Zamek Górny w Wilnie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Zamek Górny w Wilnie''' ([[Język litewski|lit.]] ''Vilniaus aukštutinė pilis'') powstał w średniowieczu na szczycie [[Góra Giedymina|Góry Zamkowej]] wcześniej zwanej ''Turzą''. |
'''Zamek Górny w Wilnie''' ([[Język litewski|lit.]] ''Vilniaus aukštutinė pilis'') powstał w średniowieczu na szczycie [[Góra Giedymina|Góry Zamkowej]] wcześniej zwanej ''Turzą''. |
||
W XIV wieku [[Giedymin]] wzniósł na miejscu drewnianej murowaną warownię. Gdy w 1419 roku zamek spłonął, książę [[Witold Kiejstutowicz|Witold]] polecił zbudować nowy murowany zamek w stylu [[gotyk|gotyckim]]. Od czasów [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra I Jagiellończyka]] mieściły się w zamku ludwisarnia i więzienie. [[Zygmunt II August]] odnowił budynek i umieścił w nim swoją bibliotekę. Uległ zniszczeniu w czasie najazdu moskiewskiego w latach 1655–1661. W 1661 roku bronił się w nim garnizon moskiewski, którym dowodził gubernator Daniło Myszecki (Myszeckij), jednak 3 grudnia 1661 roku moskiewska załoga, uwięziwszy swojego dowódcę, poddała się królowi Janowi Kazimierzowi, a nieprzyjacielscy żołnierze przeszli na służbę Rzeczypospolitej. Natomiast Myszecki za zbrodnie popełnione podczas okupacji Wilna został ścięty na miejskim rynku<ref>http://pbc.biaman.pl/Content/14108/ks6169_OCR.pdf.</ref>. Odbudowany został częściowo pod koniec [[XVIII wiek|XVIII]] wieku, wtedy też rozebrano dwie [[baszta|baszty]]. Częściowo zachowaną trzecią basztę, zwaną dziś basztą Giedymina, w 1830 podwyższono o drewnianą nadbudówkę, którą rozebrano około 1930 roku. |
W XIV wieku [[Giedymin]] wzniósł na miejscu drewnianej murowaną warownię. Gdy w 1419 roku zamek spłonął, książę [[Witold Kiejstutowicz|Witold]] polecił zbudować nowy murowany zamek w stylu [[gotyk|gotyckim]]. Od czasów [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra I Jagiellończyka]] mieściły się w zamku ludwisarnia i więzienie. [[Zygmunt II August]] odnowił budynek i umieścił w nim swoją bibliotekę. Uległ zniszczeniu w czasie najazdu moskiewskiego w latach 1655–1661. W 1661 roku bronił się w nim garnizon moskiewski, którym dowodził gubernator Daniło Myszecki (Myszeckij), jednak 3 grudnia 1661 roku moskiewska załoga, uwięziwszy swojego dowódcę, poddała się królowi Janowi Kazimierzowi, a nieprzyjacielscy żołnierze przeszli na służbę Rzeczypospolitej. Natomiast Myszecki za zbrodnie popełnione podczas okupacji Wilna został ścięty na miejskim rynku<ref>http://pbc.biaman.pl/Content/14108/ks6169_OCR.pdf.</ref>. Odbudowany został częściowo pod koniec [[XVIII wiek|XVIII]] wieku, wtedy też rozebrano dwie [[baszta|baszty]]. Częściowo zachowaną trzecią basztę, zwaną dziś basztą Giedymina, w 1830 podwyższono o drewnianą nadbudówkę, którą rozebrano około 1930 roku. |
||
W połowie północnego zbocza Góry znajduje się placyk, na którym w r. 1863 w nocy Rosjanie pogrzebali zwłoki straconych na Łukiszkach uczestników powstania styczniowego. Na wiosnę w r. 1921 w tym miejscu ustawiono krzyż drewniany wykonany według projektu Antoniego Wiwulskiego. W 1925 r. obok wspomnianego krzyża władze Wilna postawiły dwie tablice pamiątkowe w języku polskim - na jednej napisano „Nieznanemu żołnierzowi”, na drugiej – nazwiska 22 powstańców straconych w 1863 i 1864 r. na placu Łukiskim, między innymi przywódców powstania styczniowego na Litwie: [[Zygmunt Sierakowski|Zygmunta Sierakowskiego]], [[Wincenty Konstanty Kalinowski|Konstantego Kalinowskiego]], [[Bolesław Kołyszko|Bolesława Kajetana Kołyszkę]] oraz ks. [[Stanisław Iszora|Stanisława Iszorę]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Tajemnica Góry Giedymina, znaleziono szczątki 17 ciał |czasopismo = wyborcza.pl |data dostępu = 2018-08-07 |url = http://wyborcza.pl/alehistoria/7,162654,23726627,tajemnica-gory-giedymina-znaleziono-szczatki-17-cial.html |język = pl-PL}}</ref>. Pomnik zniszczyli Sowieci w 1940 r. W latach 1938–1939 polscy konserwatorzy nadbudowali wieżę o jedno piętro. Baszta została częściowo uszkodzona w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i odbudowana w latach 1956–1960 z przeznaczeniem na [[Muzeum Zamku Wileńskiego]]. Na początku 2017 roku na zboczu góry archeolodzy odnaleźli grób polskiego generała Zygmunta Sierakowskiego<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Szczątki powstańców styczniowych odnaleziono w Wilnie? |czasopismo = NIEZALEZNA.PL |data = 2017-02-11 |data dostępu = 2018-08-07 |url = http://niezalezna.pl/93667-szczatki-powstancow-styczniowych-odnaleziono-w-wilnie |język = pl-PL}}</ref>. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 10:55, 7 sie 2018
Zamek Górny w Wilnie (lit. Vilniaus aukštutinė pilis) powstał w średniowieczu na szczycie Góry Zamkowej wcześniej zwanej Turzą.
