytuj kod]

Kolonia Hugo, pocztówka, z prawej strony dom przy późniejszej ul. Jana Matejki 18

Kolonia robotnicza przy hucie Laura powstała w latach 50. XIX wieku[9], a jej nazwa pochodzi od imienia Hugona II Henckla von Donnersmarcka. Początkowo zabudowa kolonii powstała wzdłuż dzisiejszych ulic: Piastowskiej, J. Matejki i B. Głowackiego, a była ona zabudowana według jednolitego wzorca – w jednym mieszkaniu znajdował się pokój z kuchnią, a do mieszkania przynależała dodatkowo komórka na podwórzu. Wraz z rozwojem przemysłu wycięto sąsiadujący z kolonią las pod nową zabudowę, a także wytyczono nowe ulice. W rejonie ulicy J. Matejki i północnej pierzei ulicy B. Głowackiego powstawały mieszczańskie kamienice, natomiast pozostałości starszej zabudowy zachowały się w rejonie ulicy Piastowskiej i ulicy Fabrycznej[10]. Dnia 1 lutego 1870 roku[11] oddano do użytku sąsiadującą z Hugo linię kolejową[11].

Hugo na początku XX wieku było jedną z kolonii w gminie Huta Laura[12], połączoną wraz z Siemianowicami w 1924 roku i przemianowaną później na Siemianowice Śląskie[13]. W 1931 roku przy ul. J. Matejki otwarto Publiczną Szkołę Powszechną im. Mikołaja Kopernika. W tym samym budynku, 1 września 1981 roku rozpoczął nauczanie Zespół Szkół Zawodowych[14]. W 2003 roku hutę Jedność postawiono w stan likwidacji[15].

Do Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Siemianowic Śląskich jest wpisana znaczna część zabudowy Hugo. Są to: budynki przy ulicy Piastowskiej 1, 3, 5, 13, 16 i 17, zabudowa ulicy B. Głowackiego 4, 5, 11 i 11a, kamienice przy ul. J. Matejki 4, 12, 14, 19, 19a, 19b, 20, 20b, 22, 23, 24, 26 i 29, kamienice przy ulicy Fabrycznej 8, 8a i 11, a także zespół zabudowy dawnej kopalni przy ulicy M. Konopnickiej[16]. Ponadto w dzielnicy znajdował się też zabytkowy, nieistniejący obecnie dom z 1863 roku, wpisany do rejestru zabytków 31 maja 1991 roku pod numerem A/1426/91. Znajdował się on przy ulicy J. Matejki 18[17] i został on wyburzony w 1992 roku[18].

Gospodarka i transport[edytuj | edytuj kod]

Kamienica przy ul. J. Matejki 19

Największym zakładem przemysłowym w pobliżu Hugo była dawna huta Laura, przemianowana po II wojnie światowej na Jedność. Jej uruchomienie nastąpiło w 1839 roku[19]. Hutę w 2003 roku postawiono w stan likwidacji[15]. Po likwidacji huty Jedność, największym zakładem przemysłowym w Hugo jest Fabryka Elementów Złącznych[20] powstała 1868 roku jako Fabryka Śrub i Nitów Fitznera[21]. Ponadto, według stanu ze stycznia 2021 roku, na Hugo funkcjonują różnego typu przedsiębiorstwa, w tym producenci: stołów bilardowych[22] i sprzętu strzałowego[23], a także przedsiębiorstwa usługowe – głównie sklepy spożywcze i wielobranżowe[24].

W pobliżu kolonii Hugo prowadzono również wydobycie węgla kamiennego. W pobliżu dzisiejszej ulicy P. Stalmacha znajdowały się dwa wieże szybu Knoff (późniejszy szyb Śmiłowski kopalni Michał), a czego jeden z ich został zatopiony po gwałtownym wylewie Brynicy w 1923 roku, a drugi zlikwidowano przed II wojną światową. Kopalnia ta wraz z zakładem Ficinus należała do Hencklów, a potem do koncernu Zjednoczone Huty Królewska i Laura[2]. Szyb Knoff II wraz z szybem Ficinus (znajdował się w północnym rejonie obecnej ulicy M. Konopnickiej) były jednym z głównych szybów kopalni Huta Laury, zamkniętej w 1933 roku. Na zachód od szybu Knoff znajdował się szyb kopalni Fanny, założonej przez Rheinbabenów w 1803 roku[25].

