Katakumby Pryscylli
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Via Salaria, 430 |
| Typ budynku |
katakumby |
| Styl architektoniczny |
antyk |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
II wiek |
| Ukończenie budowy |
V wiek |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Rzymu  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Lacjum  | |
 41°55′46,92″N 12°30′31,32″E/41,929700 12,508700
| |
| Strona internetowa | |
Katakumby Pryscylli – podziemny kompleks cmentarny w Rzymie w dzielnicy Trieste, rozciągający się wzdłuż antycznej Via Salaria. Wejście do kompleksu katakumb znajduje się przy Via Salaria w klasztorze sióstr benedyktynek.
Historia i sztuka starochrześcijańska[edytuj | edytuj kod]
Nekropolia była czynna od II do V wieku. Miejsca grzebalne – loculi – wykuwane były w miejscowym tufie. Katakumby biorą swa nazwę od historycznej postaci rzymianki Pryscylii z rodu Acyliuszy (łac. Acilii), której hypogeum zidentyfikowano podczas wykopalisk w latach 1888-1889. Najstarsze i zarazem najgłębiej ulokowane galerie katakumb Pryscylii składają się z korytarzy i zdobionych malowidłami kaplic. Starożytni chrześcijanie przedstawiali sceny zaczerpnięte ze Starego i Nowego Testamentu. Sceny są wyrazem wiary w zbawienie i zmartwychwstanie zakotwiczonej w osobie Jezusa Chrystusa. Dominującym na płytach nagrobnych symbolem chrześcijańskim w katakumbach Pryscylli jest ryba (ichthys)[1][2].
W jednej z podziemnych kaplic grzebalnych, tzw. Kubikulum kobiety z zakrytą głową (wł. Cubicolo della velata) przedstawiona została orantka ze wzniesionymi w geście modlitewnym rękami. Kobieta ma na sobie szatę liturgiczną. Jej głowę okrywa welon, zgodnie z nakazem Pawłowym (1 Kor 11,1-16). Na sklepieniu nad orantką uwidoczniony został Dobry Pasterz między pawiami i gołębiami. W tym samym pomieszczeniu przedstawione zostały sceny: ofiary Abrahama (Akeda), proroka Jonasza wychodzącego z ryby oraz trzech młodzieńców w piecu ognistym, zaczerpnięte ze Starego Testamentu. Malowidła powstały w drugiej połowie III wieku[1].
W jednej z nisz katakumbowych znajduje się najprawdopodobniej najstarsze przedstawienie Marii z Dzieciątkiem, pochodzące z II–III wieku. Uzupełnieniem sceny jest postać proroka wskazującego na gwiazdę. Przedstawienie interpretowane jest jako proroctwo Balaama[1], zaczerpnięte z Lb 24,15-17.
W tzw. Kaplicy greckiej (wł. Cappella greca) z arkosoliami wczesnochrześcijański malarz przedstawił wyobrażenie agapy, która jest odwołaniem do sprawowanej okazjonalnie przy miejscach pochówków eucharystii. Siedmiu ucztujących za stołem z chlebami i rybami. Środkowa postać łamie chleb. Przed stołem siedem koszy jako odwołanie do ewangelicznego cudownego rozmnożenia chleba (wykopaliska Josepha Wilperta)[3][1].
W katakumbach Pryscylli rozsiane są malowidła przedstawiające następujące sceny i motywy biblijne: Noe wychodzący z arki, Mojżesz wyprowadzający wodę ze skały, Daniel pośród lwów, uratowanie Zuzanny, wskrzeszenie Łazarza, uzdrowienie paralityka oraz Mędrcy ze Wschodu[1].
W sumie galerie katakumbowe ciągną się na 13 kilometrów[1].
Nad katakumbami wzniesiona została w czasach papieża Sylwestra I bazylika. Część jej pozostałości zrekonstruowano w latach 1904–1907[2].
Nekropolia papieska[edytuj | edytuj kod]
W katakumbach Pryscylii pochowano siedmiu papieży epoki starożytnej[4].
| Papież | Portret | Data śmierci |
|---|---|---|
| św. Marcelin | 
|
304 |
| św. Marceli I | 
|
309 |
| św. Sylwester I | 
|
335 |
| Liberiusz | 
|
366 |
| św. Syrycjusz | 
|
399 |
| św. Celestyn I | 
|
432 |
| Wigiliusz | 
|
555 |
W Dzień Zaduszny 2 listopada 2019 w katakumbach mszę odprawił papież Franciszek, była to jego pierwsza wizyta w jakichkolwiek katakumbach[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Młodzieńcy w piecu ognistym, III–IV wiek -
Proroctwo Baala, III wiek -
Fractio panis, II-IV wiek -
Fractio panis, II-IV wiek -
Orantka, III wiek -
Kaplica grecka
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Visita la catacomba. catacombepriscilla.com. [dostęp 2021-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-01)]. (wł.).
- ↑ a b Guida d'Italia, Roma. Touring Club Italiano, 2016, s. 813. ISBN 978-88-365-6798-0. (wł.).
- ↑ Por. Mk 8,8 oraz Mt 15,37.
- ↑ Catacombe di Roma aperte al pubblico. vatican.va. [dostęp 2021-04-03]. (wł.).
- ↑ Krzysztof Bronk: Papież w katakumbach: prześladowania się nie skończyły. vaticannews.va, 2019-11-02. [dostęp 2021-04-15]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona oficjalna (ang. • wł.)
- Wizyta wirtualna (Google Street View) (ang.)