Zamek w Lanckoronie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
Zamek znajdował się w rękach Zebrzydowskich do XVIII wieku, gdy starostwo lanckorońskie przeszło na [[Czartoryscy|Czartoryskich]], a następnie [[Wielopolscy|Wielopolskich]]. Ostatnim starostą lanckorońskim przed zajęciem zamku przez wojska austriackie 6 czerwca 1772 roku w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Polski]] był [[hrabia]] Józef Wielopolski. |
Zamek znajdował się w rękach Zebrzydowskich do XVIII wieku, gdy starostwo lanckorońskie przeszło na [[Czartoryscy|Czartoryskich]], a następnie [[Wielopolscy|Wielopolskich]]. Ostatnim starostą lanckorońskim przed zajęciem zamku przez wojska austriackie 6 czerwca 1772 roku w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Polski]] był [[hrabia]] Józef Wielopolski. |
||
Najbardziej znana karta w dziejach zamku w Lanckoronie przypada na okres [[konfederacja barska|konfederacji barskiej]]. W 1768 roku zamek został zajęty przez konfederatów pod wodzą [[Maurycy Beniowski|Maurycego Beniowskiego]] i stał się jednym z ich najważniejszych punktów wypadowych w Małopolsce. W listopadzie 1769 roku przywódca konfederatów, [[Kazimierz Pułaski]], stoczył w rejonie zamku zwycięską potyczkę z wojskami rosyjskimi |
Najbardziej znana karta w dziejach zamku w Lanckoronie przypada na okres [[konfederacja barska|konfederacji barskiej]]. W 1768 roku zamek został zajęty przez konfederatów pod wodzą [[Maurycy Beniowski|Maurycego Beniowskiego]] i stał się jednym z ich najważniejszych punktów wypadowych w Małopolsce. W listopadzie 1769 roku przywódca konfederatów, [[Kazimierz Pułaski]], stoczył w rejonie zamku zwycięską potyczkę z wojskami rosyjskimi. Na początku 1771 roku francuski inżynier, pułkownik de la Serre rozpoczął wokół zamku zespół fortyfikacji bastionowych. 20 lutego 1771 roku doszło do nieudanej próby zdobycia zamku przez korpus rosyjski pod wodzą [[Aleksandr Suworow|Aleksandra Suworowa]], który poniósł ciężkie straty i musiał się wycofać (starcie zwane [[obrona Lanckorony|obroną Lanckorony]]). 21 maja 1771 roku pod murami zamku rozegrała się [[bitwa pod Lanckoroną]], zakończona porażką konfederatów, jednak zamek nie został zdobyty przez wojska rosyjskie. |
||
Zamek lanckoroński został początkowo zaadaptowany przez władze [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]] na więzienie dla przestępców kryminalnych, a następnie, po przeniesieniu go do [[Wadowice|Wadowic]], wysadzony w powietrze<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.ciekawe-miejsca.net/przewodnik/polska/lanckorona_czas_zatrzymany| tytuł = Lanckorona. Czas zatrzymany?| data dostępu = 2011-02-11| autor = | opublikowany = www.ciekawe-miejsca.net| praca = | data = | język =}}</ref>. W 1880 roku stała jeszcze ściana południowa i część zawalonej wieży wschodniej. W 1884 roku rozpoczęto rozbiórkę ruin, co doprowadziło do dalszego zniszczenia resztek zamku. Obecnie zachowały się jedynie fundamenty wież i pozostałości muru tarczowego. |
Zamek lanckoroński został początkowo zaadaptowany przez władze [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]] na więzienie dla przestępców kryminalnych, a następnie, po przeniesieniu go do [[Wadowice|Wadowic]], wysadzony w powietrze<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.ciekawe-miejsca.net/przewodnik/polska/lanckorona_czas_zatrzymany| tytuł = Lanckorona. Czas zatrzymany?| data dostępu = 2011-02-11| autor = | opublikowany = www.ciekawe-miejsca.net| praca = | data = | język =}}</ref>. W 1880 roku stała jeszcze ściana południowa i część zawalonej wieży wschodniej. W 1884 roku rozpoczęto rozbiórkę ruin, co doprowadziło do dalszego zniszczenia resztek zamku. Obecnie zachowały się jedynie fundamenty wież i pozostałości muru tarczowego. |
||
Wersja z 17:30, 30 sie 2014
 nr rej. AK-11/Wa/7/Kr/34 z 16.05.1934 oraz A-387/81 z 9.03.1981[1]
| |
 Ruiny zamku w Lanckoronie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
Zamek w Lanckoronie – ruiny średniowiecznego zamku na Lanckorońskiej Górze na północ od Lanckorony w województwie małopolskim.
