Malanów (województwo wielkopolskie)
51°57′12″N 18°23′29″E/51,953333 18,391389| wieś | |
 Kościół parafialny w Malanowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
180 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) |
1695 |
| Strefa numeracyjna |
63 |
| Kod pocztowy |
62-709[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PTU |
| SIMC |
0289868 |
Położenie na mapie gminy Malanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tureckiego  | |
| 51°57′12″N 18°23′29″E/51,953333 18,391389[1]
| |
| Strona internetowa | |
Malanów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Malanów
Wieś Malanów położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 470 w kierunku Kalisza.
Miejscowość jest siedzibą gminy Malanów.
Przy ulicy Tureckiej znajduje się pomnik „Walczącym o wolność ojczyzny”.
We wsi funkcjonują m.in.: Centrum Kultury i Biblioteka Publiczna, Ośrodek Sportu i Rekreacji, Gminne Przedszkole, Szkoła Podstawowa, Ochotnicza Straż Pożarna, Klub Sportowy Grom Malanów, Ośrodek Zdrowia, zakład produkcyjny Sun Garden.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszym dokumentem, w którym jest mowa o miejscowości Malanów, jest dokument papieski z 1136 roku, w którym wymieniona jest także nazwa miasta powiatowego Turek.
W średniowieczu Malanów wchodził w skład klucza uniejowskiego, a od połowy XVI wieku, w skład klucza turkowskiego. Aż do czasów rozbiorów, osada była własnością arcybiskupa gnieźnieńskiego i właściwie dopiero w XIX wieku wyodrębnił się tu samodzielny zespół dóbr ziemskich, pozostających w rękach prywatnych. W czasie wojen napoleońskich, przez Malanów przeszły oddziały armii francuskiej, a podczas powstania styczniowego, na terenie gminy miała miejsce potyczka między wojskami rosyjskimi a polskimi powstańcami, chroniącymi się na miejscowej plebanii.
W XIX i XX wieku dobra Malanowa były posiadłością skoligaconych ze sobą rodów Kokczyńskich i Doruchowskich. W latach osiemdziesiątych XIX wieku dobra malanowskie liczyły 1413 mórg. Obok folwarku w Malanowie w ich skład wchodził jeszcze zespół gospodarczy w Rachowie oraz wsie: Malanów, Feliksów, Celestyny, Rachów.
W 1912 roku właścicielem dóbr był Zygmunt Kokczyński. W dwudziestoleciu międzywojennym, aż do końca epoki w 1939 roku, dospodarował tu Tadeusz Doruchowski, znany przed wojną jako organizator życia społecznego, prezes i współtwórca lokalnego oddziału Ochotniczej Straży Pożarnej.
W 1952 roku założono we wsi Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną "Zwycięstwo"[3].
W 1959 roku odkopano we wsi skarb składający się z 236 monet, głównie polskich, bitych w czasach panowania Kazimierza IV Jagiellończyka, Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy oraz pruskich, pomorskich, śląskich, czeskich i niemieckich[3].
W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Malanów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.
W 1999 roku ustalono ostateczny wygląd herbu miejscowości i gminy Malanów.
Zespół dworski[edytuj | edytuj kod]
Zespół dworski w Malanowie, składający się z części rezydencjonalnej (dwór i park) oraz gospodarczej (zabudowa folwarku), znajdował się nieco na południe od traktu Turek-Kalisz, na zamknięciu osi, jaką wyznaczała droga Żdżenice-Malanów. Główny wjazd na teren zespołu wiódł aleją prowadzącą do zabudowań folwarku i do ogrodu, na podjazd przed dworem. Od południa całość zamykał staw, zasilany trzema kanałami.
Dwór był dziewiętnastowieczną budowlą z długim parterowym korpusem nakrytym wysokim dachem, przebudowaną w latach dwudziestych XX wieku przez Tadeusza Doruchowskiego (z przebudową wiąże się dostawienie do jednej z węższych elewacji wejścia reprezentacyjnego, ponad którym znalazł się duży taras). Całość wieńczyła krzywoliniowa, pełna fantazji i barokowych odwołań forma szczytu, zwieńczonego kulą z iglicą. Fasada bogata była w detale architektoniczne - pilastry, narożne szkarpy, postumenty z wazami balustrady tarasu i bocznych spływów szczytu, plakiety.
