Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie

Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie
	446/62 z 23 marca 1962
	kościół parafialny
	; Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Sokołów
Adres	Sokołów 15, 09-500 Gostynin
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Anny w Sokołowie
Wezwanie	Stanisław ze Szczepanowa, Święta Anna
Historia
Data zakończenia budowy	1535
Ważniejsze przebudowy	1843, 1930, 1970-1978
Aktualne przeznaczenie	kościół parafialny
Fundator	F. Szreński
Dane świątyni
Styl	barok
Świątynia; • materiał bud.; • powierzchnia	; • drewno; 320 m²
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 5
Liczba naw	3
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Gostynin Kościół św. Anny
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Anny
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kościół św. Anny
	Położenie na mapie powiatu gostynińskiego Kościół św. Anny
	52°23′03,2341″N 19°20′35,2410″E/52,384232 19,343122
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie – rzymskokatolicki kościół parafialny zlokalizowany we wsi Sokołów w województwie mazowieckim (powiat gostyniński), przy drodze wojewódzkiej nr 581 z Łaniąt do Gostynina. Funkcjonuje przy nim parafia św. Anny.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Parafię we wsi erygował w 1405 biskup Jakub z Korzkwi. Świątynię ufundował właściciel wsi, Stanisław Grad. Około 1535 wzniesiono nowy kościół modrzewiowy (konsekrowany w 1540^[1]). Fundatorem był tym razem F. Szreński. Konsekrował go biskup Andrzej Krzycki. Obecna świątynia pochodzi z XVIII wieku i została wybudowana ze staroużytecznego drewna pochodzącego z poprzedniej budowli^[2].

Poważne remonty przeprowadzono w latach 1843, 1930^[2] i 1970-1978^[3], natomiast działania odnawiające w latach 1879, 1902, 1939 i 1962^[2].

Podczas okupacji niemieckiej świątynia była nieczynna. Niemcy 26 sierpnia 1940 aresztowali księdza Józefa Szczepkowskiego, który został przez nich zamordowany w KL Dachau^[3].

W latach 1970-1978, podczas odnowy obiektu, ściany ponownie oszalowano, dachy pokryto nową blachą, powiększono zakrystię, dobudowano pomieszczenie katechetyczne i dodano podmurówkę kamienną. Została wówczas wzniesiona nowa plebania i dzwonnica^[3].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Orientowany kościół na planie prostokąta zbudowano w konstrukcji wieńcowej na podmurówce kamiennej i oszalowano pionowymi deskami. Ma zakrystię i boczne aneksy. Prezbiterium jest niewyodrębnione, zakończone trójbocznie, oddzielone niskim stopniem od korpusu nawowego. Świątynia jest trójnawowa, a nawy oddzielają czworoboczne słupy z mieczami. Przy wejściu wydzielona jest kruchta, a nad nią znajduje się chór mieszczący organy z XIX wieku. Nad nawą główną istnieje strop z pozornym sklepieniem. Posadzka wykonana jest z desek^[2].

Elewacja fontowa, obita deseczkami, zwieńczona jest barokowym szczytem ze spływami bez wolut. Nad drzwiami wejściowymi znajduje się okno z półkolistym łukiem. Dach jest dwuspadowy, kryty blachą, a zakrystia i aneksy – dachami pulpitowymi. W środkowej części kalenicy posadowiona jest ażurowa sygnaturka z małym dzwonem^[2].

Kubatura budynku wynosi 3200 m³, a jego powierzchnia użytkowa – 320 m²^[1].

Obiekt należy do wyodrębnionej przez Ryszarda Brykowskiego niedużej grupy drewnianych kościołów średniowiecznych z tzw. płytkim transeptem kaplicowym^[4].

Wnętrze[edytuj | edytuj kod]

We wnętrzu znajduje się pięć (lub sześć^[3]) ołtarzy^[1] pochodzące z XVII i XVIII wieku (główny z połowy XVII wieku, pozostałe eklektyczne). Obrazy ukazują postaci świętych i wydarzeń biblijnych (Zwiastowanie, Opłakiwanie pod Krzyżem)^[2].

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Przy kościele stoi drewniana dzwonnica (z lat 70. XX wieku^[3]), której konstrukcja nośna wykonana jest z metalowych kątowników, oszalowana deskami pionowymi. Kryta jest dwuspadowym dachem z blachy. Wewnątrz wiszą trzy dzwony^[2].

Pozostałością dawnego cmentarza przykościelnego jest zespół trzech nagrobków: Jana Nepomucena Bardzińskiego (1852), Anny z Mniszewskich Bardzińskiej (1858) i Zygmunta Bardzińskiego (1884) dwa pierwsze pisakowcowe, a ostatni z białego marmuru^[2].

Po przeciwnej stronie kościoła stoi budynek dawnej organistówki. W lipcu 1967 rozebrano starą plebanię, która miała formę dworku z naczółkami^[2].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Widok od prezbiterium
Dzwonnica
Zespół nagrobków

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Z.Z. Mielniewicz Z.Z., karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, 1959, s. 1-2 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ E.E. Wraga-Szymańczyk E.E., karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, Biuro Dokumentacji Zabytków w Płocku, październik 1985, s. 2, 3, 5 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Diecezja Płocka, Sokołów, Parafia pw. św. Anny [online], Diecezja Płocka [dostęp 2024-03-08] (pol.).
↑ MaciejM. Warchoł MaciejM., Z „modrzewiowych” najdostojniejszy. Janisławice i drewniane kościoły Mazowsza z XVI wieku, [w:] MichałM. Wardzyński (red.), Poza Warszawą. Tom III. Architektura i budownictwo Mazowsza XII-XVIII wieku, 2020, s. 119 .

[:0-1] Z.Z. Mielniewicz Z.Z., karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, 1959, s. 1-2 .

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ E.E. Wraga-Szymańczyk E.E., karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, Biuro Dokumentacji Zabytków w Płocku, październik 1985, s. 2, 3, 5 .

[:2-3] Diecezja Płocka, Sokołów, Parafia pw. św. Anny [online], Diecezja Płocka [dostęp 2024-03-08] (pol.).

[4] MaciejM. Warchoł MaciejM., Z „modrzewiowych” najdostojniejszy. Janisławice i drewniane kościoły Mazowsza z XVI wieku, [w:] MichałM. Wardzyński (red.), Poza Warszawą. Tom III. Architektura i budownictwo Mazowsza XII-XVIII wieku, 2020, s. 119 .

[1]

[2]

[3]

[4]