Historia
Ze źródeł pisanych wynika, że zamek w Lanckoronie, zwany również zamkiem lanckorońskim, został zbudowany przez Kazimierza Wielkiego w połowie XIV wieku; strzegł granicy między ziemią krakowską a Księstwem Oświęcimskim, którego władca Mieszko I Cieszyński w 1291 roku złożył hołd lenny królowi czeskiemu Wacławowi II. Granica ta przebiegała wówczas u stóp Lanckorońskiej Góry, na zachód od wzniesienia.
Dokumenty źródłowe nie podają dokładnej daty budowy zamku; pierwsza wzmianka pochodzi z 1366 roku, gdy wymieniony jest burgrabia o imieniu Orzeszko. W późniejszym okresie zamek stanowił rezydencję starostów lanckorońskich i kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W 1579 roku, za panowania Stefana Batorego, znalazł się na krótko w posiadaniu Kaspra Biekiesza, pretendenta do tronu w Siedmiogrodzie i dowódcy wojsk węgierskich w służbie Rzeczypospolitej, po czym w latach 80. XVI wieku przeszedł w ręce Mikołaja Zebrzydowskiego, późniejszego marszałka wielkiego koronnego i wojewody krakowskiego, który przygotował tu tzw. rokosz Zebrzydowskiego, wzniecony w 1606 roku przeciwko Zygmuntowi III Wazie.
Zamek znajdował się w rękach Zebrzydowskich do XVIII wieku, gdy starostwo lanckorońskie przeszło na Czartoryskich, a następnie Wielopolskich. Ostatnim starostą lanckorońskim przed zajęciem zamku przez wojska austriackie 6 czerwca 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski był hrabia Józef Wielopolski.
Najbardziej znana karta w dziejach zamku w Lanckoronie przypada na okres konfederacji barskiej. W 1768 roku zamek został zajęty przez konfederatów pod wodzą Maurycego Beniowskiego i stał się jednym z ich najważniejszych punktów wypadowych w Małopolsce. W listopadzie 1769 roku przywódca konfederatów, Kazimierz Pułaski, stoczył w rejonie zamku zwycięską potyczkę z wojskami rosyjskimi. Na początku 1771 roku francuski inżynier, pułkownik de la Serre rozpoczął wokół zamku zespół fortyfikacji bastionowych. 20 lutego 1771 roku doszło do nieudanej próby zdobycia zamku przez korpus rosyjski pod wodzą Aleksandra Suworowa, który poniósł ciężkie straty i musiał się wycofać (starcie zwane obroną Lanckorony). 21 maja 1771 roku pod murami zamku rozegrała się bitwa pod Lanckoroną, zakończona porażką konfederatów, jednak zamek nie został zdobyty przez wojska rosyjskie.
Zamek lanckoroński został początkowo zaadaptowany przez władze Galicji na więzienie dla przestępców kryminalnych, a następnie, po przeniesieniu go do Wadowic, wysadzony w powietrze[2]. W 1880 roku stała jeszcze ściana południowa i część zawalonej wieży wschodniej. W 1884 roku rozpoczęto rozbiórkę ruin, co doprowadziło do dalszego zniszczenia resztek zamku. Obecnie zachowały się jedynie fundamenty wież i pozostałości muru tarczowego.
Plan zamku
Pierwotna warownia z okresu średniowiecza miała kształt zbliżony do prostokąta i posiadała dwie czworoboczne wieże narożne. Prostokątny dziedziniec wewnętrzny był zamknięty od północnego zachodu przez część mieszkalną. W XVIII wieku, po przebudowach, w narożach zamku znajdowały się bastiony armatnie; do głównej bramy prowadził most zwodzony. W 1770 roku konfederaci barscy dokonali napraw i wzmocnienia zamku; przy pomocy inżynierów francuskich zbudowano wówczas zewnętrzne fortyfikacje ziemne, w tym fort o narysie kleszczowym.
Szlaki turystyczne
Szczyt Lanckorońskiej Góry stanowi węzeł szlaków turystycznych; koło ruin zamku biegnie niebieski 
szlak z Brzeźnicy do Łopusznej oraz żółty 
szlak Myślenic do Chełmu Wschodniego.
Zobacz też
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa
- ↑ Lanckorona. Czas zatrzymany?. www.ciekawe-miejsca.net. [dostęp 2011-02-11].
Bibliografia
- G. Leńczyk, Katalog grodzisk i zamczysk z terenu Małopolski, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Kraków 1983
- J. Marszałek, Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach, Wydawnictwo Stanisław Kryciński, Warszawa 1993
- Lanckorona, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 68.