Zabudowa Fabryki Elementów Złącznych przy ul. Fabrycznej

W pobliżu kolonii Hugo, w rejonie obecnej ulicy Fabrycznej 3, powstała również gazownia. Plany jej budowy pojawiły się w 1865 roku z inicjatywy dyrektura huty Laura, lecz planowane koszty budowy okazały się za duże. Budowę gazowni powstałej w 1869 roku sfinansowali: fabrykant Alfred Wehowski z Bytomia oraz aptekarz Hugo Barthusel z Ujazdu. W latach międzywojennych, w 1934 roku zabudowę dawnej gazowni przebudowano na hutę i rafinerię szkła. Huta rozpoczęła pracę w 1936 roku. Produkcję w hucie zaprzestano w 1999 roku, a w 2004 roku zabudowa huty stała się własnością prywatną[26]. W hucie produkowano m.in. baloniki do żarówek zakładu Helios w Katowicach i bańki do termosów, a także bardziej artystyczne wyroby ze szkła[20].

Główne ulice w Hugo to: Fabryczna, Jana Matejki, Piastowska i Bartosza Głowackiego[2]. Dwie z nich to drogi powiatowe: Fabryczna (droga nr S 9635) i Jana Matejki (droga nr S 9634)[27]. Hugo sąsiaduje z linią kolejową nr 161 relacji Katowice Szopienice Północne – Chorzów Stary, na której prowadzony jest jedynie ruch towarowy[28]. Linia ta została oddana do użytku 1 lutego 1870 roku[11], natomiast połączenia pasażerskie funkcjonowały do 1 kwietnia 1968 roku[29]. Hugo obsługują autobusy transportu miejskiego, obsługiwanego na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Według stanu ze stycznia 2021 roku, z przystanku Siemianowice Fabryczna kursują dwie linie: 22 i 222. Linia 22 łączy bezpośrednio Hugo z Bytkowem, Michałkowicami i sąsiednimi miastami: Chorzowem i Świętochłowicami, natomiast linia 222 jest trasą wewnątrzmiejską, łączącą dzielnicę z Centrum, osiedlem J. Tuwima, Bytkowem i Michałkowicami[30].

Oświata i społeczeństwo[edytuj | edytuj kod]

Gmach Zespołu Szkół Cogito położony przy ulicy J. Matejki 5

Jedyną placówką edukacyjną na Hugo jest Zespół Szkół Cogito, który ma swoją siedzibę przy ulicy J. Matejki 5. Na zespół składają się dwie szkoły: Technikum Nr 1 im. Zbigniew Herberta i Branżowa Szkoła I Stopnia. W roku szkolnym 2016/17 szkoła miała 15 oddziałów klasowych, w których uczyło się 300 uczniów[31]. Początki szkoły sięgają lat międzywojennych. Wówczas to w roku 1934 przy dzisiejszej ulicy Pszczelniczej 10 powstała Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa. Po II wojnie światowej wznowiła ona swoją działalność jako Zasadnicza Szkoła Metalowa, która funkcjonowała do 1961 roku. W tym samym budynku, 1 września 1959 roku zainaugurowano działalność Zasadniczej Szkoły dla Pracujących, przekształconą 1 września 1968 roku na Zasadniczą Szkołę Zawodową Dokształcającą[32]. W późniejszym czasie utworzono w budynku Liceum Zawodowe. 1 września 1973 roku szkoły połączono, tworząc Zespół Szkół Zawodowych, a 1 września 1981 roku szkoła zaczęła swoją działalność na Hugo, przy ulicy J. Matejki 5[14]. W 1995 roku ZSZ zmienił nazwę na Zespół Szkół Techniczno-Usługowych, a w 2009 roku na Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Cogito[33].

Kamienice na rogu ul. B. Głowackiego i Piastowskiej

Sam zaś modernistyczny budynek szkoły powstał w 1931 roku i pierwotnie znajdowała się w nim Publiczna Szkoła Powszechna im. Mikołaja Kopernika[14]. Od 1956 roku w budynku szkoły znajdowała się Szkoła Podstawowa, którą w późniejszym czasie przekształcono w filię Szkoły Podstawowej nr 6 oraz przedszkole. W tym samym gmachu swój początek ma Liceum Ogólnokształcące nr 2 im. Jana Matejki, przeniesione w 1976 roku do gmachu przy ulicy Leśnej 1[33].

Hugo jest dzielnicą, w której występują problemy społeczne. Problemy społeczne zaczęły się pojawiać wraz z likwidacją huty Jedność, co spowodowało zubożenie społeczeństwa dzielnicy i bezrobocie[34]. Zabudowa dzielnicy wraz z ich podwórzami jest zaniedbana, a część z nich jest opuszczona[35]. Celem zwrócenia uwagi ówczesnych władz miasta na stan czystości ulic, Stowarzyszenie Wolne Siemianowice w dniu 8 marca 2014 roku na Hugo zorganizowało akcję sprzątania ulicy Jana Matejki w ramach akcji Posprzątajmy Hugo[36]. W celu aktywizacji społecznej na Hugo, przy ul. Jana Matejki 4 powstała świetlica środowiskowa, a także zagospodarowano plac zabaw[34]. Pod koniec czerwca 2015 roku zorganizowano festyn na powitanie lata[37], a tego samego typu festyn zorganizowano również w 2019 roku[38].

