Stanisław Engel
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 marca 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 stycznia 1962 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Pułk Piechoty Nr 9 |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
         
| |
.png){kind=small}
Stanisław Antoni Engel (ur. 17 marca 1893 w Stryju, zm. 23 stycznia 1962 w Opolu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 17 marca 1893 w Stryju[1] w rodzinie Mieczysława i Stefanii z Gatnikiewiczów. W roku 1912 zdał egzamin dojrzałości w IV Gimnazjum we Lwowie i rozpoczął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1912–1913 pod ps. „Manru” należał do Związku Strzeleckiego. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego. 21 maja 1915 został wcielony do wojska austriackiego, w którym pozostał do 1 listopada 1918. W międzyczasie zdał II egzamin prawniczy i uzyskał absolutorium na Uniwersytecie Lwowskim. W szeregach cesarskiej i królewskiej Armii walczył na frontach: rosyjskim, niemieckim i włoskim. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 9[2]. W kwietniu 1916 otrzymał stopień chorążego. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1917 w korpusie oficerów rezerwy piechoty[3].
12 listopada 1918 został wcielony ochotniczo do Wojska Polskiego, Legii Oficerskiej w Przemyślu, z którą wyruszył na odsiecz Lwowa. W styczniu 1919 został przeniesiony do baonu radomskiego jako dowódca kompanii ckm. Awansował kolejno we wrześniu 1919 na porucznika, w listopadzie 1920 na kapitana, w sierpniu 1924 na majora. W listopadzie 1928 został przeniesiony z 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie do 6 Pułku Piechoty Legionów na stanowisko dowódcy batalionu[4]. 2 grudnia 1930 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 26. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. W październiku 1931 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie na stanowisko szefa wydziału[6][7][8], a następnie zastępcę dyrektora. W czerwcu 1934 został wyznaczony na stanowisko zastępcy dyrektora PUWFiPW[9][10]. W listopadzie 1935 został przeniesiony do 42 Pułku Piechoty w Białymstoku na stanowisko dowódcy pułku, a w kwietniu 1937 do 6 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy pułku[11]. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. Na czele 6 Pułku Piechoty Legionów walczył w kampanii wrześniowej. 12 września w czasie bitwy pod Kałuszynem został ranny i dostał się do niemieckiej niewoli[13]. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg[14].
Po wojnie powrócił do rodziny do Siedlec. W maju 1945 został aresztowany przez UB. Po ucieczce przeniósł się z rodziną do Warszawy, a następnie do Opola, gdzie do kwietniowej amnestii w 1956 posługiwał się zmienionymi danymi osobowymi. Wykorzystując wykształcenie prawnicze, pracował w instytucjach cywilnych.
Zmarł 23 stycznia 1962. Początkowo pochowany na cmentarzu przy ul. Wrocławskiej w Opolu, a następnie przeniesiony przez Rodzinę na cmentarz komunalny w Opolu-Półwsi (sektor 9L-35-1_2)[15].
Był mężem Haliny (1895–1976), z którą miał syna Lecha, inż. architekta.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4837
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1938)[16]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie – „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”)[17]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[18][19]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
- Srebrny Medal Waleczności 1 klasy (Austro-Węgry)[2]
- Brązowy Medal Waleczności (Austro-Węgry)[2]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, zezwolenie 1929)[20]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-06-13].
- ↑ a b c Ranglisten 1918 ↓, s. 471.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 334.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 336.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 327.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 326.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 451.
- ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 13.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 149.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 13.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 554.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 10.
- ↑ Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 281–283, 451.
- ↑ Straty ↓.
- ↑ Cmentarze komunalne w Opolu - wyszukiwarka osób pochowanych [online], opolepolwies.artlookgallery.com [dostęp 2021-06-13].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 31 października 1938 roku, s. 6 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 122.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 24.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2020-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].
- Dowódcy 6 Pułku Piechoty Legionów
- Dowódcy 42 Pułku Piechoty (II RP)
- Jeńcy Oflagu II C Woldenberg
- Ludzie urodzeni w Stryju
- Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu komunalnym w Opolu
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojskowym Karola
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Polacy odznaczeni Medalem Waleczności
- Pułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1893
- Zmarli w 1962