Jaskier górski
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jaskier górski |
| Nazwa systematyczna | |
| Ranunculus montanus Willd. Sp. Pl. 2: 1321 1799[3] | |
Jaskier górski[4] (Ranunculus montanus Willd.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Alpach, Apeninach i Pirenejach[5][6].
W Polsce nie występuje. Używana w literaturze krajowej nazwa Ranunculus montanus Willd. odnosi się do gatunku jaskier halny (Ranunculus pseudomontanus Shur.)[4].
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Gatunek ten rośnie naturalnie w górach – w Alpach, Apeninach i Pirenejach, a także w górach Corbières i Jura[6][7]. Występuje na terenie takich państw jak: Francja, Szwajcaria, Włochy, Niemcy, Austria, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra i Macedonia[8]. We Francji został zaobserwowany w departamentach Ain, Alpy Górnej Prowansji, Alpy Wysokie, Alpy Nadmorskie, Ariège, Aude, Isère, Pireneje Atlantyckie, Pireneje Wysokie, Pireneje Wschodnie, Sabaudia, Górna Sabaudia oraz Var[7], a według niektórych źródeł także w departamencie Górny Ren[9]. W Szwajcarii występuje powszechnie z wyjątkiem północnej części kraju[10]. We Włoszech rośnie w regionach Dolina Aosty, Friuli-Wenecja Julijska, Trydent-Górna Adyga, Toskania, Piemont, Lombardia oraz Wenecja Euganejska[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Niska bylina o lekko owłosionych pędach[5]. Dorasta do 5–40 cm wysokości. Łodyga jest nieco rozgałęziona i krótka[11]. Ma krótkie kłącza[6].
- Liście
- Liście odziomkowe złożone są z 3–5 segmentów o owalnym kształcie. Są błyszczące, bezwłose lub mają słabe owłosienie o sinej barwie. Brzegi są ząbkowane. Liście łodygowe są całobrzegie i węższe – mają owalny lub lancetowaty kształt. Ułożone są w nibyokółku dookoła łodygi[5][6][12].
- Kwiaty
- Są pojedyncze lub zebrane po 2–3 w kwiatostanach[6]. Dorastają do 20–30 mm średnicy[11]. Mają żółtozłotą barwę. Działki kielicha są wyprostowane i owłosione[5]. Dno kwiatowe jest owłosione[12]. Słupki są nagie[7].
- Owoce
- Niełupki z wygiętym dzióbkiem na szczycie[12].
- Gatunki podobne
- Do rośliny podobne są gatunki R. gouanii, R. carinthiacus, R. aduncus, R. oreophilus oraz R. carpaticus, które również rosną w górach Europy[6].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rośnie na łąkach, polanach w lasach, piargach oraz w miejscach, gdzie zalega śnieg. Kwitnie od maja do sierpnia[5]. Występuje na wysokości od 700 do 2700 m n.p.m.[11] Preferuje stanowiska w półcieniu. Dobrze rośnie na glebach o odczynie zasadowym[7].
Roślina jest owadopylna. Nasiona są przenoszone przez zewnętrzne części ciała zwierząt[13].
W obrębie tego gatunku wyhodowano kultywar 'Molten Gold' – dorasta do 12 cm wysokości, ma zwarty pokrój, liście mają ciemnozieloną barwę, a kwiaty są swobodnie wzniesione[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
- ↑ Ranunculus montanus Willd.. The Plant List. [dostęp 2015-05-28]. (ang.).
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e Ranunculus montanus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-28]. (fr.).
- ↑ a b c d e f g Ranunculus montanus. Alpine Garden Society. [dostęp 2015-05-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Ranunculus montanus Willd.. Tela Botanica. [dostęp 2015-05-28]. (fr.).
- ↑ a b Ranunculus montanus Willd.. Altervista. [dostęp 2015-05-28]. (wł.).
- ↑ Ranunculus montanus Willd., 1799. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-05-28]. (fr.).
- ↑ Ranunculus montanus Willd.. Info Flora. [dostęp 2015-05-28]. (fr.).
- ↑ a b c Renoncule des montagnes. Flore Alpes. [dostęp 2015-05-28]. (fr.).
- ↑ a b c Ranunculus montanus. crdp.ac-besancon. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 czerwca 2013)]. (fr.).
- ↑ Ranunculus montanus Willd.. Belles Fleurs de France 2. [dostęp 2015-05-28]. (fr.).