Otto Zänker

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Otto Zänker
Kraj działania

III Rzesza

Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1876
Herzkamp

Data śmierci

30 stycznia 1960

Miejsce pochówku

Bethel↗

generalny superintendent ewangelickiej śląskiej prowincji kościelnej
Okres sprawowania

1925–1933

biskup ewangelicki Wrocławia w latach 1933–1941
Okres sprawowania

1933–1941

Wyznanie

luteranizm

Otto Zänker (ur. 29 czerwca 1876[1] w Herzkamp, zm. 30 stycznia 1960[2]) – niemiecki pastor luterański[3], biskup ewangelicki Wrocławia w latach 1933–1941.

Urodził się w rodzinie pastora. Od trzeciego roku życia do 1885 r. mieszkał w Torgau. Studia teologiczne odbył na uczelniach w Erlangen, Greifswaldzie i Halle, po ich ukończeniu początkowo był nauczycielem religii w szkołach podstawowych oraz w liceum w Viersen[3]. Później pracował jako kapłan w różnych miastach na obszarze obecnej Nadrenii Północnej-Westfalii: od 1905 r. w Godesbergu, od 1908 w Viersen, gdzie objął stanowisko proboszcza, od 1912 w Soest, gdzie kierował seminarium[1] i w 1924–1925 w Münster, w którym był proboszczem[4]. W 1925 r. przeprowadził się do Wrocławia w związku z objęciem urzędu generalnego superintendenta[1] śląskiej prowincji kościelnej[5]. Urząd ten piastował do 1933 r., gdy 5 X 1933 został mianowany biskupem Wrocławia[6].

W czasach, gdy Zänker był śląskim superintendentem, a później biskupem, w niemieckiej społeczności protestantów zarysował się silny konflikt na tle stosunku do ideologii partii nazistowskiej, a po objęciu władzy przez NSDAP, także stosunku do nowego prawodawstwa, a zwłaszcza kolejnych ustaw antyżydowskich. Duża część pastorów i wiernych aktywnie wspierała ideologię i władzę nazistowską, część z nich utworzyła ruch Niemieckich Chrześcijan, który postulował wykluczenie Żydów i osób mających żydowskich przodków z protestanckich Kościołów. Ponadto część Niemieckich Chrześcijan chciała reformy teologicznej, mającej usunąć z chrześcijaństwa elementy postrzegane przez nich jako związki z religią i kulturą żydowską, w szczególności żądali rezygnacji ze Starego Testamentu i ocenzurowania Nowego Testamentu. Protestanci będący w opozycji do tych poglądów założyli w 1934 r. ruch o nazwie Kościół Wyznający[7]. Obie frakcje aktywnie zwalczały się i próbowały zdobyć wpływ na władze kościelne[8]. Na Śląsku Niemieccy Chrześcijanie objęli większość 2/3 miejsc w synodzie[9].

Otto Zänker po objęciu władzy przez nazistów w Niemczech początkowo zachowywał neutralną postawę wobec kościelnego sporu[10], jednak po kilku miesiącach zaczął coraz bardziej krytykować poglądy Niemieckich Chrześcijan, a w 1934 r. kilkukrotnie publicznie sprzeciwił się polityce Ludwiga Müllera, który został ustawiony przez władze państwowe „biskupem Rzeszy” i miał kierować Kościołami protestanckim w Niemczech[11]. Choć Zänker nie przystąpił do Kościoła Wyznającego, to z racji zbliżonych do tej frakcji poglądów i faktu, że był przez nią popierany, stał się obiektem krytyki Niemieckich Chrześcijan i wysokich urzędników III Rzeszy[12], tym bardziej że biskup nie tylko indywidualnie pomagał żydowskim protestantom swojej prowincji[13], ale i występował w 1939 do konsystorza prowincji o taką pomoc[14]. W efekcie, Zänker został w połowie grudnia 1936 r. objęty aresztem domowym przez Gestapo i na początku następnego roku musiał podpisać zobowiązanie do wypełniania poleceń ministerstwa do spraw wyznań[15]. W roku 1939 władze kościelne (Evangelischen Oberkirchenrates) przymusowo urlopowały Zänkera ze stanowiska biskupa, a w 1941 otrzymał dymisję[4][5][14]. Po wojnie osiedlił się w Republice Federalnej Niemiec, w Nadrenii Północnej-Westfalii, gdzie mieszkał w Inden i Bielefeld. Jest autorem publikacji o Kościele ewangelickim Śląska[5].

Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

W roku 1925 otrzymał doktorat honoris causa wydziału teologicznego w Münsterze[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Jońca 1979, s. 135.
  2. ↑ Franzenburg 2016, s. 192.
  3. ↑ a b Franzenburg 2016, s. 193.
  4. ↑ a b c Franzenburg 2016, s. 194.
  5. ↑ a b c Hytrek-Hryciuk 2009, s. 180.
  6. ↑ Jońca 1979, s. 135, 147.
  7. ↑ Jońca 1979.
  8. ↑ Jońca 1979, s. 131–163.
  9. ↑ Jońca 1979, s. 135, 146.
  10. ↑ Jońca 1979, s. 147.
  11. ↑ Jońca 1979, s. 135, 145–147.
  12. ↑ Jońca 1979, s. 146–147.
  13. ↑ Jońca 1979, s. 140, 141.
  14. ↑ a b Jońca 1979, s. 155.
  15. ↑ Jońca 1979, s. 152.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Franzenburg G., 2016: Der Bischof und die Nonne – Münster und Breslau als Erinnerungsorte. Roczniki Teologiczne Tom LXIII, zeszyt 7, s. 191–202. DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2016.63.7-16
  • Hytrek-Hryciuk J., 2009: Działalność wrocławskich ewangelików w Festung Breslau (styczeń – maj 1945.) W: Głowiński T. (red.): Festung Breslau – 1945 – Historia i pamięć. Wyd. Gajt, s. 179–187
  • Jońca K. 1979: Kościół ewangelicki na Śląsku wobec polityki rasistowskiej NSDAP. Studia Śląskie, Seria nowa, tom XXXV, s. 131–179.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_Zänker&oldid=73173477”