Piotr Doroszenko

Piotr Doroszenko

Петро Дорошенко

Hetman kozacki
Data i miejsce urodzenia	1627 Czehryń, Rzeczpospolita
Data i miejsce śmierci	9 listopada?/19 listopada 1698 Jaropołcz, Rosja
Przebieg służby
Lata służby	1665–1676
Siły zbrojne	Hetmanat

Piotr Doroszenko (ukr. Петро Дорошенко, Petro Doroszenko, zwany Doroszem; ur. w 1627 roku w Czehryniu, zm. 9 listopada^?/19 listopada 1698) – hetman kozacki (Ukraina Prawobrzeżna) w latach 1665–1676.

Był wnukiem Michała Doroszenki, hetmana kozackiego. Przypuszczalnie kształcił się w Kolegium Kijowsko-Mohylańskim. Od 1657 był pułkownikiem pułku pryłuckiego, potem został pułkownikiem pułku czehryńskiego. W czasach Pawła Tetery był generalnym esaułem i pułkownikiem czerkaskim.

Dążył do uniezależnienia Hetmanatu od Rzeczypospolitej i Carstwa Rosyjskiego, opierał się na sojuszu z Imperium Osmańskim i Chanatem Krymskim. Przeciwstawiał się podziałowi Ukrainy Naddnieprzańskiej pomiędzy Rzeczpospolitą a Rosję, dokonanym w rozejmie andruszowskim i chciał zachować jej integralność przez podporządkowanie jako protektorat Imperium Osmańskiemu.

• 1660 – ugoda cudnowska
• 1665 – 28 sierpnia wybrany w obozie pod Bohusławiem na hetmana kozackiego. W dowód wierności Rzeczpospolitej Doroszenko odsyła poprzedniego hetmana Stepana Oparę do Polski
• 1665 październik - razem w 500 osobowym polskim oddziałem z twierdzy w Białej Cerkwi oblega i zdobywa zamek w Bracławiu obsadzony przez Kozaków pod dowództwem Wasyla Drozda
• 1666 marzec - za radą króla Jana Kazimierza Doroszenko zwołuje radę w Łysiance, która formułuje dezyderaty, które mieli przedstawić jej posłowie w senacie Rzeczpospolitej
• 1666 - 10 czerwca dostarcza prowiant polskiej twierdzy w Białej Cerkwi
• 1666 lipiec - wspomaga kozackie powstanie przeciwko Rosjanom na Lewobrzeżu i prosi Tatarów o posiłki
• 1666 lipiec - w związku z rosyjską propozycją zawieszenia broni, król nakazuje Doroszence nie atakować Rosjan
• 1666 – 9 października Doroszenko oficjalnie zawiera sojusz z Tatarami i wyprawia się na okupowane przez Rosjan Lewobrzeże, które pustoszy
• 1666 – 19 grudnia razem z Tatarami uderzył na dywizję koronną pułkownika Sebastiana Machowskiego rozłożoną na zimowych leżach w Ścianie i Braiłowie.
• 1667 – 30 stycznia podpisano rozejm andruszowski – Rzeczpospolita i Rosja wstrzymały toczące się od 1654 działania wojenne, dokonały podziału Ukrainy Naddnieprzańskiej wzdłuż Dniepru i ustanowiły wspólny protektorat nad Zaporożem – wtedy Doroszenko zwrócił się do sułtana o objęcie protekcją przez Turcję i zerwał ostatecznie z Rzeczpospolitą

• 1667 - Doroszenko rozpoczął oblężenie polskiego zamku w Czehryniu bronionego przez Żebrowskiego, który skapitulował w pierwszej połowie września
• 1667 czerwiec - Doroszenko rozpoczął oblężenie polskiej twierdzy w Białej Cerkwi, jednak jego oddziały poniosły klęskę zadaną mu przez garnizon
• 1667 październik - razem z sułtan kałgą Krym-Girejem uderzył na obóz w Podhajcach, gdzie ponieśli klęskę od wojsk Sobieskiego. W jednym z listów do Marysieńki hetman Sobieski pisał o nim:

... w polu zsiadłszy z konia, przepraszał mię; wyrzekł się wszystkich i tureckich protekcyj i przysiągł ze wszystkim wojskiem być wiernym Króla JMci poddanym.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

• 1667 - na skutek ataku kozaków siczowych Iwana Sirki na Krym Tatarzy poprosili Polskę o pokój
• 1667, 19 października - Doroszenko podpisuje porozumienie, na podstawie którego jedynym swoim protektorem uznaje Rzeczpospolitą
• 1668, styczeń - wysyła poselstwo do Stambułu z ofertą poddania się władzy sułtana
• 1668, wiosna - Doroszenko blokuje twierdzę w Białej Cerkwi
• 1668, czerwiec - doprowadza do śmierci hetmana Brzuchowieckiego i staje się jedynym hetmanem kozackim na obu brzegach Dniepru
• 1669 – na radzie w Czehryniu doprowadził do przyjęcia protekcji sułtana nad Ukrainą Prawobrzeżną (stolica w Czehryniu)
  • nadał jako uposażenie miasto Stajki prawosławnemu metropolicie kijowskiemu Tukalskiemu, z którym współpracował
  • sejm koronacyjny – Doroszenko wystosował memoriał o tragicznym stanie Cerkwi prawosławnej z prośbą o przywrócenie ustaleń unii hadziackiej
• 1670 – ugoda ostrogska – hetmanem kozackim został Chanenko, a nie Doroszenko
• 1671 – bitwa pod Bracławiem – jego oddziały rozbite przez Sobieskiego
• 1672 – przyjął zbuntowane w tzw. „buncie Lipków’’ chorągwie tatarskie, które wyprowadzono z wojska koronnego
  • brał udział w oblężeniu Kamieńca Podolskiego razem z wojskiem tureckim
  • traktat w Buczaczu – Doroszenko uznany za hetmana kozackiego (wcześniej nadany tytuł przez sułtana)
  • pod Czetwerynówką jego oddziały kozackie rozbite przez Polaków i Kozaków Chanenki
• 1676 – oblegał Czehryń w 12 tys. żołnierzy, chcąc odzyskać swą stolicę; okrążony przez wojska rosyjsko-kozackie, skapitulował
  • został zmuszony do przyjęcia protektoratu Moskwy.

W latach 1679–1682 pełnił funkcję wojewody carskiego w Wiatce.

Zmarł 9 listopada^?/19 listopada 1698 w Jaropołczu koło Moskwy, gdzie został pochowany.

Bibliografia

• Jan Perdenia, Hetman Piotr Doroszenko a Polska, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2000, ISBN 83-7052-671-3

Linki zewnętrzne

• Петро Дорошенко