Leopold Kuczyński

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leopold Kuczyński
Leopold Ritter von Kuczyński
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1822
Szczerzec

Data i miejsce śmierci

28 października 1863
Lwów

Zawód, zajęcie

oficer, sędzia

Odznaczenia
III Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy)

Leopold Karol Kuczyński[a] herbu Ślepowron (ur. 1 listopada 1822 w Szczercu, zm. 28 października 1863 we Lwowie) – oficer audytor Armii Cesarstwa Austriackiego, c. k. radca sądu krajowego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 1 listopada 1822 w Szczercu[1][2][3]. Wywodził się z rodu Kuczyńskich herbu Ślepowron z Kuczyna[4]. Był synem Jana Bonawentury[3]. Według niektórych źródeł z pochodzenia był Rusinem[5][6]. Według innej wersji był narodowości polskiej[7][8].

Odbył studia prawnicze i polityczne, częściowo na Uniwersytecie Lwowskim i częściowo na Uniwersytecie Wiedeńskim[1][2]. Wstąpił do służby w Armii Cesarstwa Austriackiego i w 1845 został mianowany przez Hofkriegsrat praktykantem audytoriatu wojskowego[1][2]. Służbowo był przydzielony do galicyjskiej Komendy Generalnej we Lwowie i w trakcie wydarzeń 1846 roku został przez nią skierowany do działającej w Wadowicach Wojskowej Komisji Śledczej ds. Zdrady Stanu (Militär-Hochverratuntersuchungscommission) jako aktuariusz i tłumacz[1][2]. Według niektórych źródeł w 1849 był członkiem sądu wojennego na Węgrzech[8][9], czemu potem zaprzeczono[10]. W 1849 został awansowany na stopień nadporucznika audytora przy włoskiej Komendzie Generalnej Armii i skierowany do służby w szeregach 8 Morawskiego pułku piechoty arcyksięcia Ludwika[1][2]. Początkowo służył przy pułku we Włoszech, potem w Vorarlbergu[11][10]. Przy C. K. 4 Korpusie Armii w Księstwie Holsztynu i w Hamburgu kierował działającym tam sądem wojennym[1][2]. W 1850, za wyśmienite sprawowanie, został mianowany na stopień kapitana i został definitywnie wcielony jako audytor do 8 pułku[1][5][8][9][10]. W kolejnych latach pozostawał oficerem przydzielonym do tej jednostki, a w tym okresie pułk posiadał główne miejsce werbunku w Igławie[b][12][13]. Od 1851 do 1854 służył w sądzie wojennym w Wiedniu[11][10]. Jako kapitan audytor 8 pułku piechoty został odkomenderowany do Gubernatorstwa Wojskowego w Wiedniu, któremu podlegał od marca 1852 do września 1954[14][15][1]. W październiku 1854 wystąpił z wojska[10][2].

Od 1854 pracował jako radca sądu krajowego w Pressburgu do 31 marca 1861[10][2]. W 1861 przeszedł do cywilnego sądownictwa we Lwowie[8][9][10][1]. Do końca życia pracował na stanowisku radcy sądu krajowego w C. K. Sądzie Krajowym we Lwowie[16][17][18]. Był członkiem Sądu Karnego we Lwowie[19][5][2]. Uchodził za gorliwego urzędnika[20]. Prowadził dochodzenia w sprawach politycznych oraz naruszeń porządku publicznego, popełnionych poprzez udział w ruchu na obszarze Królestwa Polskiego[5][11]. Prowadził też postępowanie przygotowawcze przeciw aresztowanemu księciu Adamowi Sapiesze[5]. Pracował jako referent w procesach politycznych[21]. W ramach represji po powstaniu styczniowym z 1863 miał znęcać się nad zatrzymanymi powstańcami, bić ich po twarzy podczas przesłuchań[20]. Prowadził też proces przeciw posłowi Rogowskiemu i zlecił jego aresztowanie[8][7]. Władał językami niemieckimi i polskimi jako – według źródeł austriackich – ojczystymi, a ponadto też językami czeskim, słowackim, rusińskim, francuskim i włoskim[1][2]. Politycznie był związany z poglądami hr. Aleksandra Wielopolskiego[7][8]. Tym niemniej niektóre kręgi polskie nie darzyły go sympatią[8]. Według źródła z polskiego środowiska Kuczyński swoimi wypowiedziami politycznymi sam przyczynił się do nieprzychylnych opinii na jego temat[21]. Około 1861 został odznaczony pruskim Orderem Orła Czerwonego III klasy[17].

