Kamienica przy ul. Świętego Wojciecha 1 w Szczecinie
 nr rej. 720 z 31.07.1972 r.[1]
| |
 Widok na fronton kamienicy, 2022 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. św. Wojciecha 1 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Friedrich Liebergesell |
| Inwestor |
Albert Netz |
| Kondygnacje |
6 |
| Rozpoczęcie budowy |
1902[2] |
| Ukończenie budowy |
1903 |
| Ważniejsze przebudowy |
1907 |
| Pierwszy właściciel |
Albert Netz |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie Szczecina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
 53°25′34,7″N 14°32′52,8″E/53,426306 14,548000
| |
Kamienica przy ul. św. Wojciecha 1 w Szczecinie – zabytkowy budynek mieszkalno-usługowy, zlokalizowany na obszarze szczecińskiego osiedla Centrum, w dzielnicy Śródmieście. Budynek ten, z zachowaną w dużej części oryginalną ornamentyką, jest jednym z niewielu szczecińskich przykładów architektury secesji[3].
Dziedziniec kamienicy jest miejscem odbywania się różnych wydarzeń kulturalnych, takich jak występy artystyczne[4], koncerty, pokazy filmowe, wernisaże[5][6].
Kamienica wpisana jest do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków pod numerem 720 (decyzja Kl.I.6801/2/72 z dnia 31 lipca 1972, nazwa na liście: kamienica z oficynami)[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Projekt architektoniczny budynku sporządził szczeciński architekt Friedrich Liebergesell na zamówienie berlińskiego przedsiębiorcy z branży spedycyjnej, Alberta Netza. Budynek składa się z czterokondygnacyjnej kamienicy frontowej z poddaszem, wzniesionej na planie prostokąta oraz przylegającej do niej od podwórza trójskrzydłowej oficyny, zbudowanej na obrysie litery „U”.
W latach 60. XX wieku dokonano zwiększenia liczby mieszkań poprzez podział istniejących pomieszczeń. W czasie tej przebudowy zniszczono część wystroju wewnętrznego w postaci sztukaterii na sufitach mieszkań[7]. W większości zachowała się stolarka, a także ceramiczne płytki w kuchniach i łazienkach. Po II wojnie światowej w ścianie szczytowej budynku od strony placu Zwycięstwa przebito nowe otwory okienne.
Kamienica frontowa[edytuj | edytuj kod]
Podpiwniczenie, parter, pierwsze piętro, a także część trzeciego piętra i szczyt kamienicy frontowej ozdobiono boniowaniem. W środkowej części dziesięcioosiowej fasady zlokalizowano reprezentacyjne wnęki wejściowe; lewa wnęka prowadzi poprzez przejazd bramny na dziedziniec, natomiast w prawej wnęce znajduje się okienko pomieszczenia portiera budynku. Portale wejściowe zwieńczono wizerunkami orłów ze skrzydłami wyciągniętymi w stronę płyciny z numerem budynku. Pierwsza oraz ostatnia oś budynku ozdobiona jest balkonami, przy czym fasadę balkonów parteru zrównano z elewacją, natomiast balkony wyższych pięter zaakcentowano poprzez wysunięcie ich poza lico elewacji i ozdobienie płycinami z motywami roślinnymi. Osie nr 2, 3, 4 oraz 7, 8 i 9 elewacji pierwszego i trzeciego piętra umieszczono w trójbocznych wykuszach, które zwieńczono półkopułami. Środkową część budynku na wysokości poddasza zakończono szczytem. Dach pokryto dachówką, a jego środkową część dodatkowo wyróżniono poprzez umieszczenie na niej hełmu. Okna ze szczeblinami o kształcie wijących się gałęzi drzew ozdobiono obramowaniami i gzymsami.
Do wnętrza przejazdu bramnego prowadzą zachowane oryginalne drzwi. Dolną część ścian przejazdu ozdobiono ceramicznymi kafelkami w kolorze ciemnozielonym, natomiast górną pilastrami oraz gzymsami z motywami roślinnymi. Podłoga przejazdu bramnego wyłożona jest płytkami terakotowymi. W otworze bramnym wychodzącym na dziedziniec również zachowała się przedwojenna brama.
-
Wejście do przejazdu bramnego -
Wnętrze bramy wjazdowej -
Fragment posadzki -
Wejście na klatkę schodową -
Płaskorzeźba z orłami i maszkaronem
Oficyna[edytuj | edytuj kod]
Pomiędzy budynkiem frontowym a oficyną zlokalizowany jest dziedziniec. W jego centralnym punkcie znajduje się zachowana częściowo w pierwotnym kształcie fontanna. Sama oficyna budynku charakteryzuje się skromniejszym wystrojem elewacji i prostszą formą szczeblin okiennych. Elewację podpiwniczenia obłożono jasnymi kafelkami. Parter ozdobiono częściowo boniowaniem i poziomymi gzymsami. Tylny segment oficyny charakteryzuje się dwoma dużymi otworami okiennymi i wejściowym portalem, prowadzącym do lokalu usługowego. Do jednej z początkowych osi lewej i prawej części budynku oficyny przylegają balkony z kutymi balustradami. Okna na wszystkich kondygnacjach obramowano opaskami i zwieńczono gzymsami. Poddasze ukryto w spadzistym dachu obłożonym ceramiczną dachówką. Otworom okiennym poddasza nadano formę lukarn.
-
Wyjście na dziedziniec -
Widok ogólny na dziedziniec i oficyny -
Fontanna na dziedzińcu -
Fragment posadzki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beata Makowska: Kamienica Szczecin. zabytek.pl, 2014-11-25. [dostęp 2019-09-16]. (pol.).
- ↑ a b Kamienica przy ulicy św. Wojciecha 1. Encyklopedia Pomorza Zachodniego. [dostęp 2019-09-16].
- ↑ Jakub Ziębka: Cała prawda o „szczecińskiej secesji” i narożnej kamienicy. Gazeta Wyborcza Szczecin, 2010-02-22. [dostęp 2019-09-16].
- ↑ Sylwia Cyza: Pierwsze dni POLSKIEGO Szczecina w kamienicy na Wojciecha 1. naszemiasto.pl, 2010-04-24. [dostęp 2019-09-16].
- ↑ A. Sierpińska: Kamienica przy ul. Wojciecha 1, czyli jak zasiedlano Szczecin. polskatimes.pl, 2010-04-24. [dostęp 2019-09-16].
- ↑ Małgorzata Frymus: Święta w kamienicy przy ulicy św. Wojciecha 1. radioszczecin.pl, 2009-12-12. [dostęp 2019-09-16].
- ↑ Tutaj miała mieszkać elita – kamienica przy ul. Wojciecha 1 [wideo]. wszczecinie.pl, 2014-12-16. [dostęp 2019-09-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Beata Makowska: Kamienica Szczecin. zabytek.pl, 2014-11-25. [dostęp 2019-09-16]. (pol.).
- Piotr Strasz, Iza Strasz: Secesja w Szczecinie. Wirtualne Muzeum Secesji. [dostęp 2019-09-16].
- Małgorzata Jankowska. Secesja w szczecińskiej architekturze. „Zabytki Heritage”. 4, 2006.
- O kamienicy. Fundacja Kamienica 1, 2015. [dostęp 2019-09-16].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Galeria zdjęć na stronie fotopolska.eu
- Zdjęcie budynku frontowego, wykonane w 1906 r. (sedina.pl)
- Zdjęcie oficyny i fontanny na dziedzińcu, wykonane w 1906 r. (sedina.pl)
