Raków (powiat kielecki): Różnice pomiędzy wersjami

Raków
	{{{rodzaj miejscowości}}}
	; Widok ogólny
Państwo	świętokrzyskie
Powiat	kielecki
Gmina	Raków
Liczba ludności (2008)	1174
Strefa numeracyjna	(+48) 41
Kod pocztowy	26-035
Tablice rejestracyjne	TKI
SIMC	0265879
	Położenie na mapie brak Brak mapy: świętokrzyskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 15:35, 25 mar 2015

Raków – osada^[1] ^[2] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Raków. Położona nad rzeką Czarną Staszowską przy zalewie Chańcza w kierunku południowo-wschodnim od Kielc i w odległości 15 km na północny zachód od Staszowa. Dawne miasto, w XVII w stanowiło ważny ośrodek polskiego arianizmu.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Raków.

Przez osadę przechodzi żółty szlak turystyczny z Szydłowa do Widełek.

Historia

Miasto Raków założył w 1569 roku kasztelan żarnowski Jan Sienieński, ogłaszając w nim tolerancję religijną. Nazwa miasta pochodzi od herbu Warnia (inaczej: Rak), który był rodowym godłem Jadwigi Gnoińskiej, żony założyciela Rakowa.

Raków w krótkim czasie stał się centrum życia braci polskich zwanych arianami mieszkających w Polsce, jako że założyciele miasta byli wyznawcami ruchu reformatorskiego. Pod koniec XVI wieku założono drukarnię ariańską. Na początku XVII wieku wybrano Raków na ośrodek organizacyjny zboru ariańskiego. Miasto szybko się rozwijało. Powstał w tym czasie przemysł tkacki, papierniczy, garncarski i browarniczy. Wybudowano także okazały ratusz i most na Czarnej.

W latach 1602-1638 istniała w Rakowie szkoła ariańska o międzynarodowej sławie, gdzie nauczanie prowadzono w oparciu o własne podręczniki, autorstwa wykładających w szkole profesorów.

W wyniku nasilającej się kontrreformacji, pod pretekstem zniszczenia krzyża przez młodzież ariańską, 19 kwietnia 1638 roku sąd królewski zakazał dalszej działalności rakowskiego zboru, w tym także drukarni i szkoły oraz skazał na banicję nauczycieli^[3]. Po wygnaniu arian z Polski miasto podupadło i opustoszało. Jego rangi nie przywróciło ufundowanie przez biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika wspaniałego kościoła. W 1641 roku biskup osadził w Rakowie reformatów. Ich zadaniem było nawracanie pozostałych w mieście arian i ich zwolenników. Zakonnicy opuścili miasto ok. 1649 roku. Pod koniec XVII wieku miasto liczyło 700 mieszkańców.

Po III rozbiorze Polski Raków znalazł się początkowo pod zaborem austriackim, potem rosyjskim. W 1820 Raków miał 926 mieszkańców, w 1864 liczba ich wzrosła do 2007; znaczną część stanowiła ludność żydowska^[3]. W 1869 roku, jak wiele innych polskich miast, utracił prawa miejskie.

Zabytki

kościół parafialny pw. św. Trójcy, wzniesiony w latach 1640-1645 z fundacji biskupa krakowskiego Zadzika. Kościół postawiono na miejscu zburzonego zboru ariańskiego. Wewnątrz wyposażenie w stylu późnobarokowym.
Dom ministra ariańskiego z przełomu XVI i XVII wieku.
Dom ariański zwany także Domem wójta z przełomu XVI i XVII wieku.
Poreformacki kościół św. Anny z ok. 1641.
Domy z przełomu XVI i XVII wieku; w niektórych zachowane izby sklepione kolebkowo z lunetami – Pl. Wolności 17 (bar „Arianka”) oraz Pl. Wolności 18 (sklep Art. przemysłowe)^[4]^[5]
Luterska Górka - dawny cmentarz ariański z XVI - XVII wieku.

Galeria
Kościół św. Trójcy
Dom ministra ariańskiego
Dom wójta
Poreformacki kościół św. Anny

Osoby związane z Rakowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Rakowem.

Zobacz też

↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-12-21].
↑ ^a ^b Stanisław Cynarski (red.), Raków ognisko ariznizmu, PWN, Kraków 1968.
↑ Ryszard Kuc: Serwis internetowy Gminy Szydłów. [dostęp 6 września 2009]. (pol.).
↑ Rakowska Internetowa Izba Pamięci. [dostęp 6 września 2009]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Raków (6), łac. Rakovia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 507 ., S. 507—508.

[1] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-2] Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-12-21].

[arian-3] Stanisław Cynarski (red.), Raków ognisko ariznizmu, PWN, Kraków 1968.

[4] Ryszard Kuc: Serwis internetowy Gminy Szydłów. [dostęp 6 września 2009]. (pol.).

[5] Rakowska Internetowa Izba Pamięci. [dostęp 6 września 2009]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 47: / Linia 47: @@
 == Zabytki ==
-* [[kościół św. Trójcy w Rakowie|kościół parafialny pw. św. Trójcy]], wzniesiony w latach 1640-1645 z fundacji biskupa krakowskiego. Kościół postawiono na miejscu zburzonego zboru ariańskiego. Wewnątrz wyposażenie w stylu późnobarokowym.
+* [[kościół św. Trójcy w Rakowie|kościół parafialny pw. św. Trójcy]], wzniesiony w latach 1640-1645 z fundacji biskupa krakowskiego Zadzika. Kościół postawiono na miejscu zburzonego zboru ariańskiego. Wewnątrz wyposażenie w stylu późnobarokowym.
 * [[Dom ministra ariańskiego w Rakowie|Dom ministra ariańskiego]] z przełomu XVI i XVII wieku.
 * [[Dom ariański w Rakowie|Dom ariański zwany także ''Domem wójta'']] z przełomu XVI i XVII wieku.

