Myszoskoczka beludżystańska

Myszoskoczka beludżystańska
	Gerbillus nanus
	Blanford, 1875
	; Myszoskoczka beludżystańska na ilustracji z 1876 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Gerbillini
Rodzaj	myszoskoczka
Gatunek	myszoskoczka beludżystańska
Synonimy
	Gerbillus (Dipodillus) lixa Yerbury & O. Thomas, 1895; Dipodillus mimulus O. Thomas, 1902; Dipodillus arabium O. Thomas, 1918; Dipodillus indus O. Thomas, 1920;
	Gerbillus (Dipodillus) lixa Yerbury & O. Thomas, 1895; Dipodillus mimulus O. Thomas, 1902; Dipodillus arabium O. Thomas, 1918; Dipodillus indus O. Thomas, 1920;
Podgatunki
	G. n. nanus Blanford, 1875; G. n. arabius (O. Thomas, 1918); G. n. mimulus (O. Thomas, 1902); G. n. setonbrownei D.L. Harrison, 1968;
	G. n. nanus Blanford, 1875; G. n. arabius (O. Thomas, 1918); G. n. mimulus (O. Thomas, 1902); G. n. setonbrownei D.L. Harrison, 1968;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Myszoskoczka beludżystańska^[9] (Gerbillus nanus) – gatunek ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujące w południowo-zachodniej Azji.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Myszoskoczka beludżystańska występuje na Bliskim Wschodzie i w południowym Azji zamieszkując w zależności od podgatunku^[10]:

G. nanus nanus – Egipt (Synaj), Izrael, Jordania, Irak, Iran, Afganistan, Pakistan i północno-zachodnie Indie.
G. nanus arabius – Arabia.
G. nanus mimulus – północny i środkowy Jemen.
G. nanus setonbrownei – Muhafazat Szamal al-Batina u wybrzeży Omanu.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1875 roku brytyjski zoolog i geolog William Thomas Blanford nadając mu nazwę Gerbillus nanus^[2]. Holotyp pochodził z Gedrozji, w Pakistanie^[11].

Filogeneza molekularna wykazała monofiletyczność G. nanus i siostrzane pokrewieństwo z G. henleyi^[12]. Inne badania wykazały dwa odległe allopatryczne klady G. nanus (jeden zawierający okazy z Izraela i Pakistanu, a drugi z okazami z Mali, Mauretanii i Libii), pomimo podobnych kariotypów, ale z bardzo dużą zmiennością^[10]. Konieczne są dalsze badania, aby ustalić związki G. nanus między innymi z G. amoenus^[10]. G. nanus może obecnie podlegać stopniowej specjacji^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunków^[10].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Gerbillus: fr. gerboa lub jerboa „myszoskoczek”, od arab. ‏جَرْبُوع‎ jarbū „mięśnie grzbietu i lędźwi”; łac. przyrostek zdrabniający -illus^[13].
nanus: łac. nanus „karzeł”, od gr. νανος nanos „karzeł”^[14].
arabius: Arabia^[15].
mimulus: łac. mimulus „mały imitator”, od mimus „imitator”, od gr. μιμος mimos „imitator, naśladowca”; łac. przyrostek zdrabniający -ulus^[16].
setonbrownei: Seton Brown^[15].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 72–110 mm, długość ogona 80–145 mm, długość ucha 7–14 mm, długość tylnej stopy 19–30 mm; masa ciała 14–29 g^[17].

Biologia[edytuj | edytuj kod]

Myszoskoczka beludżystańska żyje na pustyniach i półpustyniach, terenach uprawnych i w ogrodach. Na pustyniach preferuje obszary, w których występuje najwięcej roślinności, takie jak oazay, uedy i skraje równin sebha. Prowadzi naziemny tryb życia^[8].

Populacja[edytuj | edytuj kod]

Zasięg tego gatunku jest bardzo duży i jest on pospolity. Nie są znane zagrożenia dla jego istnienia, występuje w wielu obszarach chronionych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go za gatunek najmniejszej troski^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Gerbillus nanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b W.T. Blanford. Descriptions of new Mammalia from Persia and Balúchistan. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16, s. 312, 1875. (ang.).
↑ J.W. Yerbury & O. Thomas. On the mammals of Aden. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1895, s. 550, 1895. (ang.).
↑ O. Thomas. New species of Dipodillus and Psammomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 9, s. 362, 1902. (ang.).
↑ O. Thomas. New forms of Dendromus, Dipodillus, and Gerbillus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Night series. 2, s. 61, 1918. (ang.).
↑ O. Thomas. Scientific Results of the Mammal Survey. No. XXI. A. Some new mammals from Baluchistan and North-West India. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 26 (4), s. 935, 1920. (ang.).
↑ D.L. Harrison. A new race of Baluchistan gerbil, Gerbillus nanus Blanford, 1875 (Rodentia: Cricetidae) from Oman, with remarks on the Arabian forms of the species. „Mammalia”. 32 (1), s. 60, 1968. DOI: 10.1515/mamm.1968.32.1.60. (ang.).
↑ ^a ^b ^c G.G. Shenbrot G.G., Gerbillus nanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-30] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 261. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 450. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Gerbillus (Hendecapleura) nanus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-30].
↑ A. Ndiaye, U. Shanas, P. Chevret & L. Granjon. Molecular variation and chromosomal stability within Gerbillus nanus (Rodentia, Gerbillinae): Taxonomic and biogeographic implications. „Mammalia”. 77 (1), s. 105–111, 2013. DOI: 10.1515/mammalia-2012-0039. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).
↑ nanus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-30] (ang.).
↑ ^a ^b J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2021-12-30]. (niderl.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 137, OCLC 637083062 (ang.).
↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 639. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Gerbillus nanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Blanford-2] W.T. Blanford. Descriptions of new Mammalia from Persia and Balúchistan. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16, s. 312, 1875. (ang.).

[Yerbury&Thomas-3] J.W. Yerbury & O. Thomas. On the mammals of Aden. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1895, s. 550, 1895. (ang.).

[Thomas1902-4] O. Thomas. New species of Dipodillus and Psammomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 9, s. 362, 1902. (ang.).

[Thomas1918-5] O. Thomas. New forms of Dendromus, Dipodillus, and Gerbillus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Night series. 2, s. 61, 1918. (ang.).

[Thomas1920-6] O. Thomas. Scientific Results of the Mammal Survey. No. XXI. A. Some new mammals from Baluchistan and North-West India. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 26 (4), s. 935, 1920. (ang.).

[Harrison-7] D.L. Harrison. A new race of Baluchistan gerbil, Gerbillus nanus Blanford, 1875 (Rodentia: Cricetidae) from Oman, with remarks on the Arabian forms of the species. „Mammalia”. 32 (1), s. 60, 1968. DOI: 10.1515/mamm.1968.32.1.60. (ang.).

[iucn-8] G.G. Shenbrot G.G., Gerbillus nanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-30] (ang.).

[Cichocki&inni-9] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 261. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 450. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Gerbillus (Hendecapleura) nanus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-30].

[Ndiaye&inni-12] A. Ndiaye, U. Shanas, P. Chevret & L. Granjon. Molecular variation and chromosomal stability within Gerbillus nanus (Rodentia, Gerbillinae): Taxonomic and biogeographic implications. „Mammalia”. 77 (1), s. 105–111, 2013. DOI: 10.1515/mammalia-2012-0039. (ang.).

[Palmer-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).

[14] nanus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-30] (ang.).

[Nijhof-15] J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2021-12-30]. (niderl.).

[Jaeger-16] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 137, OCLC 637083062 (ang.).

[Denys&inni-17] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 639. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]