W XIV wieku Giedymin wzniósł na miejscu drewnianej murowaną warownię. Gdy w 1419 roku zamek spłonął, książę Witold polecił zbudować nowy murowany zamek w stylu gotyckim. Od czasów Aleksandra I Jagiellończyka mieściły się w zamku ludwisarnia i więzienie. Zygmunt II August odnowił budynek i umieścił w nim swoją bibliotekę. Uległ zniszczeniu w czasie najazdu moskiewskiego w latach 1655–1661. W 1661 roku bronił się w nim garnizon moskiewski, którym dowodził gubernator Daniło Myszecki (Myszeckij), jednak 3 grudnia 1661 roku moskiewska załoga, uwięziwszy swojego dowódcę, poddała się królowi Janowi Kazimierzowi, a nieprzyjacielscy żołnierze przeszli na służbę Rzeczypospolitej. Natomiast Myszecki za zbrodnie popełnione podczas okupacji Wilna został ścięty na miejskim rynku[1]. Odbudowany został częściowo pod koniec XVIII wieku, wtedy też rozebrano dwie baszty. Częściowo zachowaną trzecią basztę, zwaną dziś basztą Giedymina, w 1830 podwyższono o drewnianą nadbudówkę, którą rozebrano około 1930 roku.
W połowie północnego zbocza Góry znajduje się placyk, na którym w r. 1863 w nocy Rosjanie pogrzebali zwłoki straconych na Łukiszkach uczestników powstania styczniowego. Na wiosnę w r. 1921 w tym miejscu ustawiono krzyż drewniany wykonany według projektu Antoniego Wiwulskiego. W 1925 r. obok wspomnianego krzyża władze Wilna postawiły dwie tablice pamiątkowe w języku polskim - na jednej napisano „Nieznanemu żołnierzowi”, na drugiej – nazwiska 22 powstańców straconych w 1863 i 1864 r. na placu Łukiskim, między innymi przywódców powstania styczniowego na Litwie: Zygmunta Sierakowskiego, Konstantego Kalinowskiego, Bolesława Kajetana Kołyszkę oraz ks. Stanisława Iszorę[2]. Pomnik zniszczyli Sowieci w 1940 r. W latach 1938–1939 polscy konserwatorzy nadbudowali wieżę o jedno piętro. Baszta została częściowo uszkodzona w czasie II wojny światowej i odbudowana w latach 1956–1960 z przeznaczeniem na Muzeum Zamku Wileńskiego. Na początku 2017 roku na zboczu góry archeolodzy odnaleźli grób polskiego generała Zygmunta Sierakowskiego[2][3].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ http://pbc.biaman.pl/Content/14108/ks6169_OCR.pdf.
- ↑ a b Tajemnica Góry Giedymina, znaleziono szczątki 17 ciał, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-08-07] (pol.).
- ↑ Szczątki powstańców styczniowych odnaleziono w Wilnie?, „NIEZALEZNA.PL”, 11 lutego 2017 [dostęp 2018-08-07] (pol.).
Bibliografia
- Jadwiga Rogoża, Jarosław Swajdo, Wilno: barok z kamienia i obłoków, Kraków, wydawnictwo „Bezdroża” 2003 r. ISBN 83-916762-8-5.
Linki zewnętrzne
- Zamek w Wilnie. Zamkiobronne.pl