W ostatnim okresie życia otrzymywał anonimowe listy z groźbami śmierci[5][9][11]. Około 14 dni przed śmiercią miał otrzymać list – rzekomo od tajnego polskiego Rządu Narodowego – informujący o wydaniu na niego wyroku śmierci (list o takiej samej treści miał otrzymać też wiceprezydent lwowskiego sądu karnego Carl Pohlberg)[9]. Wieczorem 28 października 1863 wyszedł z biura Sądu Karnego, mieszczącego się na Przedmieściu Halickim[5][11]. Po wyjściu z kancelarii udał się sam drogą przez plantacje, mijając kawiarnię wiedeńską, budynki urzędowe C. K. Krajowej Dyrekcji Skarbu, kościół jezuitów do placu Teatralnego, gdzie mieścił się jego dom[5]. Przechodząc przez opustoszały plac Castrum (wzgl. Kastrum[c][19]) nieopodal Rynku znajdował się w miejscu naprzeciw zabudowań Dyrekcji Policji i w pobliżu swojego mieszkania[22][5][23][11][20]. Na środku placu podeszło do niego dwóch mężczyzn, z których jeden poprosił go najprawdopodobniej o ogień do papierosa, po czym Kuczyński podał mu swoje cygaro, a wtedy drugi dźgnął go sztyletem w plecy[21][20]. Ugodzony pod żebrem radca obficie krwawiąc zdołał zrobić jeszcze kilka kroków krzycząc „Ratujcie! Ratujcie!”, po czym przewracając się na plecy padł na stosie kamieni[19][5]. Tym samym nóż wbił się głębiej w ciało uszkadzając serce oraz płuca i wyszedł na wylot[19][5][21]. Kuczyński zmarł na miejscu[19]. Morderstwo miało miejsce około godz. 19:15[19][5][24][1].

Z miejsca zdarzenia miały oddalić się dwóch albo trzy podejrzane osoby[19][19][5]. Świadkiem był stojący w pobliżu młody Żyd[25]. Krzycząc usiłował on gonić sprawców, lecz przewrócił się i nie zdołał za nimi podążyć[5]. Zgłoszenie znalezienia ciała złożyli w C. K. Dyrekcji Policji dwaj Żydzi[5]. Pod ciałem Kuczyńskiego ujawniono narzędzie zbrodni[5]. Był to nowy nóż myśliwski (kordelas) o długości około 1,5 stopy[19][21][5][23]. Skórzana pochwa od noża leżała kilka metrów dalej[19][21]. Wkrótce potem na miejscu zbrodni pojawiła się żona zmarłego[5]. Około godz. 20 ciało zasztyletowanego przewieziono do szpitala[5]. W związku ze zdarzeniem władze wysłały na miasto i okolice patrole policyjne wzmocnione wojskowymi[5]. Na drugi dzień tysiące mieszkańców Lwowa przybywało na miejsce dokonania morderstwa[26].

Pogrzeb odbył się 31 października 1863 we Lwowie[27][28][29]. Według austriackiej prasy uczestniczył w nim m.in. Namiestnik Galicji, władze cywilne i wojskowe oraz liczni przedstawiciele ludności rusińskiej i niemieckiej, zaś nie uczestniczyła ludność polska i przedstawiciele Magistratu[30]. Leopold Kuczyński był żonaty z Eugenią[10] (jej rodzice mieszkali w Wiedniu[5]) i miał dwóch niepełnoletnich synów[19][8][23][11] (w 1863 jeden miał 13 lat[31]). Nazajutrz po morderstwie cesarz Franciszek Józef I przyznał wdowie po Kuczyńskim dożywotnią pensję, a każdemu z dzieci zapomogi finansowe do czasu uzyskania pełnoletności[32][9][9]. W życiu dorosłym jeden syn Kuczyńskiego – Eugeniusz został posłem austriackim w Rio de Janeiro, a drugi syn – Oskar został urzędnikiem w Wiedniu[3].