Wsie	Bardo Celiny Chańcza Drogowle Dębno Głuchów Głuchów-Lasy Jamno Korzenno Koziel Lipiny Mędrów Nowa Huta Ociesęki Papiernia Pągowiec Pułaczów Radostów Raków Rakówka Rembów Smyków Szumsko Szumsko-Kolonia Wola Wąkopna Wólka Pokłonna Zalesie Życiny
Osada leśna	Kajetanów
Integralne części wsi	Antoniów Arkuszów Bardo Dolne Bardo Górne Błonie Choiny Radostowskie Czarna Dąbrówka Dwór Fąfara Folwark Górki Górki Radostowskie Grabiec Granice Grodno Grunwaldów Igrzycznia Jedlonka Józefów Rakowski Kierdony Kinia Kresy Krośle Krzemionka Laski Leonów Lipica Łapigrosz Łysa Góra Madeje Marianów Mocha Modrzewie Modrzewina Mokradle (Ociesęki) Mokradle (Wólka Pokłonna) Nowa Wieś (Lipiny) Nowa Wieś (Ociesęki) Nowe Zalesie Nowiny Nowy Rembów Olszownica Pastwiska Piaski Pod Klamką Pod Łąkami Podgórze Podgrodzie Podkorzenno Podlesie Podsadkowie Podwale Podwąsosie Podzalesie Poręba Przedmieście-Radostów Przymiarek Przymiarki Psikora Rakówki Rogatka Ruda Skrzynki Stara Huta Stara Wieś Stare Zalesie Stary Rembów Stawki Stawy Sterczyzna Ugory Wąkopy Wilcza Góra Wiszowiec Wólka Zagórze (Bardo) Zagórze (Nowa Huta) Zapole

Przynależność wojewódzka	gubernia radomska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945–75)
Miasta	Ćmielów (do 1870 i od 1962) Denków (do 1870) Gliniany (do 1870) Iwaniska (do 1870) Kunów (do 1870) Lasocin (do 1870) Łagów (do 1870) Opatów Ostrowiec (Świętokrzyski) (do 1951 →) Ożarów (do 1870) Raków (do 1870) Słupia Nowa (do 1870) Waśniów (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Ćmielów (do 1962)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Baćkowice Baszowice (do 1870) Bodzechów Boksyce (do 1954) Częstocice (do 1954) Czyżów (Szlachecki) (do 1954) Ćmielów (od 1870) Dębno (do 1870) Gęsice (do 1954) Grzegorzowice (do 1954) Iwaniska Jakubowice (do 1870) Julianów (do 1954) Krzczonowice (do 1870) Kunów (od 1870) Lasocin (1870–1954) Łagów Malkowice (do 1954) Modliborzyce (do 1954) Nietulisko (do 1870) Nos(k)ów (do 1870) Opatów Ożarów (od 1870) Piórków (do 1954) Rembów (do 1954) Ruda Kościelna (do 1954) Sadowie Słupia Nowa (1870–87 →) Szewna (od 1973) Waśniów (od 1870) Wojciechowice
Gromady (1954–72)	Baćkowice (1954–72) Bardo (1954–68) Bidziny (1954–72) Biskupice (1954–72) Bodzechów (1954–72) Bogusławice (1961–72) Boleszyn (1954–61) Boria (1954–72) Brzezie (1954–58) Brzozowa (1954–59) Brzóstowa (1954–61) Bukowie (1954–61) Chmielów (1954–72) Chocimów (1961–68) Cząstków (1954–61 (→)) Czyżów Szlachecki (1954–61 →) Ćmielów (1954) Ćmielów (1961–72) Dębno (1954–59) Dębowa Wola (1961–72) Garbowiec (1954–61) Gęsice (1954–59) Gierczyce (1954–72) Gliniany (1954–61) Grocholice (1954–61) Iwaniska (1954–72) Jakubowice (1954–61 →) Janik (1954–58) Janików (1954–72) Janowice (1954–61) Jędrzejowice (1954–72) Julianów (1954–59) Jurkowice (1954–68) Karwów (1954–56) Kobylany (1954–72) Kornacice (1954–61) Kunów (1954–72) Lasocin (1954–72) Linów (1954–61 →) Łagów (1954–72) Marianów (1954–68) Miłkowska Karczma (1954–61) Miłków (1954–59) Miłoszowice (1954 →) Modliborzyce (1954–72) Momina (1954–72) Niedźwiedź (1954–55 →) Nieskurzów (1954–58) Nietulisko (1954–68) Oficjałów (1956–61) Opatów (1961–72) Ożarów (1954–72) Piórków (1954–72) Płucki (1954–58) Podszkodzie (1954–59) Przepaść (1954–59) Przepiórów (1961–72) Przeuszyn (1954–72) Raków (1954–72 (→)) Rembów (1954–59) Ruda Kościelna (1954–61) Sadowie (1954–72) Sarnia Zwola (1954–72) Sarnówek (1954–61) Słupia Nadbrzeżna (1954–72) Słupia Stara (1954–68) Sobótka (1954–61 (→)) Staw Kunowski (1954–59 (→)) Stobiec (1954–59) Stodoły (1954–59) Sudół (1954–59) Szewna (1954–72) Szumsko (1954–72) Ujazd (1954–59) Waśniów (1954–72) Wojciechowice (1954–72) Wola Malkowska (1954 →) Wólka Lipowa (1954–72) Wszachów (1954–58) Zbelutka / Nowa Zbelutka (1954–72) Złota Woda (1954–59) Zwola (1954–58)