Tarnawa Górna (województwo podkarpackie)

Tarnawa Górna
	wieś
	; Kościół św. Wojciecha
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Zagórz
Liczba ludności (2020)	859
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-516
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0362795
	Położenie na mapie gminy Zagórz Tarnawa Górna
	Położenie na mapie Polski Tarnawa Górna
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Tarnawa Górna
	Położenie na mapie powiatu sanockiego Tarnawa Górna
	49°27′27″N 22°15′21″E/49,457500 22,255833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wieża przekaźnikowa na górze „Makówka”

Tarnawa Górna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zagórz^[4]^[5]. Leży nad rzeką Kalniczką.

W latach 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Tarnawa Górna. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Zarys historyczny

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1412 roku jako własność Mikołaja z Tarnawy. Niemieckie osadnicze prawo lokalizacji uzyskała w 1446. Ziemia Tarnawska była bardzo bogata w pokłady soli, co stało się podstawą dużej fortuny Tarnawskich. Drugi właściciel wsi to Jan Tarnawski. Był on bratankiem Mikołaja. W XV wieku na skutek licznych sprzedaży, zastawów, działów itp. majątku szlacheckiego dokonał się rozwój osadnictwa na tym terenie. Przybysze przywędrowali tu głównie z południowych stoków Karpat, zwano ich Wołochami. W 1437 na terenie Tarnawy Górnej istniała karczma i młyn. W 1474, 1482, 1498, 1500, 1624 i 1672 roku na Tarnawę Górną i sąsiednie wsie najeżdżali Węgrzy i Tatarzy. Dokonali ogromnych zniszczeń. Tarnawa Górna nie dysponowała już tak dużym potencjałem ludzkim i materialnym. Dodatkowo choroby i zarazy jeszcze bardziej zmniejszyły liczbę ludności wsi. W 1483 roku, po śmierci Jana Tarnawskiego, właścicielem wsi został jego syn – Józef Tarnawski. W 1536 roku wieś liczyła 10 łanów, a w 1552 roku znajdowało się w niej 26 gospodarstw, 2 karczmy i młyn. 18 sierpnia 1558 roku kolejny właściciel wsi, Stanisław Tarnawski, wydał przywilej erekcyjny dla cerkwi w Tarnawie Górnej. W XVII wieku właścicielem wsi byli Stadniccy z Leska.

W 1772 roku Tarnawa Górna w wyniku I rozbioru Polski znalazła się w granicach Austrii. Na terenie wsi działała warzelnia soli, zlikwidowana przez Austriaków w 1801. Na przełomie XVIII i XIX wieku wydobywano i wypalano tu Wapień. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej Tarnawa Dolna i Tarnawa Górna byli Piotr i Magdalena Romerowie^[6]. Pod koniec XIX wieku wieś nawiedziły liczne choroby (m.in.: cholera), zarazy i głód. Tarnawa Górna liczyła wtedy 73 domy. W 1909 roku powstała pierwsza szkoła, której miejsce zajęła w późniejszych latach szkoła w Tarnawie Dolnej. Ostatnim właścicielem Tarnawy był Władysław Podwapiński. Po II wojnie światowej doszło do parcelacji gruntów.

Parafia

Parafia pod wezwaniem św. Wojciecha w Tarnawie Górnej została wyodrębniona 1 lipca 1908 roku z Parafii Matki Boskiej Gromnicznej w Porażu. Początkowo miała status filii, a samodzielną parafią stała się w 1928 roku. Obecnie liczy 2099 wiernych i należy do dekanatu Rzepedź. Należy do niej kościół parafialny pod wezwaniem św. Wojciecha i kościół filialny w Olchowie pod wezwaniem NPM Matki Kościoła^[7].

Zabytki

Greckokatolicka cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny z 1817.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138907
↑ Raport o stanie gminy Zagórz za rok 2020 [online], Biuletyn Informacji Publicznej, 31 maja 2021, s. 7 [dostęp 2021-07-24] (pol.).
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1279 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 219.
↑ Opis parafii na stronie archidiecezji przemyskiej. przemyska.pl. [dostęp 2017-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-19)].

Bibliografia

Stulecie Parafii Tarnawa Górna 1908-2008, KrzysztofK. Żołyniak (red.), Tarnawa Górna: Parafia Rzymskokatolicka pw. Św. Wojciecha, 2008, ISBN 978-83-925710-8-7, OCLC 297538392 .
Adam Fastnach, Osadnictwo ziemi sanockiej a latach 1340–1650, Sanok 2007
http://www.parafia-tarnawa.pl/

Linki zewnętrzne

Tarnawa (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 178 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138907

[bip-2] Raport o stanie gminy Zagórz za rok 2020 [online], Biuletyn Informacji Publicznej, 31 maja 2021, s. 7 [dostęp 2021-07-24] (pol.).

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1279 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[Karol_Wild1855-s219-6] Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 219.

[dekanaty-7] Opis parafii na stronie archidiecezji przemyskiej. przemyska.pl. [dostęp 2017-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-19)].

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]