Korpus Artylerii Litewskiej

Oficer i szeregowy frejkompanii konnej korpusu artylerii litewskiej w 1775

Korpus Artylerii Litewskiej – ogół formacji artyleryjskich wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Na czele korpusu stał generał artylerii. Jego sztab w drugiej połowie XVII w. był niewielki. Składał się z: zastępcy dowódcy, cejgmistrza (starszego nad arsenałem), kapitana i inżyniera artylerii.

W 1764 korpus liczył 56 artylerzystów. We freikompanii było 70 żołnierzy. W cykhauzie wileńskim znajdowało się 14 starych, nadających się jedynie do przelania, dział.

W okresie rządów Rady Nieustającej składał się z kompanii kanonierskiej i osłonowej (freikompanii). Zgodnie z etatem liczył 125 ludzi w tym 30 kanonierów.

W okresie trwania sejmu czteroletniego liczył on w sztabie i w 7 kompaniach 1048 ludzi. Brak funduszów uniemożliwił budowę przewidzianej etatem ludwisarni wileńskiej.

Generałowie artylerii

• Mikołaj Abrahamowicz (-1651)
• Wincenty Aleksander Gosiewski (1651-1652)
• Zygmunt Wahl (1652-1654)
• Maciej Władysław Judycki (1654-1668)
• Maciej Korwin Gosiewski (1673-1683)
• Leon Bazyli Sapieha (1684-1686)
• Michał Franciszek Sapieha (1698)
• Bogusław Ernest Denhoff (1710-1725)
• Kazimierz Leon Sapieha (1725 - 1738)
• Jan Jerzy Flemming (1738- 1746)
• Antoni Sołłohub (1746 - 1759)
• Eustachy Potocki (1759 - 1768)
• Franciszek Ksawery Branicki (1768-1773)
• Kazimierz Nestor Sapieha (1773-1793)

• gen. Franciszek Sapieha
• p.o. płk. Wilhelm Cronemman (nominalny szef – gen. Sapiecha poświęcił się działalności politycznej)

Bibliografia

• Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.
• Andrzej Grabski i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.