Epilog[edytuj | edytuj kod]

Sprawa morderstwa Kuczyńskiego od początku zyskała rozgłos zarówno w samym Lwowie i Galicji, jak też opisywano ją w niemieckojęzycznej prasie austriackiej[33][34][35][20]. Pomimo zgodnego potępienia zbrodni ze wszystkich stron, w różny sposób przedstawiano możliwe pobudki zmierzające do dokonania zbrodni[21]. Morderstwo Kuczyńskiego wzbudziło na nowo szerzenie na ziemi austriackiej pogłoski o możliwym wprowadzeniu stanu oblężenia w Galicji[36][37]. W kilka dni po zdarzeniu w krakowskim dzienniku „Czas” ogłoszono, że polski trybunał rewolucyjny nie wydał wyroku na Kuczyńskiego i nie ma żadnego związku z jego morderstwem, które zostało dokonane bez wiedzy polskiego Rządu Narodowego[38][39][40]. W prasie rozpowszechniano także informację, że już po zbrodni polski Rząd Narodowy miał rzekomo zaoferować wdowie 2000 florenów[41][42][43]. W listopadzie 1863 lwowski Sąd Krajowy wydał list gończy za nieznanym sprawcą morderstwa, podając jego rysopis[44]. Do publicznej wiadomości podano także szczegółowy opis noża jako narzędzia zbrodni[45]. W sprawie przeprowadzono rewizje oraz dokonywano aresztowań osób we Lwowie[46]. Pomimo wykonanych przesłuchań i aresztowań sprawców zabójstwa nie wykryto[26].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zarówno w ewidencji wojskowych Armii Cesarstwa Austriackiego, jak i w ewidencji urzędników Cesarstwa Austrii był określany w języku niemieckim jako „Leopold Karl Ritter von Kuczyński”.
  2. ↑ Po 1867 istniał austro-węgierski 8 pułk piechoty.
  3. ↑ Na placu Castrum w późniejszych latach powstała szkoła im. Mickiewicza.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k † Leopold Karl Ritter v. Kuczyński. „Wiener-Zeitung”. Nr 252, s. 1250, 1 listopada 1863. (niem.). 
  2. ↑ a b c d e f g h i j Kronika. Niektóre daty z życia Leopolda Kuczyńskiego. „Gazeta Narodowa”. Nr 221, s. 3, 4 listopada 1863. 
  3. ↑ a b c Herbarz polski (13) 1909 ↓, s. 121.
  4. ↑ Herbarz polski (13) 1909 ↓, s. 111.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Lemberg. Ein politischer Mord. „Ost-Deutsche Post”. Nr 300, s. 2, 1 listopada 1863. (niem.). 
  6. ↑ Lemberg. „Vereinigte Laibacher Zeitung”. Nr 251, s. 996, 3 listopada 1863. (niem.). 
  7. ↑ a b c Original-Telegramm. „Grazer Zeitung”. Nr 27, s. 991, 31 października 1863. (niem.). 
  8. ↑ a b c d e f g h Landesgerichtsrath Kuczynski. „Mährischer Correspondent”. Nr 230, s. 5, 31 października 1863. (niem.). 
  9. ↑ a b c d e f g Kuczynski. „Fremden-Blatt”. Nr 299, s. 4, 31 października 1863. (niem.). 
  10. ↑ a b c d e f g h Kuczynski. „Tagespost”. Nr 256, s. 6, 8 listopada 1863. (niem.). 
  11. ↑ a b c d e f g Tagesnachrichten. „Morgen-Post”. Nr 300, s. 2, 1 listopada 1863. (niem.). 
  12. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1851, s. 171.
  13. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1852, s. 190.