Cmentarz parafialny[edytuj | edytuj kod]
Na miejscowym cmentarzu parafialnym znajdują się dwa okazałe grobowce. Starszy, z nawiązującymi do gotyku podziałami elewacji, to dawne miejsce spoczynku rodu Kokczyńskich. Sąsiedni, w formach zmodernizowanego klasycyzmu, stanowi miejsce pochówku przedstawicieli rodu Doruchowskich.
Kościół i parafia[edytuj | edytuj kod]
Najciekawszym obiektem zabytkowym Malanowa jest kościół parafialny pw. św. Stanisława, pochodzący z 1874 roku. Jest to świątynia drewniana o konstrukcji zrębowej, oszalowana z zewnątrz. Poprzedni kościół wzniesiony w 1716 roku znajdował się w innym miejscu wsi.
W jednonawowym wnętrzu, zamkniętym wielobocznym prezbiterium, mieszczą się trzy ołtarze z 1720 roku. Rokokowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w sukience srebrnej, znajdujący się w głównym ołtarzu, ufundowany został przez Alojzego Czyżewskiego w 1850 roku. Na belce tęczowej umieszczony jest krucyfiks z XVII wieku. Barokowa ambona z rzeźbą świętego Mikołaja oraz chrzcielnica pochodzą z XVIII wieku. Naczynia liturgiczne, kielich i monstrancja wieżyczkowa wykonane zostały w pierwszej połowie XVII wieku, natomiast dwa mszały, w tym jeden w oprawie skórzanej, pochodzą z przełomu XVII i XVIII wieku.
Przykościelna dzwonnica o konstrukcji słupowej, z zewnątrz oszalowana, kryta gontem, pochodzi prawdopodobnie z czasów istnienia poprzedniego kościoła.
Obok zabytkowego, starego kościoła w latach 1989-2000 postawiono nową, murowaną świątynię.
Parafia Malanów swym zasięgiem obejmuje następujące miejscowości: Brody, Celestyny, Dziadowice, Dziadowice-Folwark, Feliksów, Grąbków, Kotwasice, Malanów, Miłaczew, Kolonia Miłaczew, Miłaczewek, Miłaczewskie Młyny, Rachowa, Targówka, Zygmuntówek oraz Żdżenice.
Sport[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości działa Klub Sportowy Grom, grający obecnie na boiskach klasy A.
Wyniki klubu w ostatnich latach:
| Sezon | Liga | Poz. | M. | Pkt. | Mecze | Bramki | Uwagi | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| zw. | rem. | por. | zdob. | str. | ||||||
| 2007/08 | klasa B | 11. | 26 | 21 | 6 | 3 | 17 | 36 | 90 | |
| 2008/09 | klasa B | 5. | 20 | 27 | 8 | 3 | 9 | 50 | 51 | |
| 2009/10 | klasa B | 1. | 16 | 41 | 13 | 2 | 1 | 47 | 18 | awans |
| 2010/11 | klasa A | 12. | 30 | 35 | 10 | 5 | 15 | 52 | 60 | |
| 2012/12 | klasa A | 10. | 30 | 38 | 12 | 2 | 16 | 62 | 55 | |
Ponadto w miejscowości funkcjonują Młodzieżowy Klub Siatkarski Malanów oraz Wielkopolski Klub Karate Kyokushin. Miejscowy Ośrodek Sportu i Rekreacji cyklicznie organizuje liczne okolicznościowe turnieje sportowe (m.in. piłka nożna, siatkówka, siatkówka plażowa, biegi, tenis stołowy). Ponadto funkcjonują dwa kompleksy boisk wybudowane w ramach projektu Orlik 2012.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 75927
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 768 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 230, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Maluśkiewicz, Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Konin: „Apeks”, 1997, ISBN 83-86139-28-5, OCLC 750945451.
- Andrzej Czesław Nowak, Konin, Turek, Dobra, Golina, Rychwał, Tuliszków oraz okolice – przewodnik turystyczny, Poznań: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1987, ISBN 83-85034-04-8, OCLC 69453891.
- Zabytki miasta Turku i powiatu tureckiego; tom 2, część 1: rezydencje powiatu tureckiego, Makary Górzyński, Turek 2009, ISBN 978-83-92557-4-2 s. 379-388
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Malanów
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Części wsi |
|
| Nieoficjalne części wsi |
