Kościół św. Krzysztofa w Lubawce - Ulanowicach
 A/2129/636/J z dnia 29.04.1980
| |||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||
 Kościół z zewnątrz | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Lubawki  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu kamiennogórskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie gminy Lubawka  | |||||||||||
 50°41′40,04″N 16°01′30,05″E/50,694456 16,025014
| |||||||||||
Kościół św. Krzysztofa w Lubawce - Ulanowicach – rzymskokatolicki kościół filialny pod wezwaniem św. Krzysztofa w Lubawce. Znajduje się on w dzielnicy Ulanowice, znanej również pod nazwą Podlesie.
Historia
Kościół powstał na zlecenie opata krzeszowskiego Bernharda Rosy, jako miejsce pielgrzymkowe związane z kultem Czternastu Świętych Wspomożycieli. Pierwotny kościół wybudowany został przez Marcina Urbana w latach 1685 - 1687. Sanktuarium cieszyło się taką popularnością, że w 1723 roku opat Dominicus Geyer postanowił wznieść większy, murowany kościół, co też zostało zrealizowane przez Michaela Jentscha. Do zachowanej do dzisiaj świątyni dobudowano w latach 1790 - 1792 taras z kryptą św. Aleksego i kamienną balustradą. Co ciekawe, do kościoła prowadziła niegdyś droga oznaczona 14 kolumnami z posągami świętych, z czego zostały tylko trzy.
Wyposażenie kościoła
Dość skromne wyposażenie kościoła zostało wykonane głównie w stylu barokowym, a uzupełnia je kilka dziewiętnastowiecznych obrazów. Oprócz cyklu wizerunków Czternastu Wspomożycieli uwagę zwraca ołtarz główny, wykonany w 1690 roku przez krzeszowski warsztat Georga Schröttera. Pierwotnie nastawa ta służyła jako ołtarz boczny w kościele opackim w Krzeszowie, a do Podlesia trafiła w 1728 roku. Ołtarz ten łączy przedstawienie patronów kościoła z wizerunkiem Świętej Rodziny jako Trójcy Stworzonej. Ten sposób ukazywania Świętych Pomocników stał się później niezwykle popularny na Śląsku i był często naśladowany, jak chociażby w altarioli ołtarza głównego w kościele parafialnym Świętej Rodziny w Chełmsku Śląskim. Dziewiętnastowieczny obraz w centrum przedstawia pasterza, któremu w XV wieku na terenie należącym do cystersów w Langheim ukazali się Święci Pomocnicy, co zapoczątkowało kult Czternastu Wspomożycieli. Dwa ołtarze boczne zostały wykonane przez Antona Hoffmana w 1714 roku. W niszy w ścianie północnej uwagę zwraca figura Matki Bożej z Dzieciątkiem (1668 - 1669), najprawdopodobniej dłuta legnickiego rzeźbiarza Matthäusa Knotego. Nad wejściem głównym wiszą trzy małe obrazy wotywne z II połowy XVIII wieku. Drewniany strop z ciekawą dekoracją floralną powstał w 1723 roku. Na szafie w zakrystii stoją rzeźby św. Bernarda z Clairvaux i św. Benedykta autorstwa Schröttera. Na balustradzie tarasu w 1792 roku umieszczono wtórnie dwie kamienne rzeźby: św. Barbary i św. Katarzyny. Szczególną atrakcją kościoła jest zachowana krypta pod schodami, w której znajduje się naturalnej wielkości rzeźba św. Aleksego.
Seria Czternastu Wspomożycieli
Głównym skarbem kościoła jest seria obrazów Czternastu Wspomożycieli. Zostały one namalowane w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Do dzisiaj z tego zespołu barokowych płócien zachowało się tylko siedem obrazów: św. Barbara, św. Idzi, św. Pantaleon, św. Eustachy, św. Dionizy, św. Katarzyna Aleksandryjska i św. Błażej. Sądząc na podstawie cech formalnych przedstawień, ich autorem był legnicki malarz Jeremias Josef Knechtel. W końcu XIX wieku postanowiono uzupełnić brakujące przedstawienia świętych. Do tego celu zatrudniono Hieronymusa Richtera z Kłodzka, który w 1884 roku namalował obrazy: św. Krzysztof, św. Cyriak i św. Akacjusz, oraz Paula Assmanna z Opawy, który wykonał wizerunki: św. Wit, św. Małgorzata i być może także św. Erazm i św. Jerzy. Obecnie wszystkie czternaście obrazów cyklu wisi na ścianach podleskiej świątyni, stanowiąc główny malarski element wnętrza. Postacie Czternastu Wspomożycieli na wszystkich obrazach przestawione są do kolan w różnych pozach: bądź to zwracają się do widza albo stoją na wprost, bądź też są obrócone w trzech czwartych. Każdy święty został przedstawiony ze swoimi atrybutami, a w tle widnieje pejzaż lub wnętrze związane z życiem lub męczeńską śmiercią świętego.
Bibliografia
- Katarzyna Malwina Zaremba: Cykl obrazów Świętych Wspomożycieli, 1 ćwierć XVIII wieku, 1884, 1886, Lubawka - Podlesie, kościół filialny pw. św. Krzysztofa, Wrocław 2008 (folder); Tekst udostępniony przez autorkę na stronie: http://www.mapakultury.pl/art,pl,mapa-kultury,104544.html na licencji CC BY-SA 3.0.