  14. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1853, s. 186, 791.
  15. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1854, s. 188, 817.
  16. ↑ Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861. Lwów: 1861, s. 114.
  17. ↑ a b Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 128.
  18. ↑ Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1863. Lwów: 1863, s. 129.
  19. ↑ a b c d e f g h i j k Kronika. Morderstwo. „Gazeta Lwowska”. Nr 247, s. 993, 29 października 1963. 
  20. ↑ a b c d e Pamiętnik 1905 ↓, s. 23.
  21. ↑ a b c d e f g Korespondencya Czasu. „Czas”. Nr 251, s. 1, 3 listopada 1863. 
  22. ↑ Ostatnie depesze telegraficzne „Czasu”. „Czas”. Nr 247, s. 3, 29 października 1863. 
  23. ↑ a b c Kleine Chronik. „Wiener Zeitung–Wiener Abendpost”. Nr 104, s. 418, 31 października 1863. (niem.). 
  24. ↑ Kleine Chronik. „Wiener Zeitung-Wiener Abendpost”. Nr 102, s. 411, 29 października 1863. (niem.). 
  25. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 23-24.
  26. ↑ a b Pamiętnik 1905 ↓, s. 24.
  27. ↑ Kronika miejscowa i zagraniczna. „Czas”. Nr 251, s. 3, 3 listopada 1863. 
  28. ↑ Telegraphische (Privat-) Depechen. „Wiener-Zeitung”. Nr 252, s. 1250, 1 listopada 1863. (niem.). 
  29. ↑ Telegramme. „Die Presse”. Nr 300, s. 4, 1 listopada 1863. (niem.). 
  30. ↑ Lemberg. „Tiroler Schützen-Zeitung”. Nr 255, s. 862, 6 listopada 1863. (niem.). 
  31. ↑ Wien. „Vereinigte Laibacher Zeitung”. Nr 252, s. 1000, 4 listopada 1863. (niem.). 
  32. ↑ Original-Telegramm. „Grazer Abendpost”. Nr 249, s. 991, 31 października 1863. (niem.). 
  33. ↑ Wiedeń. „Czas”. Nr 250, s. 2, 1 listopada 1863. 
  34. ↑ Wiedeń. „Czas”. Nr 251, s. 2, 3 listopada 1863. 
  35. ↑ Wiedeń / Kronika. „Gazeta Narodowa”. Nr 220, s. 2, 3, 3 listopada 1863. 
  36. ↑ Sprawa polska za granicą. „Gazeta Narodowa”. Nr 220, s. 1, 3 listopada 1863. 
  37. ↑ Ostatnie wiadomości. „Gazeta Narodowa”. Nr 221, s. 3, 4 listopada 1863. 
  38. ↑ Kronika miejscowa i zagraniczna. „Czas”. Nr 250, s. 3, 1 listopada 1863. 
  39. ↑ Kleine Chronik. „Wiener Zeitung”. Nr 97, s. 423, 2 listopada 1863. (niem.). 
  40. ↑ Übersicht der Ereignissen in Polen. „Waldheims Illustrirte Zeitung”. Nr 97, s. 1159, 7 listopada 1863. (niem.). 
  41. ↑ Tagesneuigkeiten. Kuczynski. „Ost-Deutsche Post”. Nr 302, s. 2-3, 3 listopada 1863. (niem.). 
  42. ↑ Witwe. „Fremden-Blatt”. Nr 305, s. 5, 6 listopada 1863. (niem.). 
  43. ↑ Vermischte Nachrichten. „Grazer Zeitung”. Nr 255, s. 10, 7 listopada 1863. (niem.). 
  44. ↑ Steckbrief gegen Kuczynski’s Mörder. „Grazer Zeitung”. Nr 261, s. 8, 14 listopada 1863. (niem.). 
  45. ↑ Lemberg. „Die Neue Zeit: Olmüzer politische Zeitung”. Nr 267, s. 2, 20 listopada 1863. (niem.). 
  46. ↑ Lemberg. „Das Vaterland”. Nr 264, s. 2, 17 listopada 1863. (niem.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leopold_Kuczyński&oldid=71799228”