Stanisław Szopiński

Stanisław Szopiński
Abradt, Abrat, Słomka
	; Stanisław Szopiński
	pułkownik (1974)
Data i miejsce urodzenia	27 marca 1903 ; Warszawa, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 1976 ; Warszawa, PRL
	Przebieg służby
Lata służby	1920–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Armia Krajowa; Organizacja Wojskowa; ludowe Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka; III powstanie śląskie; II wojna światowa
	Odznaczenia
	;

Stanisław Jan Szopiński ps. Abradt, Abrat, Słomka (ur. 27 marca 1903 w Warszawie, zm. 16 grudnia 1976 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, działacz PPS, żołnierz ZWZ i AK, działacz społeczny. Dwukrotny kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Józefa (zm. 1943), urzędnika PKP, i Anny z domu Weifurter. Miał m.in. braci Tadeusza i Wacława oraz siostrę, Antoninę. Od 1917 w Pogotowiu Bojowym PPS i Polskiej Organizacji Wojskowej^[1].

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 jako żołnierz 19 pułku piechoty i 6 pułku piechoty Legionów. W III powstaniu śląskim walczył w grupie „Wawelberga”^[1]. Po zakończeniu działań wojennych ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Komorowie (1923), Państwową Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie, Wydział Budowy Maszyn uzyskując tytuł – inżyniera mechanika (1928). Pracował jako oficer mechanik w marynarce handlowej oraz w kolejnictwie. Współpracował z sekcją niemiecką polskiego wywiadu wojskowego. Był w stopniu kapitana rezerwy^[1]. W 1939 roku współorganizował Korpus Zaolziański. Walczył w kampanii wrześniowej.

Podczas okupacji budował konspiracyjny Związek Powstańców Niepodległościowych^[2], który po kilku transformacjach wszedł w 1943 roku w skład Organizacji Wojskowej – Kadra Bezpieczeństwa. Członek Żegoty. Był również odpowiedzialny za pomoc zbrojną udzielaną przez OW KB i otrzymywaną przez Żydowski Związek Wojskowy podczas powstania w Getcie Warszawskim^[3]. Niezależnie od działalności w formacjach wojskowych, był szefem Referatu Informacyjnego Wydziału Bezpieczeństwa Delegatury Rządu na Kraj na miasto Warszawę.

W powstaniu warszawskim walczył w składzie OW KB. W połowie sierpnia 1944 r. na rozkaz KG OW KB opuścił Warszawę i przedarł się do Lublina do Ludowego Wojska Polskiego. Służył w 2 batalionie KBW. Został aresztowany w listopadzie 1944 r. następnie w styczniu 1945 r. uwolniono go, aby w kwietniu ponownie aresztować i skazać 7 lipca 1947 wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie na 6 lat więzienia oraz na degradację z podpułkownika na szeregowego.

Następnie, w 1950 roku, w związku ze sprawą K. Gąsiorowskiego postawiono mu nowe zarzuty. Sąd Najwyższy wyrokiem z 11 maja 1953 roku zamienił wyrok kary śmierci^[4] na dożywotnie więzienie oraz utratę praw publicznych i honorowych na zawsze.

Został zwolniony przedterminowo z więzienia we Wronkach 19 sierpnia 1956 roku. 1 kwietnia 1957 roku wraz z oskarżonymi w jego procesie L. Iwickim, K. Gnatowskim, R Stępkowskim i A. Sobczykiem został uniewinniony i rehabilitowany przez Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy^[5]. Został w 1957 przeniesiony do rezerwy.

W roku 1974 uzyskał stopień pułkownika.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Wg PSB^[6]:

Order Virtuti Militari (IV i V klasy)
Krzyż Niepodległości (1938)
Order Odrodzenia Polski (V klasy)
Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi
Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi (II stopnia – 1927)
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Gwiazda Górnośląska
Krzyż Wołynia (II stopnia – 1932)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c l, Stanisław Szopiński [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-04-08] (pol.).
↑ Józefa Radzymińska, Zawsze niepodlegli, s.22.
↑ TadeuszT. Bednarczyk TadeuszT., Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r., Warszawa: Ojczyzna, 1997, ISBN 83-86449-10-1, OCLC 83291371 .
↑ Tadeusz Bednarczyk, Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r. ISBN 83-86449-10-1 9788386449101,d 114 informacje o źródle
↑ JanuszJ. Marszalec JanuszJ., Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982 .
↑ Szopiński Stanisław, pseud.: Mały, Abrat, Abradt, Sędzia, Słomka, Stamski (1903–1976). [w:] Polski Słownik Biograficzny T. XLVIII/2012-2013. [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-07-30].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

JanuszJ. Marszalec JanuszJ., Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982 .
Julian Grzesik, Zagłada Żydów (1939 -1945)
Tadeusz Bednarczyk, Walka i pomoc. OW-KB a organizacja ruchu oporu w getcie warszawskim, Warszawa 1968
MarianM. Apfelbaum MarianM., Two flags: Return to the Warsaw Ghetto, Jerusalem: Gefen Publishing House, 2007, ISBN 978-965-229-356-5, OCLC 891177249 .

[:0-1] , Stanisław Szopiński [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-04-08] (pol.).

[2] Józefa Radzymińska, Zawsze niepodlegli, s.22.

[3] TadeuszT. Bednarczyk TadeuszT., Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r., Warszawa: Ojczyzna, 1997, ISBN 83-86449-10-1, OCLC 83291371 .

[4] Tadeusz Bednarczyk, Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r. ISBN 83-86449-10-1 9788386449101,d 114 informacje o źródle

[5] JanuszJ. Marszalec JanuszJ., Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982 .

[6] Szopiński Stanisław, pseud.: Mały, Abrat, Abradt, Sędzia, Słomka, Stamski (1903–1976). [w:] Polski Słownik Biograficzny T. XLVIII/2012-2013. [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-07-30].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]