W rejonie statystycznym nr 277660, obejmujący rejon Hugo mieszkało według spisu z 2011 roku 665 osób[4]. Wierni rzymskokatoliccy z Hugo przynależą do parafii św. Antoniego z Padwy[39]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Opracowanie... 2019 ↓, s. 3.
  2. ↑ a b c Halor 2000 ↓, s. 77.
  3. ↑ Opracowanie... 2019 ↓, s. 4.
  4. ↑ a b Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2020-07-20]. (pol.).
  5. ↑ Opracowanie... 2019 ↓, s. 33.
  6. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal Krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2020-12-25]. (pol.).
  7. ↑ Opracowanie... 2019 ↓, s. 35.
  8. ↑ Centralny rejestr form ochrony przyrody. crfop.gdos.gov.pl. [dostęp 2020-07-21]. (pol.).
  9. ↑ Derus 2012 ↓, s. 116.
  10. ↑ Derus 2012 ↓, s. 117.
  11. ↑ a b c Halor 2008 ↓, s. 126.
  12. ↑ Halor 2000 ↓, s. 20.
  13. ↑ Rechowicz 1969 ↓, s. 131.
  14. ↑ a b c Kopyczok i Gralikowska 2015 ↓, s. 75.
  15. ↑ a b Magdalena Mikrut-Majeranek: Huta Jedność: trwa wyburzanie. siemianowiceslaskie.naszemiasto.pl, 2016-03-24. [dostęp 2021-01-14]. (pol.).
  16. ↑ Małgorzata Derus, Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015–2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015, s. 47 (pol.).
  17. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Portal mapowy. mapy.zabytek.gov.pl. [dostęp 2020-11-14]. (pol.).
  18. ↑ Wykaz obiektów z terenu Siemianowic Śląskich wpisanych do rejestru zabytków województwa śląskiego [online] [dostęp 2021-01-14] (pol.).
  19. ↑ Halor 2000 ↓, s. 181.
  20. ↑ a b Halor 2000 ↓, s. 46.
  21. ↑ Halor 2000 ↓, s. 183.
  22. ↑ DMT – producent stołów bilardowych. dmt-stolybilardowe.business.site. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  23. ↑ "Wanika" Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe: Kontakt. wanika.pl. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  24. ↑ Google: Mapy Google. google.pl. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  25. ↑ Halor 2000 ↓, s. 78.
  26. ↑ Zapomniana Architektura Siemianowic Śląskich: Gazownia/ Huta szkła, część I. facebook.com, 2017-10-08. [dostęp 2021-01-14]. (pol.).
  27. ↑ Zarządu Województwa Śląskiego, WYKAZ NUMERÓW DRÓG POWIATOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO. MIASTO SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE, Załącznik do Uchwały nr 329/123/II/2004 Zarządu Województwa Śląskiego z dnia 24.02.2004 w sprawie nadania numerów drogom powiatowym na terenie miasta na prawach powiatu-Siemianowice Śląskie, Katowice, 24 lutego 2004 (pol.).
  28. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Szopienice Północne – Chorzów Stary (161). bazakolejowa.pl. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  29. ↑ Halor 2008 ↓, s. 128.
  30. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  31. ↑ Zespół Szkół COGITO: Biuletyn Informacji Publicznej. zs-cogito.pl. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  32. ↑ Kopyczok i Gralikowska 2015 ↓, s. 74.
  33. ↑ a b Kopyczok i Gralikowska 2015 ↓, s. 76.
  34. ↑ a b Świetlica w dzielnicy Hugo [Siemianowice]. slaskiesiemianowice.pl, 2018-01-30. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  35. ↑ Małgorzata Goślińska: Huta już dawno nieczynna, ale wciąż kaleczy dzielnicę. katowice.wyborcza.pl, 2015-07-11. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  36. ↑ Paweł Szałankiewicz: Wolne Siemianowice w Dzień Kobiet posprzątają dzielnicę Hugo. siemianowiceslaskie.naszemiasto.pl, 2014-03-06. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  37. ↑ Paweł Szałankiewicz: Hugo Siemianowice: Powitanie lata na Hugo. Dzieci miały mnóstwo frajdy. siemianowiceslaskie.naszemiasto.pl, 2015-06-27. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  38. ↑ Justyna Romańczyk: Dziś Powitanie Lata na Hugo. siemianowice.net.pl, 2019-06-21. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
  39. ↑ Parafia św. Antoniego z Padwy w Siemianowicach Śląskich: Kontakt z parafią. swantoni.my.wiara.pl. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dzielnice, osady i osiedla Siemianowic Śląskich
Dzielnice administracyjne
Historyczne osady i kolonie
Osiedla mieszkaniowe

Herb Siemianowic Śląskich

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hugo_(Siemianowice_Śląskie)&oldid=71103945”